Page 133 - องค์ความรู้สู่ปีดินสากล 2558

เรื่องของงานวิเคราะหดินเคลื่อนที่

ผูริเริ่มงานวิเคราะหดินเคลื่อนที่คือ ผอ. สมนึก บัว

จันทร เปนผูที่มีความคิดกาวหนาอยางมาก ทานมองเห็นวา
เกษตรกรบานเราทําการเกษตรดวยประสบการณและความ
ชํานาญที่สั่งสอนตอเนื่องกันมาตั้งแตสมัยบรรพบุรุษ
เกษตรกรสวนใหญเมื่อสมัย 40-50 ปที่แลว ไมรูจักการเก็บ
ตัวอยางดินสงไปวิเคราะห ไมเขาใจถึงคุณคาและประโยชน

ของการวิเคราะหดิน นอกเหนือจากนั้น ตัวอยางดินที่เกษตรกรสงไปถึงหองปฏิบัติการ กวาที่จะไดผลวิเคราะห
กลับไป ไมทันกับฤดูเพาะปลูกเพราะเครื่องมืออุปกรณของหอง Lab และบุคลากรที่มีนอยและตัวอยางที่มีมาก
ผอ. สมนึก เห็นวา “เมื่อยังมีหนวยแพทยเคลื่อนที่ไดแลวทําไมเราจะมีหนวยวิเคราะหดินเคลื่อนที่ไมได” ทานจึง

ไดมอบหมายให ดร.ณรงค ชินบุตร เปนผูรับผิดชอบงานนี้ จัดเตรียมทีมงานและอุปกรณที่จําเปนใสรถตูเกาๆ
ที่ขอแบงจากกรมฯ มาได ออกไปตามสถานีพัฒนาที่ดิน และไดรับความรวมมือจากทางสถานีพัฒนาที่ดิน
ชักชวนใหเกษตรกรที่สมัครใจนําตัวอยางดินมาใหหนวยวิเคราะหดินเคลื่อนที่ วิเคราะหที่พื้นที่ที่ทางสถานี
จัดเตรียมให และใหคําแนะนําในวันเดียวกันนั้น แรกๆไดรับความสนใจจากเกษตรกรนอย แตดวยความรวมมือ

จากสถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดตางๆในภายหลังมีเกษตรกรนําตัวอยางมารอรับการวิเคราะหเปนจํานวนมาก
ตองทํางานกันขามวันขามคืน ถือวางานวิเคราะหดินเคลื่อนที่ประสบความสําเร็จอยางดี และไดขยับขยายงาน
ไปอยูที่สํานักงานเขตทุกเขตในทุกวันนี้

อาคารสํานักวิทยาศาสตรในปจจุบัน

งานสํารวจดินมีการเก็บตัวอยางมากมาย
สมัยกอนเรามีที่ตําดิน เตรียมดิน อยูที่อาคารดานหลัง
ของสถานีพัฒนาที่ดิน กรุงเทพฯ ซึ่งปจจุบันคือกลุมวิจัย
และพัฒนาการใชประโยชนหญาแฝกในการจัดการดิน

บริเวณนี้เดิมมีอาคารเล็กๆอยูสองหลัง ซายหลังหนึ่ง
ขวามือหลังหนึ่ง อาคารทางขวาเปนโรงเก็บปุย ปูนมารล
และเก็บยางรถยนต ปดล็อคดวยกุญแจตลอดเวลา ตึก

อาคารทางซายมือมีสองชั้น ชั้นบนเก็บเอกสารของกอง
จําแนกดิน สวนพื้นที่ชั้นลาง งานวิเคราะหดินใชเปนที่รับตัวอยาง เตรียมตัวอยาง ตากและบดตัวอยาง ขางนอก
อาคารเปนที่วางระหวางอาคารทั้งสองหลัง บริเวณนี้น้ําทวมขังตลอด มีแหนลอยเขียวเกือบตลอดทั้งป เวลาไป
ขนตัวอยาง หรือไปเช็คตัวอยางเราตองไตไปบนแผนไมกระดานที่วางเปนสะพาน เราใชพื้นที่นี้ เปนที่เตรียม
ตัวอยางดิน นานเปน 10-20 ป จนมีอาคารสํานักงานใหมนั่นแหละ การเตรียมตัวอยางดินมีหลายขั้นตอน

เมื่อรับตัวอยางจากนักสํารวจดินแลว จะตองตรวจสอบวา ตรงกับใบสงตัวอยางถูกตามชั้นดินตามที่สงมาหรือไม
เพราะบางทีตัวอยางบางชั้นดินก็หายไป บางทีใสถุงมาไมดี ถุงก็ขาด หรือ label หาย ก็ตองแจงผูสงตัวอยางให
มาตรวจสอบ เมื่อถูกตองแลวถึงจะนําออกตากได เราไมมีหองอบตัวอยางที่ดี หองอบตัวอยางดินของเราเปน

หองสี่เหลี่ยมขนาดสักสามคูณสามเมตรเห็นจะได มีชั้นตลอดผนังทั้งสามดาน อีกดานเปนประตู แตละชั้นมีไม
ระแนงตีไวเปนล็อคๆ ขนาดพอใหวางภาชนะ ซึ่งความจริงคือจานเคลือบที่บรรจุตัวอยางดิน ตามที่เทออกมา

130 องคความรูสูปดินสากล 2558