Page 10 - ผลของการใช้วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรร่วมกับปุ๋ยเคมีต่อการตอบสนองของผลผลิตข้าว และการเปลี่ยนแปลงสมบัติของดิน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

ทะเบียนวิจัยเลขที่ 57 59 03 12 20104 020 102 01 11

ชื่อโครงการวิจัย ผลของการใช้วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรร่วมกับปุ๋ยเคมีต่อการตอบสนองของผลผลิต
ข้าว และการเปลี่ยนแปลงสมบัติของดิน

Influence of Crop Residue with Chemical Fertilizer on Rice Yield and Soil
Properties

กลุ่มชุดดินที่ กลุ่มชุดดินที่ 17 (Soil group no.17 ) ชุดดินเรณู

ผู้ด าเนินการ นายสาธิต กาละพวก Mr. Sathit Kalapuak
นายพัฒน์พงษ์ เกิดหล า Mr. Patpong Kirdlum
นางชุติมา จันทร์เจริญ Mrs. Chutima Chancharoen
นางทรายแก้ว อนากาศ Mrs. Saikaew Anakad

นางสาวพิลาสลักษณ์ ลิ่วรุ่งเจริญ Miss. Pilatluck Lioroongcharoen

บทคัดย่อ

การวิจัย เรื่อง ผลของการใช้วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรร่วมกับปุ๋ยเคมีต่อการตอบสนองของผลผลิต
ข้าว และการเปลี่ยนแปลงสมบัติของดิน ด าเนินการในพื้นที่เขตพัฒนาที่ดินบ้านน้ าลอก ต าบลบ่อทอง อ าเภอ
ทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ ในดินนากลุ่มชุดดินที่ 17 ชุดดินเรณู ตั้งแต่เดือนตุลาคม พ.ศ. 2556 ถึงเดือน
มีนาคม พ.ศ. 2560 ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงสมบัติของดิน และการตอบสนองของผลผลิต

ข้าวเหนียวพันธุ์ กข-แม่โจ้ 2 เมื่อมีการใช้วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรในอัตราต่างๆ ร่วมกับปุ๋ยเคมี รวมทั้ง
ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ โดยวางแผนการทดลองแบบสุ่มในบล็อกสมบูรณ์ (Randomized Complete
Block Design) จ านวน 9 ต ารับการทดลอง 3 ซ้ า ได้แก่ การใส่ปุ๋ยเคมีตามวิธีเกษตรกร (N=21.4 P O =4.0
2 5
และ K O=0 กิโลกรัมต่อไร่ การใส่ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน (N=12.0 P O =8.0 และ K O=6.0 กิโลกรัมต่อ
2 5
2
2
ไร่) และใส่วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร (ถ่านซังข้าวโพด และถ่านแกลบ 3 อัตรา คือ 100 300 และ 500
กิโลกรัมต่อไร่ และปุ๋ยคอก (มูลวัว) อัตรา 300 กิโลกรัมต่อไร่) ร่วมกับปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน พบว่า การใส่
ถ่านซังข้าวโพด และถ่านแกลบ อัตรา 100 300 และ 500 กิโลกรัมต่อไร่ และมูลวัว 300 กิโลกรัมต่อไร่

ร่วมกับปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน ท าให้ค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ปริมาณอินทรียวัตถุ ปริมาณฟอสฟอรัสและ
โพแทสเซียมที่เป็นประโยชน์ในดินไม่มีความแตกต่างกันในทางสถิติ กับการใส่ปุ๋ยเคมีตามวิธีของเกษตรกร และ
การใส่ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน เช่นเดียวกับผลผลิตและองค์ประกอบผลผลิตข้าว ได้แก่ จ านวนต้นและ
จ านวนรวงต่อพื้นที่ 1 ตารางเมตร ความสูง จ านวนเมล็ดดีต่อรวง และน้ าหนัก 100 เมล็ด ที่ไม่พบความ

แตกต่างกันในทางสถิติเช่นกัน การใส่ถ่านแกลบ อัตรา 300 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับใส่ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน
ให้ผลผลิต 1,038.81 กิโลกรัมต่อไร่ สูงกว่าการใส่ปุ๋ยเคมีตามวิธีของเกษตรกรที่ให้ผลผลิต 979.80 กิโลกรัมต่อ
ไร่ อย่างไรก็ตามพบว่าการใส่ปุ๋ยเคมีตามวิธีของเกษตรกร ให้ผลตอบแทนเหนือต้นทุนผันแปรสูงกว่า 15.58
บาทต่อไร่ ทั้งนี้เพราะไม่มีต้นทุนการใส่วัสดุปรับปรุงดิน จึงท าให้มีผลประโยชน์ต่อการลงทุนสูงสุด โดยมีค่า

B/C ratio เท่ากับ 2.61