Page 23 - ศึกษาผลกระทบจากการเผาเศษวัสดุทางเกษตรต่อการปลูกพืชเศรษฐกิจในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่แจ่มและศึกษาการชะล้างพังทลายของดินด้วยแบบจำลองการสูญเสียดินสากล

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

11

650 กิโลกรัม ในปี 2552/53 เป็น 671 กิโลกรัม ในปี 2556/57 หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 0.75 ต่อปี ส่งผลให้

ผลผลิตรวมเพิ่มขึ้นจาก 4.62 ล้านตัน ในปี 2552/53 เป็น 5.06 ล้านตัน ในปี 2556/57 หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ
2.04 ต่อปี (ส านักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร, 2557)

6. ข้าว

ข้าวมีชื่อสามัญ Rice ชื่อวิทยาศาสตร์ Oryza sativa L.ชื่อวงศ์ POACEAE ลักษณะทั่วไป เป็นพืชน้ า
ล้มลุกเขตร้อน ชอบขึ้นในที่ดินเหนียวมีน้ าท่วมขัง มีบางพันธุ์ที่สามารถขึ้นได้ในที่ดอนเรียกว่า "ข้าวไร่" มีล าต้น
กลวงและแตกเป็นข้อเจริญเติบโตแบบแตกกอ ใบยาวเรียวสากคายเหมือนใบตะไคร้หรือใบหญ้าคา ดอก

ออกเป็นช่อดอกรวมที่ปลายยอด เรียกว่า "รวงข้าว" ผลหรือเมล็ดเมื่อยังอ่อนจะมีสีเขียว เมื่อแก่จะมีสีเหลือง
ทอง
การท านา การปักด าควรท าเป็นแถวเป็นแนวซึ่งจะท าให้ง่ายต่อการก าจัดวัชพืช การใส่ปุ๋ย การพ่นยา
ก าจัดโรคแมลง และยังท าให้ข้าวแต่ละกอมีโอกาสได้รับอาหารและแสงแดดอย่างสม่ าเสมอกัน ส าหรับระยะ

ปักด านั้นขึ้นกับชนิดและพันธุ์ข้าว ดังนี้
- พันธุ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสงหรือข้าวนาปรัง เช่นพันธุ์ สุพรรณบุรี1 ชัยนาท1 พิษณุโลก2 สันป่าตอง1
ควรใช้ระยะปักด าระหว่างแถวและระหว่างกอ 20x20 เซนติเมตร หรือ 20x25 เซนติเมตร
- พันธุ์ข้าวไวต่อช่วงแสงหรือข้าวนาปี เช่น เหลืองประทิว123 ขาวดอกมะลิ105 กข15 กข6

ปทุมธานี60 ควรใช้ระยะปักด า 25x25 เซนติเมตร

- ปักด าจับละ 3-5 ต้น ปักด าลึกประมาณ 3-5 เซนติเมตร จะท าให้ข้าวแตกกอใหม่ได้เต็มที่ การปัก
ด าลึกจะท าให้ข้าวตั้งตัวได้ช้าและแตกกอได้น้อย ไม่ควรตัดใบกล้าเพราะการตัดใบกล้าจะท าให้เกิดแผลที่ใบจะ

ท าให้โรคเข้าท าลายได้ง่าย ควรตัดใบกรณีที่จ าเป็นจริงๆ เช่น ใช้กล้าอายุมาก มีใบยาว ต้นสูง หรือมีลมแรง
เมื่อปักด าแล้วจะท าให้ต้นข้าวล้ม อายุกล้า การใช้กล้าอายุที่เหมาะสม จะท าให้ข้าวตั้งตัวเร็ว แตกกอได้มาก
และให้ผลผลิตสูง อายุกล้าที่เหมาะสมส าหรับปักด า ขึ้นอยู่กับชนิดและพันธุ์ข้าวดังนี้

- พันธุ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสงหรือข้าวนาปรัง เช่นพันธุ์ สุพรรณบุรี1 ชัยนาท1 พิษณุโลก2 ควรใช้กล้าที่มี
อายุประมาณ 20-25 วัน
- พันธุ์ข้าวไวต่อช่วงแสงหรือข้าวนาปี เช่น เหลืองประทิว123 ขาวดอกมะลิ105 กข15 กข6
ปทุมธานี60 ควรใช้กล้าที่มีอายุประมาณ 25-30 วัน

ระดับน้ าในการปักด า ควรมีระดับน้ าในนาน้อยที่สุด เพียงแค่คลุมผิวดิน เพื่อป้องกันวัชพืชและ
ประคองต้นข้าวไว้ไม่ให้ล้ม การควบคุมระดับน้ าหลังปักด าก็เป็นสิ่งจ าเป็นอย่างยิ่ง เพราะระดับน้ าลึกจะท าให้
ต้นข้าวแตกกอน้อยซึ่งจะท าให้ผลผลิตต่ า ควรควบคุมให้อยู่ในระดับลึกประมาณ 1 ฝ่ามือ (10 เซนติเมตร)

นาหว่าน ควรหว่านให้สม่ าเสมอทั่วแปลง ข้าวจะได้รับธาตุอาหาร แสงแดด และเจริญเติบโต
สม่ าเสมอกัน ท าให้ได้ผลผลิตสูง ในนาที่เป็นดินทรายมีตะกอนน้อยหลังจากท าเทือกแล้วควรหว่านทันที กักน้ า
ไว้หนึ่งคืนแล้วจึงระบายออก จะท าให้ข้าวงอกและจับดินดียิ่งขึ้น

การท านาหว่านน้ าตม จะต้องมีการดูแลให้ต้นข้าวงอกดีโดยพิจารณาถึง พันธุ์ข้าว การใช้พันธุ์ข้าว
นาปีที่มีล าต้นสูงควรจะท าการหว่านข้าวให้ล่า ให้อายุข้าวจากหว่านถึงออกดอกประมาณ 70-80 วัน เนื่องจาก
ความยาวแสงจะลดลงจะท าให้ต้นข้าวเตี้ยลง เนื่องจากถูกจ ากัดเวลาในการเจริญเติบโตทางต้นและทางใบ ท า
ให้ต้นข้าวแข็งขึ้นและไม่ล้มง่าย ส าหรับข้าวที่ไม่ไวแสงหรือข้าวนาปรังไม่มีปัญหา เพียงแต่กะระยะให้เก็บเกี่ยว

ในระยะฝนทิ้งช่วง หรือหมดฝน หรือหลีกเลี่ยงไม่ให้ข้าวบางพันธุ์ เช่น ปทุมธานี1 ออกดอกในฤดูหนาวเป็นต้น