Page 47 - การจัดการระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำห้วยโป่ง ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำปิงตอนบน ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำปิง บ้านทุ่งดินดำ หมู 6 ตำบลเมืองนะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
P. 47
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
36
2. คันคูรับน้ าขอบเขา (คันดินแบบที่ 5) เป็นคันคูรับน้ าขอบเขา (Hillside ditch) ควรใช้กับพื้นที่
ที่มีความลาดเทไม่เกิน 35 เปอร์เซ็นต์ ปริมาตรดิน ขุด-ถม ประมาณ 0.3 ลูกบาศก์เมตรต่อเมตร
คูรับน้ าขอบเขาเป็นคูรับน้ าที่สร้างบริเวณขอบเขาตามแนวระดับหรือลดระดับเป็นรูป
สามเหลี่ยม หรือรูปสี่เหลี่ยมคางหมู ระยะห่างของคูขึ้นอยู่กับสภาพภูมิประเทศและสิ่งแวดล้อม โดยมี
วัตถุประสงค์เพื่อลดความยาวของความลาดเทของพื้นที่ที่มีความลาดชันสูงออกเป็นช่วง ๆ เพื่อเก็บกัก
น้ าหรือระบายน้ านั้นออกไปในทิศทางที่ต้องการ ท าให้น้ าไหลบ่าแต่ละช่วงมีปริมาณน้อย ลดการกัดเซาะ
พังทลายของดิน นอกจากนี้ยังใช้เป็นทางล าเลียงได้ มีหลักเกณฑ์การน าไปใช้ คือคูรับน้ าขอบเขา
เหมาะสมส าหรับพื้นที่ที่มีความลาดเทน้อยกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ ถ้าใช้ร่วมกับขั้นบันไดดินแบบลาดเอียง
ออก ( outward type ) หรือแถบหญ้าจะสามารถใช้ได้ในพื้นที่ลาดเทมากกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ ถ้าพื้นที่
ระหว่างคันคูรับน้ ามีการปลูกหญ้า คูรับน้ าขอบเขานี้สามารถใช้ในพื้นที่ลาดเทมากกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ คู
รับน้ าขอบเขาสามารถขยายฐานได้กว้างขึ้นในพื้นที่ที่มีความลาดเทน้อย ส่วนคูรับน้ าขอบเขาที่มีฐาน
แคบใช้ในพื้นที่ที่มีความลาดชันสูงกว่า ควรมีการปรับปรุงรักษาคูรับน้ าขอบเขาโดยการปลูกหญ้าบริเวณ
คูรับน้ าขอบเขา ทั้งบนเชิงลาดออก เชิงลาดด้านใน และบนคูรับน้ า
8.00 ม.
2.00
ม.
2.00 ม. ระดับดินเดิม
ดินขุด
ดินถม
2.00 ม. ระดับดินเดิม
คู
ความกว้างของฐานคัน
ภาพที่ 10 แบบคันคูรับน้ าขอบเขา คันดินแบบที่ 5 (Hillside ditch) ใช้กับพื้นที่ที่มีความลาดเท
ไม่เกิน 35 เปอร์เซ็นต์
ที่มา : กลุ่มส ารวจเพื่อท าแผนที่ ส านักงานพัฒนาที่ดินเขต 6 (2559)
