Page 72 - สถานภาพการชะล้างพังทลายของดินในประเทศไทย Status of Soil Erosion in Thailand

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

62

การประเมินมูลค่าการสูญเสียทางเศรษฐศาสตร์โดยการวิเคราะห์ข้อมูลปริมาณการสูญเสียของ
ดินทั้งระดับประเทศและระดับภาคร่วมกับข้อมูลสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ของปริมาณธาตุอาหารในดินซึ่งคาดว่า
จะมีการสูญเสียไปกับตะกอนดินจากการชะล้างหน้าดิน ในที่นี้พิจารณาที่ระดับความลึก 0-25 เซนติเมตร
มีรายละเอียดดังนี้
1) การศึกษาและรวบรวมข้อมูลสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ชั้นข้อมูลจุดเก็บตัวอย่างและ
ผลการวิเคราะห์ดินจากกองส ารวจดินและวิจัยทรัพยากรดิน ปี พ.ศ. 2562 ที่ระดับความลึก 0-25 เซนติเมตร จ านวน

72,302 จุดตัวอย่าง ประกอบด้วย ปริมาณอินทรียวัตถุในดิน ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และโพแทสเซียมที่เป็น
ประโยชน์ โดยการน าผลของปริมาณธาตุอาหารในดินมาท าการวิเคราะห์ตามหลักการทางสถิติ เพื่อคัดกรอง
เฉพาะข้อมูลที่อยู่ในช่วงค่าทางสถิติที่เหมาะสม และแบ่งข้อมูลปริมาณธาตุอาหารในดินที่สูญเสียไปกับการชะล้าง
พังทลายของดิน ตามระดับความรุนแรงของการชะล้างพังทลายของดินทั้งระดับประเทศ และระดับภาค
เปรียบกับข้อมูลแผนที่การสูญเสียดินของประเทศและแต่ละภูมิภาคเพื่อค านวณปริมาณธาตุอาหารที่สูญหายไป
กับตะกอนดินจากการชะล้างหน้าดิน (soil nutrients loss and recovery amount) หน่วยเป็นกิโลกรัมต่อไร่
หรือ ตันต่อไร่
ส าหรับปริมาณไนโตรเจนในดินที่ได้เกิดจากการค านวณปริมาณอินทรียวัตถุในดิน โดยปริมาณ
ไนโตรเจนในดินมีสัดส่วนประมาณ 5 เปอร์เซ็นต์ ของอินทรียวัตถุในดิน โดยค านวณจากสมการ

ปริมาณไนโตรเจนในดิน (%) = ปริมาณอินทรียวัตถุ (%) * 0.05 (2.8)

2) การประเมินมูลค่าการสูญเสียทางเศรษฐศาสตร์
(1) การประเมินมูลค่าการสูญเสียหน้าดินจากการชะล้างพังทลายของดิน โดยค านวณจาก
ปริมาณการสูญเสียดินที่ได้จากประเมิน แล้วเปรียบเทียบกับราคาซื้อขายหน้าดินในท้องตลาด โดยดินขนาด

1 ลูกบาศก์เมตรมีน้ าหนัก 1.5 ตัน (บริษัท ยูโลจี กรุ๊ป (ไทยแลนด์) จ ากัด, 2563) และราคาการซื้อขายดินเฉลี่ย
212.68 บาทต่อลูกบาศก์เมตร (กองดัชนีเศรษฐกิจการค้า, 2563) สามารถค านวณมูลค่าได้ดังนี้

มูลค่าการสูญเสียหน้าดิน (บาท) ;
ปริมาณการสูญเสียดิน (ลบ.ม.) * ราคาซื้อขายดินถมที่ (บาทต่อลบ.ม.) (2.9)

(2) การประเมินมูลค่าการสูญเสียธาตุอาหารพืชในดิน (ธาตุอาหาร N P และ K)

การประเมินมูลค่าการสูญเสียทางเศรษฐศาสตร์ของการสูญเสียธาตุอาหารพืชในดิน
โดยการค านวณจากข้อมูลปริมาณธาตุอาหารไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมที่สูญเสียไปเทียบกับราคา
แม่ปุ๋ย ได้แก่ ธาตุไนโตรเจน ประเมินจากราคาของปุ๋ยยูเรีย (46% N) ราคา 578 บาทต่อ 50 กิโลกรัม หรือราคา
กิโลกรัมละ 11.56 บาท ธาตุฟอสฟอรัส ประเมินจากราคาของปุ๋ยทริปเปิลซุปเปอร์ฟอสเฟต (46% P 2O 2) ราคา
875 บาทต่อ 50 กิโลกรัม หรือกิโลกรัมละ 17.50 บาท และธาตุโพแทสเซียม ประเมินจากราคาของปุ๋ย
โพแทสเซียมคลอไรด์ (60% K 2O) ราคา 747 บาทต่อ 50 กิโลกรัม หรือราคากิโลกรัมละ 14.94 บาท (ส านักงาน
เศรษฐกิจการเกษตร, 2563) แล้วค านวณมูลค่าทางเศรษฐศาสตร์ของการสูญเสียธาตุอาหารหลักของพืชในดิน
ของแต่ละระดับความรุนแรงของการชะล้างพังทลายของดินในประเทศและแต่ละภูมิภาค ค านวณมูลค่า ดังนี้

มูลค่าธาตุอาหารในดินที่สูญเสีย (บาท) ;

ปริมาณธาตุอาหารที่สูญเสีย (กิโลกรัม) * ราคาต่อหน่วยธาตุอาหาร (บาทต่อกิโลกรัม) (2.10)