Page 92 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

87

9.7.3. การปรับรูปแปลงนาลักษณะที่ 1 ออกแบบเปนทางเดินลําเลียงในไรนาได

9.7.4. การปรับรูปแปลงนา ลักษณะที่ 2 ออกแบบใชเปนคันลอมพื้นที่ปองกันน้ําทวม
เปนพื้นที่เก็บกักน้ําและกระจายน้ํา ตามหัวไรปลายนา (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) และออกแบบเปนคลอง

สงน้ําและระบายน้ําในพื้นที่ได

9.7.5. การปรับรูปแปลงนาลักษณะที่ 2 สามารถประยุกตออกแบบเปนคันดินเบนน้ํา/
ระบายน้ํา/เก็บกักน้ําในพื้นที่ดอน โดยมีการสรางบอดักตะกอนขนาดเล็กใหทําหนาที่เก็บกักน้ําไวใช

ประโยชน หรือคันดินเล็กๆ ทําหนาที่ชะลอน้ํา (Check dam) หรือฝายน้ําลน เวนระยะตามความเหมาะสม

เพื่อเก็บกักน้ําและใหน้ําซึมลงดินในแนวดิ่ง

9.7.6. ทางลําเลียงในไรนา ออกแบบเปนโครงสรางแทนคันดินเบนน้ําและระบายน้ําได
9.7.7. อาคารชะลอน้ําไหลบา (Check dam) หรือฝายน้ําลน สามารถออกแบบและสราง

เกี่ยวเนื่องกับทางระบายน้ํา บอดักตะกอนหรือบอกระจายน้ํา คันดินเบนน้ํา เพื่อการเก็บกักน้ํา

9.7.8. บอดักตะกอน ออกแบบเปนบอกระจายน้ําและเก็บน้ําได ใหทําหนาที่เหมือนสระ

น้ําขนาดเล็กประจําไรนา แตตองเกี่ยวเนื่องกับระบบระบายน้ําและเบนน้ําของพื้นที่
9.7.9. สระน้ําในไรนา บอน้ําขนาดเล็ก การออกแบขอบสระน้ําหรือบอน้ําควรออกแบบ

ใหมีลักษณะเปนขั้นบันใดเล็กๆ เพื่อปลูกหญาแฝกและพืชผักอื่นๆ และควรใชประโยชนน้ําในทางเกษตร

อยางมีประสิทธิภาพในพื้นที่บริเวณรอบขอบสระน้ํา/บอน้ํา
9.7.10. การสรางสระเก็บน้ําในไรนา/บอน้ําในพื้นที่แหงแลง (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

ซึ่งเปนดินรวนปนทราย หรือดินทราย มีการระบายน้ําดิน ไมสามารถเก็บน้ําได จําเปนตองใชวัสดุปูพื้นสระ

น้ํา ปกติใชพลาสติกแตผุผังขาดได ปจจุบันมีแผนแรดินเหนียวใชปูพื้นสระน้ํามีประสิทธิภาพในการเก็บกัก
น้ําไดดีมาก

9.7.11. การออกแบบทางระบายน้ํา เพื่อลดการชะลางพังทลายของดินและลดการเสียพื้นที่

เกษตร สามารถใชทอลอดซีเมนตหรือทอพีวีซี วางเปนทางระบายน้ําตามความเหมาะสม ใหเกี่ยวเนื่องกับบอ
ดักตะกอน หรืออาคารชะลอน้ําไหลบา

9.7.12. คันดินแบบ 1-6 และการปรับรูปแปลงนาลักษณะที่ 1-3 สระน้ําในไรนา/บอ

กระจายน้ํา/บอเก็บกักน้ํา ทางระบายน้ํา ฝายน้ําลน ฯลฯ สามารถบูรณาการออกแบบผสมผสานตามความ

เหมาะสม เพื่อการใชพื้นที่เกษตรตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง/เกษตรทฤษฎีใหมหรือเกษตรผสมผสานใหกับ
เกษตรกรรายยอยได แตตองอยูในพื้นที่เขตพัฒนาที่ดิน และตองเกี่ยวเนื่องกับโครงสรางจัดระบบอนุรักษดิน

และน้ําโดยรวมของเขตพัฒนาที่ดิน

9.8. ระบบการปลูกพืชเพื่อการอนุรักษดินและน้ํา
ระบบการปลูกพืช มีสวนสําคัญในการจัดการวางระบบการพัฒนาที่ดิน เนื่องจากทรัพยากรที่ดิน

และน้ําเปนปจจัยที่สําคัญตอการปลูกพืช ระบบการปลูกพืชนั้น ไดเนนความสําคัญของปจจัยการเกษตรอยู 2