Page 13 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เสี่ยงภัยต่อดินถล่ม บ้านนาหมัน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่จริม อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน
P. 13
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
3
4) คณะท้างานออกแบบล่วงหน้า ส้านักงานพัฒนาที่ดินเขต 7 ตรวจสอบความถูก
ต้องของวงรอบ ต้องไม่อยู่ในเขตป่าไม้ เขตอุทยาน กรณีอยู่ในเขตป่าไม้ ต้องได้รับอนุญาตให้ใช้
ประโยชน์พื้นที่
5) รวบรวมข้อมูลพื้นฐานในพื้นที่จากระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ และข้อมูลที่มีใน
ชุมชน ได้แก่ ถนน หมู่บ้าน ล้าน้้า แหล่งน้้า พื้นที่ชลประทาน การถือครองที่ดิน สภาพภูมิประเทศ
การใช้ประโยชน์ที่ดิน สภาพภูมิอากาศ ข้อมูลทางเศรษฐกิจและสังคม และสภาพปัญหาของพื้นที่ที่มี
ความจ้าเป็นต้องแก้ไขเร่งด่วน
6) ส้ารวจข้อมูลทรัพยากรดิน และสมบัติทางกายภาพดิน เพื่อก้าหนดค่าปัจจัยความ
คงทนของดิน (K)
7) วางแผนและก้าหนดมาตรการอนุรักษ์ดินและน้้า โดยใช้แผนที่มาตราส่วน
1:4,000 ร่วมกันระหว่างคณะท้างานฯ และเกษตรกรเจ้าของพื้นที่
8) จัดท้าแผนงาน แบบแปลนมาตรการอนุรักษ์ดินและน้้า และค้าของบประมาณใน
การด้าเนินการ เพื่อขออนุมัติและขอรับการจัดสรรงบประมาณ
9) ด้าเนินการตามแผนงานที่ก้าหนดไว้ เมื่อได้รับการสนับสนุนงบประมาณต่อไป
10) ประเมินความพึงพอใจของเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการ
1.4.2 วิธีการด้าเนินงาน
1) การวิเคราะห์พื้นที่เพื่อพิจารณาในการก้าหนดมาตรการอนุรักษ์ดินและน้้า โดย
พิจารณาข้อมูล ดังนี้
(1) แผนที่ขอบเขต / ระดับ ท้าให้ทราบถึงขอบเขตที่แท้จริง บริเวณใดเป็น
ที่สูงหรือที่ต่้าและมีความลาดเทของพื้นที่ไปทางทิศใด น้้าไหลบ่าไปทางทิศใดของบริเวณพื้นที่แต่ละ
แห่งและไปลงล้าห้วยใด เพื่อประโยชน์ในการค้านวณอัตราน้้าไหลบ่าสูงสุด (Q) โดย Rational
Method (Viessman and Lewis 1995)
ขั้นตอนการค้านวณอัตราน้้าไหลบ่าสูงสุด มีดังนี้
- ศึกษาและรวบรวมข้อมูลลักษณะพื้นที่รับน้้า และลักษณะฝนได้แก่
ขนาดพื้นที่รับน้้า (A) ระยะทางที่น้้าวิ่งก่อนถึงจุดปลายสุดของลุ่มน้้า (โดยประมาณ) ความลาดของ
พื้นที่ การใช้ประโยชน์ที่ดิน สิ่งปกคลุมที่ดิน และกราฟความสัมพันธ์ระหว่างความเข้ม-ระยะเวลาฝน
ตก-ปริมาณน้้าฝน ในบริเวณพื้นที่หรือใกล้เคียง
- ก้าหนดเกณฑ์ในการออกแบบ ได้แก่ ความถี่หรือรอบปีออกแบบ
(Design Return Period) ซึ่งอยู่ในช่วงพิสัย 2-10 ปี และเวลาน้้าไหลบ่าบนพื้นผิวดินไหลบ่าจาก
บริเวณฝนตกไกลสุด ถึงจุดทางออก ซึ่งจะก้าหนดให้เท่ากับเวลาที่นับว่าฝนตก (T ) ซึ่งสามารถหา
c
ระยะเวลาที่น้้าไหลบนผิวดินหาได้จากสมการ ดังนี้
ช่วงเวลาที่น้้าไหลจากจุดไกลสุดของพื้นที่ถึงจุดทางออก (Time of
concentration: T ) สามารถค้านวณได้จากสมการ ดังนี้
c
