Page 18 - ปัจจัยที่มีผลต่อความรู้ และการปฏิบัติในการใช้ปูนโดโลไมท์เพื่อปรับปรุงดินกรดพื้นที่ทำการเกษตรของหมอดินอาสาจังหวัดแม่ฮ่องสอน
P. 18
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
9
ดินโดยการคลุมดินทั้งการใช้เศษซากพืชการปลูกพืชคลุมดิน การปลูกพืชหมุนเวียนการสร้างสิ่งกีดขวาง
เพื่อลดความรุนแรงของกระแสน้ า และการสร้างมาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าต่างๆ
4.4 ปรับปรุงเพื่อลดความเป็นกรดของดินใต้ชั้นไถพรวน (ลึกมากกว่า 15 เซนติเมตร) เนื่องจาก
ดินล่างมักเป็นกรดจัดจนท าให้รากพืชไม่สามารถแผ่ลงไปได้การใช้น้ าและธาตุอาหารพืชในดินล่างจึงถูก
จ ากัดการใช้วัสดุปูนมักไม่ได้ผลเนื่องจากวัสดุปูนมีการละลายและเคลื่อนลงไปในดินล่างได้น้อยจึงต้องมี
การใช้วัสดุปูนให้ถูกต้องและอาจใช้วัสดุอื่น เช่น ยิปซัม หรือฟอสโฟยิปซั่ม ที่มีคุณสมบัติในการละลายและ
สามารถซึมลงไปในดินล่างเพื่อช่วยลดความเป็นพิษของอะลูมินัมได้ดี (กรมพัฒนาที่ดิน, 2550)
ส าหรับปูนที่ใช้ประโยชน์เฉพาะในด้านการเกษตรเพื่อปรับปรุงดิน หมายถึง วัสดุสารประกอบที่มี
ธาตุแคลเซียม (Ca) หรือแคลเซียมและแมกนีเซียม (Ca + Mg) เป็นองค์ประกอบเป็นส่วนใหญ่ปูนมี
คุณสมบัติเป็นด่าง ซึ่งสามารถลดความเป็นกรดหรือความเปรี้ยวของดินได้ เช่น ปูนสุก ปูนขาว หินปูน
(คัลไซต์ และโดโลไมท์) ปูนมาร์ล เปลือกหอย และผลพลอยได้ต่าง ๆ รวมทั้งตะกรันและวัสดุอื่น ๆ ในการ
พิจารณาว่าดินในขณะนั้นมีความจ าเป็นต้องใส่ปูนหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับสภาพของความเป็นกรด – ด่าง
ของดินหากพบว่าดินมีสภาพเป็นกรด ดินกรดจัด หรือดินเปรี้ยวจัด (pH ต่ า) ควรท าการใส่ปูน เนื่องใน
สภาพความเป็นกรดจะท าให้เกิดการขาดแคลนธาตุอาหารพืช อาทิ เช่น ไนโตรเจน และฟอสฟอรัส อีกทั้ง
หากพบว่าดินที่อยู่ในสภาพที่เป็นกรดจัดจะมีธาตุอะลูมินัมละลายออกมาจนเป็นพิษต่อพืชที่ปลูกส่งผลให้
พืชไม่เจริญเติบโตและให้ผลผลิตต่ า ดังนั้นการใช้วัสดุปูนเพื่อการเกษตรปรับปรุงดินดังกล่าวจึงเป็นวิธีการ
แก้ไขที่สะดวกรวดเร็วและลงทุนต่ านอกจากนั้นปูนดังกล่าวจะช่วยแก้ไขความเป็นกรดของดินแล้วยังช่วย
เพิ่มธาตุอาหารแคลเซียมและหรือแมกนีเซียม เพิ่มความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารบางชนิดในดิน
เพิ่มประสิทธิภาพของปุ๋ยเคมีและปุ๋ยอินทรีย์และยังช่วยเสริมกิจกรรมทางด้านชีวภาพอีกด้วย และปูนยัง
ช่วยยกระดับ pH ของดินให้สูงขึ้นลดความรุนแรงของกรดและลดผลเสียโดยทางอ้อมอันเนื่องมาจากความ
เป็นกรดนั้น ปูนจะช่วยท าให้เกิดความสมดุลของธาตุอาหารต่าง ๆ ที่มีอยู่ในดินและยังเพิ่มความเป็น
ประโยชน์ของธาตุอาหารพวกไนโตรเจน ฟอสฟอรัส แคลเซียม แมกนีเซียม ซิลิกา โมลิบดินัม ทั้งยัง
ปรับปรุงสมบัติทางกายภาพของดินบางชนิดให้ดีขึ้นท าให้ดินเหนียวร่วนขึ้นท าให้การถ่ายเทน้ าออกไปจาก
ช่องอากาศ และการอุ้มน้ าในช่องว่างขนาดเล็กมีมากขึ้นเหมาะสมกับการเจริญเติบโตของพืชและช่วยใน
กิจกรรมของจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์ต่อพืช และการใส่ปูนยังจะช่วยลดการเกิดอาการโรคเน่าโคนเน่าของ
พืช รวมถึงควบคุมปริมาณกรดอินทรีย์ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ความเข้มข้นของเหล็ก อะลูมินัม
ตลอดจนสารพิษต่าง ๆ เช่น ไพไรท์ และไฮโดรเจนซัลไฟด์ในสารละลายดินมิให้มีการสะสมมากเกินไปจน
เป็นพิษและส่งผลต่อการเจริญเติบโตกับพืชที่ปลูก (กรมพัฒนาที่ดิน, 2554)
ในการใส่ปูนลงไปในดินให้มีประสิทธิภาพนั้นควรให้ปูนท าปฏิกิริยาในดินก่อนปลูกพืช ปูนที่มี
อนุภาคละเอียดมาก ๆ ถ้าใส่ในดินเปรี้ยวจัดเพื่อปลูกพืชจะใช้เวลาในการท าปฏิกิริยาประมาณ 1-2
สัปดาห์และควรมีการไถหรือคราดดินเพื่อให้ปูนคลุกเคล้ากับดินให้ทั่วและเพิ่มความชื้นในดินเพื่อให้ปูนท า
ปฏิกิริยากับดินได้อย่างมีประสิทธิภาพ และการใส่ปูนเพื่อยกระดับ pH ของดินให้สูงขึ้นควรจะท าอย่าง
ค่อยเป็นค่อยไป คือไม่จ าเป็นต้องใส่ปูนในปริมาณที่จะยกระดับ pH ให้สูงขึ้นตามที่ต้องการโดยใส่เพียง
