Page 20 - การศึกษาธาตุอาหารในปุ๋ยหมักที่ผลิตจากกากตะกอนน้ำเสีย เทศบาลเมืองป่าตอง อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต
P. 20
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
13
3.2 ระบบบ้าบัดน ้าเสีย
กรมควบคุมมลพิษ (2545) ได้กล่าวถึงโรงบ าบัดน้ าเสียไว้ดังนี้ โรงบ าบัดน้ าเสียเป็นสถานที่
รวบรวมน้ าเสียจากบ้านเรือน แหล่งพาณิชยกรรม อุตสาหกรรม และสถาบันเข้าสู่กระบวนการบ าบัดแบบ
ต่างๆ เพื่อก าจัดมลสารที่อยู่ในน้ าเสีย ให้มีคุณภาพดีขึ้นและไม่ก่อให้เกิดผลเสียหายต่อแม่น้ า ล าคลอง
แหล่งน้ าธรรมชาติหรือสิ่งแวดล้อมโดยรอบ โดยน้ าเสียที่ผ่านการบ าบัดแล้วจะถูกระบายลงสู่แม่น้ า
สาธารณะ หรือบางส่วนยังสามารถน ากลับมาใช้ประโยชน์ในด้านการเกษตร อุตสาหกรรม และอื่นๆ
แม้ว่าน้ าจะเป็นแหล่งทรัพยากรที่มีการใช้ซ้ าหลายครั้งวนเวียนเป็นวัฏจักร และมีกระบวนการท าให้สะอาด
โดยตัวมันเอง แต่กระบวนการนี้ก็มีขีดความสามารถจ ากัดในแต่ละแหล่งน้ า ดังนั้นการบ าบัดน้ าเสียจึงเป็น
กลไกส าคัญอันหนึ่งที่จะช่วยลดภาระของแหล่งน้ าในการท าความสะอาดตัวเองตามธรรมชาติและช่วย
ป้องกันมิให้สารมลพิษปนเปื้อนลงสู่แหล่งน้ าดิบในการผลิตน้ าประปา
3.2.1 กระบวนการบ าบัดน้ าเสีย
กรมโรงงานอุตสาหกรรม (2548) แบ่งประเภทกระบวนการบ าบัดน้ าเสียได้ 3 ประเภท คือ
กระบวนการทางกายภาพ เป็นกระบวนการแยกของแข็ง (ส่วนใหญ่เป็นของแข็งแขวนลอยขนาด
ใหญ่ซึ่งตกตะกอนด้วยตัวเองได้ง่าย) เช่น ขยะต่างๆ ที่มากับน้ าเสีย กรวด ทราย ไขมันและน้ ามัน (ที่ไม่
ละลายน้ า) ในน้ าเสียออกเสียก่อนที่จะเข้าระบบการบ าบัดในขั้นตอนต่อไป เพื่อป้องกันความเสียหายของ
เครื่องสูบ ปฏิบัติการหน่วยทางกายภาพนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของน้ าเสียที่บ าบัด โดยทั่วไป ได้แก่ ตะแกรง บ่อ
ดักตะกอนดิน บ่อดักไขมัน เป็นต้น โดยตะแกรงหยาบใช้ส าหรับดักสิ่งของที่ลอยน้ า เช่น เศษขยะ เศษผ้า
ใบไม้ ถุงพลาสติก ตะแกรงละเอียดใช้ดักสิ่งของที่มีขนาดเล็ก ตะแกรงทั้งสองนี้ช่วยป้องกันมิให้เครื่องสูบ
น้ าอุดตัน ถังดักกรวดทราย เป็นถังขนาดเล็กที่ออกแบบให้สามารถจับกรวดทรายในน้ าเสียที่ไหลผ่าน ถัง
ดักกรวดทรายเป็นสิ่งที่จ าเป็น ทั้งนี้เพื่อป้องกันมิให้เครื่องสูบน้ าสึกกร่อนและเกิดความเสียหาย เนื่องจาก
ถูกขัดสีจากกรวดทราย น้ าเสียหลายประเภทมีน้ ามันหรือไขมันปนอยู่ด้วย เนื่องจากไขมันหรือน้ ามันมี
ความถ่วงจ าเพาะน้อยกว่าจึงลอยตัวอยู่เหนือน้ า ท าให้สามารถใช้ถังดักไขมันดักไขมันทางออกของถังดัก
ไขมันจุ่มอยู่ใต้น้ าซึ่งต่ ากว่าชั้นไขมันหรือน้ ามัน จึงสามารถดึงเฉพาะส่วนที่เป็นน้ าออกจากถังดักไขมันด้วย
ท่อรูปตัว T ไขมันจะสะสมตัวอยู่ในถังดักและสามารถตักออกไปทิ้งได้ ถังดักไขมันขนาดเล็กนิยมใช้กับน้ า
เสียจากการปรุงอาหารซึ่งเป็นน้ าเสียที่มีปริมาตรต่ า ในกรณีที่น้ าเสียมีปริมาตรสูง ควรใช้ถังไขมันและ
น้ ามันแบบชนิด API (American Petroleum Institute) น้ าเสียที่มีน้ ามันหรือไขมันละลายอยู่ไม่สามารถ
ใช้ถังดักหรือแยกน้ ามันดังกล่าวได้ วิธีแก้ไขก็คือ ต้องท าให้น้ ามัน และน้ าเสียแยกตัวออกจากกัน โดยใช้
สารเคมีช่วยเสียก่อน จากนั้นจึงใช้ถังดักหรือแยกไขมันและน้ ามัน บางครั้งการแยกกากน้ ามันหรือไขมัน
อาจใช้วิธีท าให้ลอยตัวก็ได้ ของแข็งหรือสารแขวนลอยที่สามารถผ่านตะแกรงมาได้ จะถูกบ าบัดออกจาก
น้ าเสียด้วยถังตกตะกอนซึ่งเป็นถังขนาดใหญ่ที่เป็นท่อพักน้ าเสีย เมื่อน้ าเสียไหลผ่านเข้ามาในถังตกตะกอน
น้ าเสียจะใช้เวลาอยู่ในนี้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง ท าให้สารแขวนลอยมีเวลาตกตะกอนลงสู่ก้นถัง น้ าเสียที่ไหล
ออกไปจึงมีสารแขวนลอยเหลือน้อย ถังตกตะกอนมีบทบาทอยู่ในการบ าบัดน้ าเสียแบบต่างๆ เกือบทุก
ประเภท และถือว่าเป็นหน่วยส าคัญในการก าจัดสารแขวนลอย ถังตกตะกอนแบบวงกลมให้ประสิทธิภาพ
ในการปฏิบัติงานดีกว่าถังแบบตกตะกอนแบบสี่เหลี่ยม แต่ถังตกตะกอนแบบสี่เหลี่ยม เหมาะสมที่จะใช้ใน
กรณีที่มีพื้นที่อยู่อย่างจ ากัด แต่ต้องการสร้างถังตกตะกอนหลายถัง
