Page 15 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เสี่ยงภัยต่อดินถล่ม บ้านนาหมัน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่จริม อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน
P. 15
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
5
(2) แผนที่ถือครองที่ดิน ท้าให้ทราบรูปร่าง ขนาด เนื้อที่ของเกษตรกรแต่ละ
ราย และช่วยให้สะดวกต่อการเก็บข้อมูลทางด้านเศรษฐกิจและสังคม
(3) ข้อมูลสภาพเศรษฐกิจและสังคม ท้าให้ทราบถึงความร่วมมือ การ
ยอมรับ การมีส่วนร่วมของเกษตรกรมีมากน้อยเพียงใด ความเข้าใจความต้องการแบบอนุรักษ์ดินและ
น้้าต่างๆ ของเกษตรกร ความต้องการชนิดพืชที่ปลูกเพื่อใช้ในการออกแบบอนุรักษ์ดินและน้้าให้
เหมาะสมกับพืชที่ปลูก ปัญหาการใช้ที่ดินต่อการปลูกพืชของเกษตรกร แรงงาน และรายได้ของ
ครัวเรือน
(4) ข้อมูลดิน ได้จากการส้ารวจดิน จ้าแนกความเหมาะสมของดินหรือประ
เมินคุณภาพที่ดินส้าหรับพืชเศรษฐกิจ หรือพืชที่เกษตรกรต้องการปลูก โดยพิจารณาเนื้อดินบน-ล่าง
ชั้นความลาดเทของพื้นที่ (slope classes) เพื่อใช้ก้าหนดระยะห่างในแนวดิ่ง (VI) ของมาตรการ
อนุรักษ์ดินและน้้า ความลึกของดิน การกร่อนของดิน การระบายน้้าของดิน ปริมาณหินพื้นโผล่/ก้อน
หินโผล่บนผิวดิน และดินถูกน้้าท่วม
(5) แผนที่สภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินในสภาพปัจจุบัน ใช้เป็นแนวทางการ
ก้าหนดมาตรการอนุรักษ์ดินและน้้า และหาค่า C, P ของสมการการประเมินการสูญเสียดินตาม
(Universal Soil Loss Equation : USLE) (Wischmeier and Smith, 1978)
(6) สภาพภูมิอากาศ ท้าให้เลือกชนิดพืชที่จะปลูกให้เหมาะสม ทราบ
ปริมาณน้้าไหลบ่า หาค่า R ของสมการการประเมินการสูญเสียดินสากล (USLE)
(7) ประเมินการสูญเสียดินก่อนและหลังด้าเนินการ ด้วยสมการ USLE เป็น
การศึกษาการชะล้างพังทลายของดินโดยใช้สมการคณิตศาสตร์ที่มีมานานแล้วในสหรัฐอเมริกา โดย
เริ่มมีการใช้สมการในปี 1940 ต่อมาในปี พ.ศ. 2543 กรมพัฒนาที่ดิน ได้ใช้สมการการสูญเสียดิน
สากล (USLE) โดยมีรูปแบบของสมการ ดังนี้
A = R K L S C P (3)
เมื่อ A คือ ค่าการสูญเสียดินต่อหน่วยของพื้นที่ ที่ค้านวณจากทั้ง 6 ปัจจัย มีหน่วยเป็น
ตันต่อเฮกตาร์ต่อปี
R คือ ค่าปัจจัยการกัดกร่อนของฝน (rainfall and runoff erosivity factor) ซึ่งมี
สมการ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2543) ดังนี้
R = 0.4669 X – 12.1415 (4)
เมื่อ R คือ คาปจจัยการกัดกรอนของฝน (ตันตอเฮกแตรตอป)
X คือ ปริมาณฝนเฉลี่ยรายป (มิลลิเมตรตอป)
K คือ ค่าปัจจัยความคงทนต่อการถูกชะล้างพังทลายของดิน (soil erodibility
factor) ซึ่งหาได้จากสมการที่ (6) (Wischmeier et al., 1971 และเกษม, 2551)
-4
-a
1.14
100 K = 2.1M (10 )(12 ) + 3.25(b-2) + 2.5(c-3) (5)
เมื่อ K คือ ค่าปัจจัยความคงทนต่อการถูกชะล้างพังทลายของดิน (มีค่าระหว่าง 0.1-1.0)
M คือ Parameter ของขนาดอนุภาคดิน หาได้จากสมการที่ (7)
