Page 12 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย

- 5 -

การสํารวจดินเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะอย่าง (specific purpose soil survey) เป็นการสํารวจ
ที่ทําขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผลการสํารวจจะใช้ในวงแคบ การศึกษาลักษณะของดินจะเน้นหนักเฉพาะที่
เกี่ยวข้องกับงานที่นําไปใช้เท่านั้น จะดําเนินในโครงการที่ต้องการนําผลงานไปใช้อย่างเร่งด่วนและต้องการใน

ระยะเวลาอันสั้นที่ไม่สามารถทําการสํารวจและจําแนกดินแบบประเภทแรกได้ เช่น การสํารวจความหนาของ
ตะกอนที่ทับถมของพื้นที่เกษตรภายหลังจากการเกิดดินถล่ม น้ําท่วม การสํารวจคราบเกลือบริเวณภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ

ระดับการสํารวจดิน การสํารวจดินมีหลายระดับ ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ที่จะนําข้อมูลไปใช้ เช่น การ

สํารวจแบบหยาบ ข้อมูลแผนที่ที่ได้ก็จะเป็นแบบกว้างๆ สําหรับนําไปใช้งานในระดับประเทศหรือภาค ส่วนการ
สํารวจระดับละเอียดมากมักทําในพื้นที่ขนาดเล็ก ข้อมูลที่ได้มีรายละเอียดมาก เหมาะสําหรับใช้ประโยชน์ใน
งานด้านการค้นคว้าทดลอง และงานอนุรักษ์ดินและน้ําระดับไร่นา การสํารวจแบบหยาบมักจะใช้เวลาค่อนข้าง
น้อยแต่สามารถครอบคลุมพื้นที่ได้มาก ระดับการสํารวจดิน แบ่งออกเป็น 6 ระดับ (ส่วนมาตรฐานการสํารวจ
จําแนกดินและที่ดิน, 2547) ดังนี้

1. การสํารวจดินแบบละเอียดมาก (very detailed survey) แผนที่ที่ใช้สํารวจในสนามมีมาตรา
ส่วน 1:10,000 หรือโตกว่า แผนที่ดินที่นําไปใช้หรือพิมพ์เผยแพร่มีมาตราส่วนระหว่าง 1:5,000-1:10,000 หรือ
เล็กกว่า หน่วยของแผนที่ดินใช้ระดับชุดดิน (soil series) ดินคล้าย (soil variant) ประเภทของชุดดินหรือดิน
คล้าย (phase of soil series or variant) ผลของการสํารวจดินชนิดนี้ใช้ประโยชน์ในงานด้านการค้นคว้า

ทดลองและงานอนุรักษ์ดินและน้ําในระดับไร่นา
2. การสํารวจดินแบบละเอียด (detailed survey) แผนที่ที่ใช้สํารวจในสนามมีมาตราส่วน

ระหว่าง1:10,000-1:30,000 หน่วยของแผนที่ดินที่ใช้เช่นเดียวกับการสํารวจดินแบบละเอียดมาก แผนที่ดินที่
นําไปใช้หรือพิมพ์เผยแพร่จะต้องมีมาตราส่วนเช่นเดียวกับการสํารวจดินแบบละเอียดมาก ผลของการสํารวจดิน
ชนิดนี้ใช้ประโยชน์ในงานด้านการวางแผนระบบชลประทานขนาดเล็ก การวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินและ
การอนุรักษ์ดินและน้ําในไร่นาของเกษตรกร

3. การสํารวจดินแบบค่อนข้างละเอียด (semi-detailed survey) แผนที่ที่ใช้สํารวจในสนามมี
มาตราส่วนระหว่าง 1:20,000-1:50,000 แผนที่ดินที่พิมพ์ออกเผยแพร่มีมาตราส่วนระหว่าง 1:25,000-
1:60,000 หน่วยของแผนที่ดินใช้ระดับชุดดิน ดินคล้าย หน่วยดินสัมพันธ์ (soil association) และหน่วยดิน

ผสม (soil complex) ผลของการสํารวจดินชนิดนี้ใช้ประโยชน์ในงานวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินระดับ
อําเภอและโครงการขนาดกลาง

4. การสํารวจดินแบบค่อนข้างหยาบ (detailed reconnaissance survey) มาตราส่วนของ
แผนที่ที่ใช้สํารวจในสนามอยู่ระหว่าง 1:40,000-1:100,000 แผนที่ดินที่พิมพ์ออกเผยแพร่มีมาตราส่วนระหว่าง
1:50,000-1:100,000 หน่วยของแผนที่ดินใช้ระดับวงศ์ดิน ชุดดิน ดินคล้าย หน่วยดินสัมพันธ์ของชุดดินและดิน
คล้าย (association of soil series and variant) และหน่วยดินเบ็ดเตล็ด (miscellaneous land type) แผน

ที่ดินระดับนี้ใช้ประโยชน์ในการวางแผนการใช้ที่ดินและการประเมินคุณค่าของที่ดินระดับจังหวัด ระดับภาค
และระดับโครงการขนาดใหญ่
5. การสํารวจดินแบบหยาบ (reconnaissance survey) มาตราส่วนของแผนที่ที่ใช้สํารวจใน

สนามอยู่ระหว่าง 1:100,000-1:250,000 แผนที่ดินที่พิมพ์ออกเผยแพร่มีมาตราส่วนระหว่าง 1:100,000-
1:500,000 หน่วยของแผนที่ดินใช้ระดับกลุ่มดิน (Great groups) หน่วยสัมพันธ์ของกลุ่มดิน (association of