Page 93 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

88

ประการอยูเสมอ ซึ่งไดแกสภาพแวดลอมตามธรรมชาติ และสภาวะทางเศรษฐกิจและสังคม ระบบการปลูก

พืชที่ดีนั้น จะตองเหมาะสมกับสภาวะทั้งสองดังกลาวเสมอ ทรัพยากรธรรมชาติที่เกี่ยวของกับระบบการปลูก
พืชเปนอยางยิ่งไดแก ที่ดิน ลักษณะของดิน แสงสวาง และน้ํา เปนตน ความอุดมสมบูรณของดินยอม

เกี่ยวของโดยตรงกับการจัดการในการปลูกพืช การใหปุย และรวมทั้งการลงทุนในการปลูกพืชนั้นๆ น้ําเปน

สิ่งที่สําคัญที่สุด ในการที่จะปลูกพืชหลายครั้งในพื้นที่ผืนใดผืนหนึ่งในระยะเวลาหนึ่งนั้น อาจจะกระทําได
หลายวิธีดวยกัน ไดแก การปลูกพืชตามลําดับ การปลูกพืชสลับและการปลูกพืชแทรก ในขณะเดียวกัน

เกษตรกรที่สามารถปลูกพืชชนิดเดียวกันซ้ําแลวซ้ําอีก ลงในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งติดตอกันหลายครั้งตอปก็ได

ซึ่งสามารถอธิบายเกี่ยวกับวิธีการตางๆ ของระบบการปลูกพืชไดดังตอไปนี้

9.8.1. การปลูกพืชชนิดเดียวกันซ้ําแลวซ้ําอีกติดตอกัน (Mono cropping system) เราอาจปลูกพืช
ชนิดเดียวกันซ้ําแลวซ้ําอีกติดตอกันในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งก็ได โดยปลูกติดๆกันหรือเวนระยะเวลาระหวาง

การเก็บเกี่ยวผลผลิตกับการปลูกใหหางกันออกไปก็ได ตัวอยางที่เห็นไดชัดก็คือ การปลูกขาวในภาคกลาง

ของประเทศไทย เชน ในจังหวัดอยุธยา อางทอง และปทุมธานี เปนตน โดยเฉพาะอยางยิ่งในจังหวัดอยุธยา

เกษตรกรมักจะปลูกขาวเพียงครั้งเดียวในหนึ่งป โดยการทํานาหวาน สวนในชวงเวลาหลังการเก็บเกี่ยวขาว
นั้น เกษตรกรมักปลอยพื้นที่ใหรกรางวางเปลาไวเฉยๆ ในจังหวัดปทุมธานีนั้น เกษตรกรจะปลูกขาวสองครั้ง

คือในฤดูฝนและฤดูแลง โดยการทํานาปและนาปรัง ในระหวางป เกษตรกรในภาคกลางและภาคกลาง

ตอนบนของประเทศไทยนิยมปลูกขาวโพด 3 ครั้ง ติดตอกันในหนึ่งปในพื้นที่เดียวกัน เชน ในจังหวัด
เพชรบูรณ ลพบุรี และนครสวรรค เปนตน

9.8.2. การปลูกพืชตามลําดับ (Sequential cropping system) การปลูกพืชตามลําดับนั้นหมายถึง การ

ปลูกพืชหลายชนิดติดตอกันไปในพื้นที่เดียวกันในเวลาหนึ่งป อันที่จริงแลวการปลูกพืชตามลําดับเปนการ
ปลูกพืชหมุนเวียนดวย เพียงแตมีระยะเวลาที่กําหนด เชน หนึ่งปเปนเกณฑเพื่อพิจารณาวาจะปลูกพืชไดกี่พืช

เทานั้น

9.8.3. การปลูกพืชสลับ (Intercropping system) หมายถึงการปลูกพืชชนิดหนึ่งลงไปในระหวางแถว

ของพืชอีกชนิดหนึ่ง สําหรับจํานวนแถวที่ปลูกสลับกันนั้น ไมจําเปนจะตองอยูในลักษณะของแถวหนึ่งสลับ
กับอีกแถวหนึ่งก็ได อาจปลูกพืชสลับในลักษณะของสองแถวของพืชสลับระหวางหนึ่งแรกของพืชหลัก

หรืออาจปลูกพืชสลับสี่แถวของพืชหลักก็ได ดังนั้น สัดสวนของจํานวนแถวที่มีการปลูกพืชสลับกันจึงไม

แนนอนลงไป

การปลูกพืชสลับนี้ จะนําไปปฏิบัติได เมื่อมีความตองการของภาวะทางเศรษฐกิจและสังคมเปน
สวนใหญ ประการแรกเนื่องจากมีจํานวนประชากรตอพื้นที่การเพาะปลูกคอนขางสูง ทําใหขนาดพื้นที่ฟารม

มีจํากัด และจํานวนแรงงานตอครอบครัวมีมาก เกษตรกรก็จําเปนที่จะตองใชพื้นที่ผลิตพืชอยางมี

ประสิทธิภาพที่สุด และใชพื้นที่แมแตในระหวางแถวของพืชหลักในการปลูกพืชอื่นๆ