Page 14 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย
P. 14
- 7 -
1. เป็นระบบที่มีขั้นตอนการจําแนกที่สมบูรณ์เช่นเดียวกับการจําแนกพืชและสัตว์ ซึ่งแบ่ง
ออกเป็น 6 ระดับ ได้แก่ อันดับ (order) อันดับย่อย (suborder) กลุ่มดินใหญ่ (great group) กลุ่มดินย่อย
(subgroup) วงศ์ดิน (family) และชุดดิน (series)
2. ชื่อของชุดดินที่จําแนกไว้ตั้งแต่ระดับอันดับถึงระดับวงศ์ดิน มีความหมายในตัวเองและบ่ง
ลักษณะที่สําคัญของดินที่ทําการจําแนกไว้
3. ลักษณะของดินที่ใช้ในการจําแนกแต่ละขั้นตอน กําหนดไว้ค่อนข้างแน่นอน สามารถวัดและ
ตรวจสอบได้ทั้งในสนามและในห้องปฏิบัติการ เป็นลักษณะของดินที่ค่อนข้างมั่นคงแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลงง่าย
4. เป็นระบบการจําแนกดินที่สามารถนําผลของการจําแนกไปใช้ในการแลกเปลี่ยนเทคโนโลยี
ทางการเกษตรระดับประเทศหรือภูมิภาคได้ดี โดยเฉพาะการจําแนกดินในระดับวงศ์ดิน
5. เป็นระบบมีวัตถุประสงค์กว้างสามารถวินิจฉัยคุณภาพของดินที่จําแนกไว้ไปใช้ได้หลาย
ประเภท
6. เป็นระบบที่มีแนวโน้มว่าจะใช้แพร่หลายและกลายเป็นระบบสากลต่อไป
แผนที่ดิน (soil maps) เป็นแผนที่ที่แสดงถึงการแจกกระจาย (distribution) ทางภูมิศาสตร์ของดิน
ชนิดต่างๆ ซึ่งมีสมบัติที่เกี่ยวข้องกัน มีความสัมพันธ์กัน และเป็นลักษณะตามธรรมชาติของดินที่พบในการ
สํารวจ ในแผนที่ดินประกอบด้วยขอบเขตชนิดต่างๆ ของดิน และลักษณะภูมิประเทศที่เด่นๆ พร้อมทั้ง
คําอธิบายสัญลักษณ์ (legends) เพื่อให้ผู้ใช้สามารถเข้าใจความหมายของสิ่งต่างๆ ที่ปรากฏอยู่บนแผนที่
หน่วยแผนที่ดิน (soil mapping units) เป็นองค์ประกอบหนึ่งของแผนที่ดิน หมายถึง ชนิดหรือกลุ่ม
ของดินที่เขียนขอบเขตแสดงไว้ในแผนที่ดินนั้นๆ หน่วยแผนที่ดินจะมีชื่อ ซึ่งอาจจะเป็นชื่อทางการจําแนกชนิด
ของดินตามระบบใดระบบหนึ่ง หรืออาจจะเป็นชื่อที่ใช้เฉพาะทางการสํารวจที่แสดงให้เห็นภาพพจน์ของสภาพ
ธรรมชาติเชิงภูมิศาสตร์ของบริเวณนั้นๆ ที่มีความหมายเกี่ยวข้องกับดินพอที่จะนํามาแปลความหมายเพื่อใช้
ประโยชน์ได้ ในหน่วยแผนที่ดินหนึ่งๆ อาจจะประกอบด้วยชุดดินหนึ่งชนิดหรือมากกว่า ซึ่งถ้ามีลักษณะเด่นของ
ดินเพียงชนิดเดียวเรียกว่า หน่วยดินเดี่ยว (soil consociation) หรือมีสมบัติดินที่เด่นหลายชนิดพอๆ กัน
เรียกว่า หน่วยดินสัมพันธ์ (soil association) หน่วยดินเชิงซ้อน (soil complex) หรือหน่วยดินศักย์เสมอ
(undifferentiated group)
ภูมิภาพหรือภูมิทัศน์ (landscape) หมายถึง ลักษณะภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปของบริเวณใดบริเวณ
หนึ่งรวมทั้งภูมิประเทศที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและที่เกิดขึ้นโดยการกระทําของมนุษย์
ธรณีสัณฐาน (landform) หรือภูมิลักษณ์ หมายถึง แบบรูปหรือลักษณะของพื้นผิวโลกที่เกิดตาม
ธรรมชาติ มีรูปร่างสัณฐานต่างๆกัน เช่น ภูเขา ที่ราบสูง ที่ราบน้ําท่วม เป็นต้น การศึกษาเกี่ยวกับลักษณะภูมิ
ประเทศ เรียกว่า ธรณีสัณฐานวิทยา
ดินหนึ่ง (Soil individual) คือ ดินที่กําหนดเป็นแนวความคิดว่า เป็นเทหวัตถุที่มีลักษณะเป็นสามมิติ
เป็นองค์ประกอบของภูมิทัศน์ ดินจะปรากฏอยู่ ณ ที่หนึ่ง ซึ่งในทางดิ่งจะเริ่มตั้งแต่ส่วนที่สัมผัสอากาศลึกลงไป
จนถึงชั้นวัสดุธรณีที่อยู่ด้านล่าง ในทางราบจะขยายขอบเขตด้านข้างออกไปจนถึงลักษณะที่เปลี่ยนแปลงไปจาก
เดิมโดยสิ้นเชิง ดินหนึ่งๆ จะมีขอบเขตติดกับดินอื่นๆ หรือวัสดุที่ไม่ใช่ดิน ความแตกต่างระหว่างดินหนึ่งกับดิน
อื่นๆ จะเป็นอะไรก็ได้ เช่น ความลึกต่างกัน ลักษณะของชั้นดินที่ประกอบอยู่ต่างกัน โดยที่ขนาดที่เล็กที่สุดของ
ดินหนึ่ง เรียกว่า พีดอน (pedon)
พีดอน คือ ปริมาตรที่เล็กที่สุดที่สามารถบอกได้ว่าเป็นดินหนึ่ง
