Page 8 - การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม
P. 8
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
ชื่อโครงการวิจัย การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบ
มีส่วนร่วม
Studying on factors achieving (Participatory Guarantee Systems; PGS)
Certificates of Organic Farmers in Thailand.
ทะเบียนวิจัยเลขที่ 59 – 60 – 05 – 99 – 030000 – 009 – 110 – 01 - 26
ผู้ด าเนินการ นางลักษมี เมตต์ปราณี (Mrs. Laksamee Mettpranee)
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการผ่านการรับรองมาตรฐาน
เกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม และการเปรียบเทียบต้นทุนการผลิตและรายได้ระหว่างระบบเกษตร
เคมีและระบบเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม โดยท าการศึกษากับกลุ่มเกษตรกรที่เข้าร่วมทดลอง
ระบบ PGS ในปี 2558 จ านวน 6 กลุ่ม ใน 6 จังหวัด จ านวนรวมทั้งสิ้น 275 คน ซึ่งมีเกษตรกร
ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วมจ านวน 153 คน ผลการศึกษาพบว่า
เกษตรกรกลุ่มตัวอย่างส่วนมากเป็นเพศหญิง จ านวน 157 คน และเพศชาย จ านวน 118 คน โดยส่วน
ใหญ่จะมีอายุ 51 – 60 ปี มีการศึกษาระดับประถมศึกษา ไม่เคยเป็นหมอดินอาสา มีพื้นที่ท าการเกษตร
อยู่ที่ 1 – 5 ไร่ ไม่ได้เข้าร่วมอบรมหลักสูตรเกษตรอินทรีย์ของกรมพัฒนาที่ดิน เป็นผู้เคยผ่านการ
รับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ที่ตรวจรับรองโดยหน่วยตรวจรับรอง จ านวน 141 คน และเป็น
เกษตรกรที่ท าการผลิตเกษตรอินทรีย์ระยะเวลานานมากกว่า 5 ปี
เมื่อน าข้อมูลมาวิเคราะห์ผลทางสถิติ พบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อการผ่านการรับรอง
มาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม โดยเรียงล าดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ 1) การปลูกพืช
แบบผสมผสาน (B=0.451) 2) การปลูกข้าว (B=0.358) 3) การสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ
และเอกชน (B=0.284) 4) การปลูกไม้ผล (B=0.247) 5) ระยะเวลาในการท าเกษตรอินทรีย์
(B=0.451) 6) การเคยผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ที่ตรวจรับรองโดยหน่วยตรวจรับรอง
(B=0.190) 7) การปลูกสมุนไพร (B=0.175) 8) การปลูกพืชผัก (B=0.122) 9) การฝึกอบรม
หลักสูตร “การตรวจเยี่ยมฟาร์มเพื่อน” (B=0.074) และ 10) การฝึกอบรมหลักสูตร “พื้นฐานเกษตร
อินทรีย์ PGS” (B=0.011)
นอกจากนี้ ยังพบว่า ก่อนเข้าสู่ระบบ PGS (ระบบเกษตรเคมี) เกษตรกรมีต้นทุนการ
ผลิตเฉลี่ย 2,584.92 บาทต่อไร่ต่อปี มีรายได้เฉลี่ย 93,675.82 บาทต่อปี หลังเข้าสู่ระบบ PGS
เกษตรกรมีต้นทุนการผลิตเฉลี่ย 1,735.88 บาทต่อไร่ต่อปี หรือลดลงเฉลี่ยร้อยละ 32.85 เกษตรกร
มีรายได้เฉลี่ย 138,211.60 บาทต่อปี หรือเพิ่มขึ้นร้อยละ 47.54 เมื่อน าข้อมูลมาวิเคราะห์ผลทาง
สถิติ พบว่า ต้นทุนการผลิตเฉลี่ยของระบบเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วมต่ ากว่าต้นทุนการผลิตเฉลี่ย
ของระบบเกษตรเคมี และรายได้เฉลี่ยต่อปีของเกษตรกรที่ผลิตในระบบเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม
สูงกว่าในระบบเกษตรเคมีอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ
