Page 22 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย
P. 22
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
11
2. สภาพปัญหาของทรัพยากรดินที่ใช้ทําการเกษตรของประเทศไทย
จากข้อมูลข้างต้นสรุปได้ว่า ทรัพยากรที่ดินของประเทศไทยมีทั้งหมด 62 กลุ่มดิน มีการกระจายไป
ตามภาคต่าง ๆ (ภาพที่ 1.1 ) ดินส่วนใหญ่ที่พบในประเทศไทยเป็นดินที่มีพัฒนาการค่อนข้างสูง ส่งผลให้ดิน
มีความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติต่่า ทรัพยากรดินของภาคเหนือ เป็นดินที่มีศักยภาพทางการเกษตรอยู่ใน
ระดับปานกลางถึงสูง แต่มีข้อจ่ากัดของพื้นที่ของภาคที่เป็นเทือกเขาและมีความลาดชันสูงมากเป็นส่วนใหญ่
ดินปัญหาที่พบประกอบด้วย ดินทรายและดินตื้นทรัพยากรดินภาคกลาง เป็นดินที่มีศักยภาพทางการเกษตร
ปานกลางถึงสูง ดินส่วนใหญ่มีระดับความอุดมสมบูรณ์ปานกลางถึงสูง เนื่องจากในช่วงฤดูน้่าหลากได้พาตะกอน
มาทับถมทุกปี ดินปัญหาที่พบประกอบด้วย ดินเปรี้ยวจัด ดินเค็มชายทะเล ดินเค็มบก ดินทราย และดินตื้น
ทรัพยากรดินภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนใหญ่มีศักยภาพทางการเกษตรต่่า เนื่องจากดินมีข้อจ่ากัดใน
เรื่องเนื้อดิน เช่น มีเนื้อดินออกทรายจัดหรือดินร่วนหยาบท่าให้มีความจุในการอุ้มน้่าต่่า ดินตื้นหรือดินมีก้อน
กรวดลูกรังปะปนหนาแน่นในระดับตื้นถึงตื้นมาก ดินเค็มและพื้นที่เกษตรกรรมที่ได้รับผลกระทบจากความ
เค็มของดินและดินมีความอุดมสมบูรณ์ต่่าถึงต่่ามาก ดินปัญหาที่พบประกอบด้วย ดินเค็มบก ดินทราย และดิน
ตื้น ทรัพยากรดินภาคตะวันออก เป็นดินที่มีศักยภาพทางการเกษตรต่่าถึงปานกลางคล้ายคลึงกับทรัพยากร
ดินภาคใต้ดินปัญหาที่พบประกอบด้วย ดินเปรี้ยวจัด ดินเค็มชายทะเล ดินทรายและดินตื้น ทรัพยากรดิน
ภาคใต้ เนื่องจากมีฝนตกชุกและต่อเนื่องนาน ในรอบปีมีการชะล้าง น่าพาหรือชะละลายธาตุอาหารออกไป
จากดินสูงและดินมีความอุดมสมบูรณ์ต่่า แต่เนื่องจากดินมีความชื้นค่อนข้างสม่่าเสมอ ท่าให้เหมาะสมในการ
ปลูกพืชประเภทไม้ผลและไม้ยืนต้น จึงท่าให้มีปัญหาทางการเกษตรน้อยกว่าภูมิภาคอื่นๆ ดินปัญหาที่พบ
ประกอบด้วย ดินเปรี้ยวจัด ดินอินทรีย์ ดินเค็มชายทะเล ดินทรายและดินตื้น การใช้ที่ดินของประเทศไทย
พ.ศ. 2553 – 2556 พบว่า มีพื้นที่เกษตรกรรม 174.30 ล้านไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 54.35 ของประเทศ โดย
แบ่งเป็นรายภาคได้ดังนี้ ภาคเหนือมีพื้นที่เกษตรกรรม 41.57 ล้านไร่ ภาคกลางมีพื้นที่เกษตรกรรม 21.32
ล้านไร่ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีพื้นที่เกษตรกรรม 71.26 ล้านไร่ ภาคตะวันออกมีพื้นที่เกษตรกรรม
13.48 ล้านไร่ และภาคใต้มีพื้นที่เกษตรกรรม 26.25 ล้านไร่ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558ข)
ปัจจุบันพื้นที่เกษตรกรรมของประเทศเกิดความเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็วและกว้าง เนื่องมาจากสาเหตุ
การใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการเกษตรอย่างต่อเนื่อง แต่การปรับปรุงบ่ารุงดินและการอนุรักษ์ดินและน้่าที่
เหมาะสมยังด่าเนินการได้ไม่ทั่วถึง เป็นเหตุให้ทรัพยากรดินเหล่านั้นเสื่อมทั้งคุณภาพและความเหมาะสมใน
การปลูกพืช และการเพิ่มประชากรในแต่ละปียังส่งผลให้มีความต้องการที่ดินเพื่อการเพาะปลูกเพิ่มขึ้นตาม
ด้วย โดยมีการน่าพื้นที่ที่ไม่เหมาะสมต่อการเกษตรมาใช้ท่าการเกษตร เช่น ดินตื้น ดินทราย ไม่ถูกต้องตาม
หลักวิชาการ และการบุกรุกพื้นที่ป่าไม้ต้นน้่าล่าธาร ก่อให้เกิดการชะล้างพังทลายของดินอย่างรุนแรง
ระดับความอุดมสมบูรณ์ของดินน้อยลงและท่าให้ปริมาณอินทรียวัตถุในดินลดลงอยู่ในระดับต่่าถึงต่่ามาก
สาเหตุของการเสื่อมโทรมของทรัพยากรดินต่อพื้นที่เกษตรกรรม จนท่าให้พืชที่ปลูกไม่สามารถเจริญเติบโตได้
ดีและให้ผลผลิตในปริมาณต่่า มาจากปัญหาหลัก 3 ประการ คือ
