Page 215 - การกำหนดเขตการใช้ที่ดินสำหรับปลูกข้าวหอมมะลิของประเทศไทย
P. 215
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
บทที่ 6
เขตการใช้ที่ดิน
ข้าวเป็นพืชอาหารหลักของคนไทยและการปลูกข้าวยังเป็นอาชีพที่สําคัญของเกษตรกรไทย
โดยประเทศไทยมีพื้นที่ปลูกข้าว 65-67 ล้านไร่หรือคิดเป็นร้อยละ 50 ของพื้นที่เกษตรกรรม เกษตรกร
ผู้ปลูกข้าวมีจํานวนกว่า3.7 ล้านครัวเรือน สามารถผลิตข้าวและส่งออกทํารายได้ให้แก่ประเทศปีละกว่า
143,000 ล้านบาท ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 20 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศของภาคการเกษตร
นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งรายได้ที่สําคัญของภาคการเกษตรและอุตสาหกรรมต่อเนื่องเป็นจํานวนมาก
ก่อให้เกิดการจ้างงานในอุตสาหกรรมข้าวหลายล้านครัวเรือน จากนโยบายรัฐบาลที่ให้ความสําคัญกับ
การจัดทําเขตเกษตรเศรษฐกิจเพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างอุปทานและอุปสงค์รวมทั้งใช้เป็นข้อมูล
ประกอบการประมาณการผลผลิตสินค้าเกษตรที่จะออกสู่ตลาดตามช่วงฤดูกาลต่างๆ และเฝ้าระวังเพื่อหา
มาตรการรองรับได้ทันท่วงทีตลอดจนเพื่อสนับสนุนการผลิตทางการเกษตรที่สอดคล้องกับสภาพพื้นที่
กรมพัฒนาที่ดินจึงได้จัดทําเขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจข้าวโดยตั้งเป้ าหมายเฉพาะในพื้นที่ที่มี
ความเหมาะสมสําหรับการปลูกข้าวตามสภาพที่มีการเพาะปลูกข้าวในปัจจุบันเพื่อเป็นข้อมูล ประกอบการ
ตัดสินใจในการทําการผลิตหรือการส่งเสริมการผลิตทางการเกษตรที่เหมาะสม มีปริมาณ การผลิตที่
สอดคล้องกับความต้องการของตลาด สามารถรักษาเสถียรภาพของระดับราคา ผลผลิตทางการเกษตร และ
ยกระดับรายได้ของเกษตรกรให้สูงขึ้น
6.1 หลักเกณฑ์กําหนดเขตการใช้ที่ดินสําหรับปลูกข้าว
การกําหนดเขตการใช้ที่ดินสําหรับปลูกข้าวในภาพรวมมีเงื่อนไขหลักดังนี้
- เป็นพื้นที่เกษตรกรรมนอกเขตพื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมาย (เขตพื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมาย ได้แก่
ป่าสงวนแห่งชาติเขตอุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า)
- เป็นพื้นที่นาข้าวในปัจจุบัน
- เป็นพื้นที่ที่มีความเหมาะสมสําหรับการผลิตข้าว
ในการพิจารณาจัดทําเขตการใช้ที่ดินสําหรับปลูกข้าวได้แบ่งเป็น 3 เขต คือ เขตการใช้ที่ดินที่มี
ความเหมาะสมมาก (Z-I) เขตการใช้ที่ดินที่มีความเหมาะสมปานกลาง (Z-II) และเขตการใช้ที่ดินที่มี
ความเหมาะสมน้อย (Z-III) โดยมีหลักเกณฑ์และปัจจัยในการพิจารณาจัดทําเขตการใช้ที่ดิน สําหรับ
ปลูกข้าวดังนี้
