Page 19 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย

- 12 -

- มีความแตกต่างอย่างชัดเจนทางด้านสัณฐานวิทยา (morphology) และองค์ประกอบ
อย่างชัดเจน ไม่อยู่ในวิสัยธรรมดาที่จะเกิดข้อผิดพลาดจากการวัดได้ในสนาม เช่น การมีลักษณะสีใกล้เคียงกัน
หรือเนื้อดินใกล้เคียงกัน เป็นต้น หรือ

- เป็นลักษณะสําคัญที่เกี่ยวข้องกับชนิดและการจัดเรียงชั้นดิน หรือ

- เป็นลักษณะที่มีผลต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินหรือการจัดการที่ดินอย่างมีนัยสําคัญ
รวมทั้งจากข้อมูลของดินคล้าย ที่มีลักษณะเฉพาะตัวที่แตกต่างไปจากชุดดินอย่างน้อย 2

ลักษณะ แต่ยังมีปริมาณพื้นที่ไม่มากพอตามข้อกําหนดที่จะถูกจัดตั้งเป็นชุดดินได้
2) ถ้าเป็นดินใหม่ และมีการจําแนกแตกต่างออกไปจากวงศ์ดินที่มีอยู่ การกําหนดชุดดินขึ้นมา
ใหม่หรือตั้งดินคล้ายใหม่ สามารถกระทําได้เลย

ประเภทของชุดดินหรือดินคล้าย (phases of soil series or soil variants) เป็นชื่อหน่วยแผน
ที่ดินที่แบ่งย่อยออกไปจากชุดดิน เนื่องจากมีสมบัติดินหลายประการที่สามารถนําไปแปลความหมายเพื่อการใช้
ประโยชน์และการจัดการต่างๆ ของดินได้ ลักษณะหรือสมบัติดินที่นํามาใช้เป็นประเภทของชุดดินหรือดินคล้าย
ได้แก่ เนื้อดินตอนบน (phases of surface texture) ความลึกของดิน (phases of soil depth) ความลาดชัน
ของพื้นที่ (phases of slope) และการกร่อนของดิน (phases of soil erosion)

รายงานการสํารวจดิน เป็นเอกสารประกอบแผนที่ดิน รายละเอียดประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไปของ
บริเวณที่ทําการสํารวจดิน เช่น ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ลักษณะทางธรณีวิทยาและอุทกวิทยา พืชพรรณและ
การใช้ประโยชน์ที่ดิน ตลอดจนข้อมูลต่างๆ เกี่ยวกับดินที่สํารวจพบ ทั้งลักษณะและสมบัติของดิน รวมทั้งผล
การวิเคราะห์ทางเคมีของดินตัวอย่างที่เก็บจากหน้าตัดดินที่เป็นตัวแทน และข้อมูลประกอบอื่นๆ ที่สามารถ

นํามาใช้พิจารณาเพื่อประโยชน์ในด้านการจัดการดินและการอนุรักษ์ดิน

ชุดดินที่เป็นหน่วยแผนที่ ซึ่งได้ปรากฏในข้อมูลแผนที่และรายงานโครงการสํารวจและทําแผนที่ดิน
ขนาดมาตราส่วนต่างๆ ที่หน่วยงานที่รับผิดชอบการสํารวจ จําแนก และทําแผนที่ดิน ทั้งที่กรมพัฒนาที่ดิน
รับผิดชอบดําเนินการเองตั้งแต่ปี พ.ศ. 2506 และก่อนหน้าที่กรมพัฒนาที่ดินจะก่อตั้ง เมื่อปี พ.ศ. 2506 ที่งาน
สํารวจดินอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของหน่วยงานภายในกรมชลประทาน กรมกสิกรรม และกรมการข้าว มี

เอกสารต่างๆ ดังนี้
1. เอกสารวิชาการ รายงานการสํารวจดินรายพื้นที่ และแผนที่ดินมาตราส่วนขนาดต่างๆ เป็นการ

สํารวจตามความต้องการของหน่วยงาน และมีวัตถุประสงค์เฉพาะในการสํารวจนั้นๆ ส่วนใหญ่มีระดับการ
สํารวจดินแบบค่อนข้างหยาบ โดยมีเป้าหมายเพื่อให้ทราบชนิดและสมบัติของดินในการใช้ประโยชน์ด้านต่างๆ
ในพื้นที่นั้นอย่างกว้างๆ สําหรับนําไปใช้ในการวางแผนพัฒนาพื้นที่ต่อไป มีหน่วยแผนที่เป็นชุดดิน และมี
รายงานและแผนที่เป็นภาษาอังกฤษ (Soil Survey Report-SSR) จํานวนรวมทั้งหมด 105 ฉบับ ผู้เขียน

รายงานส่วนใหญ่เป็นนักวิทยาศาสตร์ทางดินต่างชาติที่เข้ามาร่วมงานการสํารวจดินกับประเทศไทยภายใต้
โครงการความช่วยเหลือจากองค์กรต่างๆ ร่วมกับนักสํารวจดินของประเทศไทย แผนที่และรายงานดังกล่าวได้
ถูกใช้เป็นข้อมูลหลักสําหรับการสํารวจ จําแนก และทําแผนที่ดินของประเทศไทยในเวลาต่อมา ตัวอย่างเช่น
Report on the Preliminary Soil Survey of the Mae Klong Irrigation Project Area ปี พ.ศ. 2505

Detailed Reconnaissance Soil Survey of the Mae Taeng Irrigation Project (Chiang Mai Province)
ปี พ.ศ. 2506 และ Report on the soil survey in The Khok Krathiam Tract ปี พ.ศ. 2508 เป็นต้น
ตัวอย่างรายงานแสดงในภาพที่ 2-2