Page 114 - องค์ความรู้สู่ปีดินสากล 2558

จึงเก็บน้ําไมได ใหผมไปหาสาเหตุ พรุงนี้จะเอาคําตอบ ผมก็กังวลวาจะทําอยางไรดี ไปตัวคนเดียว สวานก็ไมมี
อะไรก็ไมมี แลวตองหาคําตอบใหไดภายในพรุงนี้ ผมนอนไมหลับ พอตอนเชา ดร.สุเมธ ทานก็ใหรถมาหนึ่งคัน

แลวอวยพรวาโชคดีนะ ขับรถไปถึงหลัก 67 สมัยนั้นลาวเดินทางยาก ไปถึงประมาณ 10 โมงกวาแลว ผมก็ไป
เดินงงๆ อยูวาจะทําอยางไรดีถึงจะรูสาเหตุวาทําไมบอถึงเก็บน้ําไมได เดินไปจนกระทั่งไดยินเสียงคนคุยกัน
เปนสิ่งที่ผมดีใจที่สุดตั้งแตผมไดทํางานมา ดีใจมากกวาได ซี 7 อีก เพราะเจอคนกําลังขุดบอใกลๆ กับที่สระ
เลี้ยงปลา บอลึกประมาณ 5 - 6 เมตร ผมก็ไตลงไปดูแลว Sketch รูปลงมา เขียน Profile ลงไปถึง 5 เมตร

ปรากฏวาที่เราเห็นเปนชั้นตะกอนขางบน ขางลางลงไปจะเปน Granular base หนา 2 เมตร ต่ํากวา
Granular base ลงไปเปนทราย ก็ทํารูปและเขียนขอมูลในภาคสนามเสร็จผมก็รีบกลับไมไดพักทานขาว
เพราะ ดร.สุเมธ ทานสั่งวาใหนําขอมูลกลับมาแลวตองสงใหทานมนูญเขียนใหม กอนที่จะสงแฟกซเขาวัง

ผมกลับมาถึงก็พบ ดร.สุเมธ คอยอยูแลว บอกใหเอามาสงดวนเลยทานทวงมาแลว จึงตองแฟกซไปทั้งๆ ที่เปน
ตนราง (Draft) ในสนาม วันนั้นเปนวันที่ 7 เมษายน 2537
พอวันที่ 9 เมษายน 2537 พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวฯ เสด็จไปที่บานเด็กกําพรา พระองคทาน
ก็ไปยืนที่สระน้ํานั่น ดร.สุเมธ บอกวา “ตัวใครตัวมัน นะคุณ” ผมยิ่งตกใจเพราะสงตนรางไป
โดยไมมีขอมูลอธิบายประกอบเลย พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวฯ รับสั่งคําแรกวา....“ที่สงไปนะ เขาใจ”

แลวพระองคทานทรงถามตอวา “แลวจะทําอยางไร เก็บน้ําไมไดทําอยางไร” ผมก็คิดวาทําคอนกรีตคงเปนไปไมได
เพราะตนทุนสูงมากและไมใชวัตถุประสงค ผมก็เลยกราบทูลพระองคทานไปวาจะใชวิธีปูพลาสติก พระองค
ทานก็ถาม “ที่นี่ที่ไหน” ผมก็ตอบวา “ที่ลาวครับ” พระองคทานก็ถามตอวา “ในลาวนี่เขาเลี้ยงวัว เลี้ยงควาย

ไหม” ผมก็ตอบวา “เลี้ยงครับ” พระองคทานก็ถามวา “แลวจะปูพลาสติกไดรึ” ทานทรงสอนตอไปใหดูใน
แผนที่วาเลยไปอีก 2 - 3 กิโลเมตรเปนที่ลุม ที่เปนหนองน้ําธรรมชาติอยู ตรงนั้นจะตองเปนดินเหนียว ทําไมจึง
ไมไปเอาดินเหนียวจากที่นั่นมาใส
เรื่องนี้ทําใหผมเขาใจเลยวาเรามีความรูอยางเดียวแตไมเคยประมวล ไมเคยประยุกตใชใหเกิด

ประโยชน พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวฯ ทานอยูกรุงเทพฯ ทานมีแผนที่แผนเดียว ทานยังหาคําตอบได
ดีกวาเราเสียอีก ทั้งๆ ที่ผมทํางานมาอายุเกือบ 50 ปมีประสบการณเยอะ ทําใหเราไดคิดเลยวาทุกอยางควร
ตรวจสอบและประเมิน ไมใชแตเจาะดินอยางเดียวแลวทําขอมูลดินแลวก็ไมไดใชประโยชนใหดีที่สุดเทาที่
จะทําได

สมเด็จพระเทพรัตนฯ ทานเคยไปศึกษาเรื่องดิน ซึ่ง ดร.พิสุทธิ์ คงจะมาเลาใหฟงตอไป มีหลุม Profile
สมเด็จพระเทพรัตนฯ ทานลงไปตั้ง 6 หลุม ทานไปอยูที่ภาคอีสานศึกษาเรื่องดินเค็ม ใชเครื่องไมเครื่องมือตางๆ
กลางวันดูเรื่องสัญฐานดิน กลางคืนจะตองไปประชุมวิเคราะหกัน เหมือนที่พวกเราทําทุกอยาง สมเด็จพระเทพ
ฯ ทานลงไปในหลุม Profile อากาศรอนทานก็ลงไปทั้ง 2 วัน แลวกลางคืนตองมาอภิปรายกันวาเปนอยางไร

บาง มีปญหาอะไร ฉะนั้น สมเด็จพระเทพฯ ทานศึกษาจริงๆ เหมือนกัน เราจึงไดมุมมองวาทุกสิ่งทุกอยาง
ที่เราจะทํา เราควรทําไปดวยใจรัก ควรจะปรับปรุงตัวเราใหดี
ตอนนั้นผมมาทํางานของ JICA รวมกับประเทศญี่ปุนๆ สรางศูนยอยูที่สํานักงานพัฒนาที่ดินเขต 5

ซึ่งทําใหเราไดประโยชนกลับมาเยอะ ไมวาจะเปนวิธีการทํา Soil Monolith วิธีการถายรูปฯลฯ แตกอน
ภาพถายเรายังไมทันสมัย ภาพดาวเทียม สมัยนั้นระยะ 80 เมตรถึงจะมองเห็นรายละเอียดได บริเวณที่จะทํา
Detail ก็ตองใชบอลลูน ใชแกสฮีเลียม มีปญหาบาง ตอนที่มาทํางานที่เขมราช เราก็เอาบอลลูนลูกแรกของ
ญี่ปุนขึ้น ปรากฏวาขาดมันลอยไปทั้งกลอง ตัวบอลลูนไมเทาไร แตกลองที่อยูในบอลลูนราคาเปนหมื่น เราจึง
ตองไปแจงความที่โรงพักบอกวาลูกโปงขาด แตโรงพักไมยอมรับแจงความ เราก็ตองอธิบายวาในลูกโปงนั้นมี

กลองราคาตั้งหลายหมื่น หายไมไดเพราะลูกโปงมันไปถึงลาวแลวตองรับแจงความ ก็เลยเปนบทเรียนวาถาเรา
จะทําอะไร ตองตรวจสอบสภาพตางๆ ใหดี จะสํารวจโดยใชบอลลูนก็ตองตรวจสอบใหดี ไมใชเอาเชือกเกามา
ตอๆ กัน แลวเกิดปญหาแบบนี้

ตํานานการสํารวจดิน 111