Page 8 - การวิจัยทดสอบและเก็บข้อมูลด้านวิชาการพัฒนาที่ดินในพื้นที่โครงการพัฒนาที่ดินของมูลนิธิชัยพัฒนาบ้านเกริ่นกระถิน
P. 8
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
6
2) ระยะหลังผสมเกสร
เมื่อดอกหญ้าแฝกได้รับการผสมแล้ว กระบวนการต่าง ๆ ในช่อดอกจะ
ลดลงตามลำดับ ต่อมที่โคนแกนช่อย่อยจะแฟบลง ช่อดอกจะห่อตัว เริ่มรัดตัวจากปลายยอด ซึ่งถูก
ผสมเกสรก่อน ลงมาหาส่วนโคนรวง ระยะนี้จะใช้เวลาประมาณ 8-10 วันขนาดของช่อดอกจะลดเล็ก
ลง
3) ระยะติดเมล็ด
ดอกหญ้าแฝกที่ผสมแล้วพัฒนาสมบูรณ์เต็ม มีขนาดใหญ่กว่าเดิมเล็ก น้อย
เกาะกันอยู่ในแกนช่อย่อยตามยาวขนานไปกับแกน รวมทั้งรวงคล้ายรูปกระสวย ระยะนี้ช่อดอกจะรัด
ตัวแน่นเต็มที่จนเหลือขนาดเล็กที่สุด รังไข่ เป็นเมล็ด สีของรวงจะซีดลงเรื่อย ๆ ระยะนี้ใช้เวลา
ประมาณ 10-12 วัน เมื่อ เมล็ดแก่เต็มที่จะร่วงหลุดไปจากรวงทั้งดอก คงเหลือแต่ส่วนก้านดอกที่
ยังคง ติดอยู่กับแกนช่อย่อย รวมระยะเวลาของการติดดอกทั้ง 3 ระยะ ตั้งแต่ผสมเกสร ติดเมล็ด ถึง
ดอกร่วงประมาณ 20-28 วันแกนช่อย่อยที่แตกแขนงเรียงกันอยู่เป็นชั้นๆ ประมาณ 8-12 ชั้น ในแต่
ละรวงแต่ละชั้นนี้จะมีแกนช่อย่อยอยู่ประมาณ 6- 18 แกนในแต่ละแกนจะมีดอกหญ้า อยู่ประมาณ
10-20 ดอก เมื่อรวมทั้ง รวงจะมีอยู่ประมาณ 600-1,500 ดอก ทั้งนี้จำนวนดอกหญ้าทั้งหมดในช่อ
ดอกจะขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ของหญ้าแฝกต้นแม่ด้วย
1.2.5 ดอกหญ้าแฝก
หญ้าแฝกจะมีดอกเรียงตัวอยู่ด้วยกันเป็นคู่ มีลักษณะและขนาดใกล้ เคียงกัน แต่ละ
คู่ประกอบด้วย ดอกชนิดที่ไม่มีก้านและดอกชนิดมีก้าน ยกเว้นที่ส่วนปลายของก้านช่อย่อยมักจะ
จัดเรียงเป็น 3 ดอกอยู่ด้วยกัน ดอกที่ไม่มีก้านจะอยู่ด้านล่างส่วนดอกที่มีก้านจะชูอยู่ด้านบนดอกที่ไม่
มีก้าน ดอกที่ไม่มีก้านดอกจะเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ที่มีทั้งเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมีย อยู่ด้วยกัน ส่วน
ดอกมีก้านมีแต่เกสรตัวผู้อยู่ภายใน ในแต่ละดอกจะประกอบ ไปด้วยดอกย่อย อีก 2 ดอกแต่ส่วนมาก
จะมีการลดรูป หรือไม่สมบูรณ์ จน เหลือดอกย่อยเพียงดอกเดียวกับดอกเปล่าๆ ที่มีกาบคลุม ดอก
หญ้าแฝกมีลักษณะคล้ายกระสวย ขอบขนานรูปไข่ ปลายสอบ ขนาดของดอกกว้าง 1.5-2.5
มิลลิเมตร ยาว 2.5-3.5 มิลลิเมตร ด้านล่าง ผิวเรียบผิวบนด้านหลังขรุขระหนามแหลมขนาดเล็กโดย
เฉพาะที่บริเวณขอบ เห็นได้ชัดเจน เมื่อส่องดูด้วยแว่นขยาย
1.2.6 เมล็ดและตันอ่อน
เมื่อดอกหญ้าแฝกได้รับการผสมแล้ว ดอกที่ไม่มีก้านดอกซึ่งเป็นดอก สมบูรณ์ก็จะ
ติดเมล็ด เมล็ดมีสีน้ำตาลอ่อนรูปกระสวยผิวเรียบ หัวท้ายมน ขนาดกว้าง 1.0-1.5 มิลลิเมตร ยาว
2.5-3.0 มิลลิเมตร เมล็ดมีผนังบางเนื้ออ่อนแบบเมล็ดสาคู มีส่วนประกอบของแป้งและน้ำมันอยู่มาก
เมล็ดหญ้าแฝกมีความสามารถในการงอกอยู่ในช่วงระยะเวลาสั้นและจำกัด เมื่อ ดอกหญ้าได้รับการ
ผสมแล้ว รังไข่จะพัฒนาไปเปีนเมล็ด ช่วงระยะที่เมล็ดมี การพัฒนาใกล้เต็มที่แล้ว จะสังเกตได้จาก
