Page 8 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย
P. 8
-1-
บทที่ 1
บทนํา
เอกสารเรื่อง “แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลัก สําหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย” ได้จัดทํา
ขึ้นภายใต้การปฏิบัติงาน โครงการการศึกษาดินตัวแทนหลักสําหรับการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทย ซึ่ง
เป็นโครงการที่ต้องการเพิ่มเติม ปรับปรุง และแก้ไข ข้อมูลพร้อมทั้งรายละเอียดของดินตัวแทนหลัก (ในที่นี้
หมายถึง “ชุดดิน”) เพื่อให้ฐานข้อมูลของทรัพยากรดินในประเทศไทยมีความครบถ้วน สมบูรณ์ ถูกต้องและ
เป็นปัจจุบัน รวมทั้งข้อมูลดังกล่าวสามารถนําไปพัฒนาและประยุกต์ใช้สําหรับกิจกรรมทางด้านอื่นๆ โดยเฉพาะ
ทางด้านการเกษตร ซึ่งยังคงขาดข้อมูลอีกเป็นอันมากสําหรับที่จะใช้ในการพัฒนาพื้นที่เพื่อให้ประสบผลสําเร็จ
อย่างเป็นรูปธรรม
ถึงแม้ว่าในอดีตที่ผ่านมา ทางหน่วยงานที่รับผิดชอบด้านการสํารวจ จําแนก และทําแผนที่ดินจะได้เคย
ปรับปรุงแก้ไขเกี่ยวกับลักษณะ สมบัติและการจําแนกของชุดดินต่างๆ ที่จัดตั้งในประเทศไทยมาแล้วหลายครั้ง
แต่ก็ยังพบว่ามีข้อผิดพลาดอีกหลายประการ ซึ่งได้รับการท้วงติงและเสนอแนะจากนักสํารวจดินและนักวิชาการ
ที่นําไปใช้ประโยชน์ นอกจากนี้ในแต่ละครั้งที่จัดทําก็มีวัตถุประสงค์แตกต่างกันไปตามความเหมาะสมและความ
จําเป็นในขณะนั้น จึงทําให้ข้อมูลและรายละเอียดที่มีอยู่ในเอกสารแต่ละฉบับจะเน้นเฉพาะเพียงบางด้านเท่านั้น
ซึ่งในสภาพปัจจุบัน การพัฒนาทางการเกษตรมีความเข้มข้นเป็นอย่างมาก มีการใช้ประโยชน์ที่ดินแทบทุกพื้นที่
รวมทั้งมีความต้องการใช้ข้อมูลแผนที่ดินที่เป็นปัจจุบันและเป็นข้อมูลเฉพาะพื้นที่ และสามารถนําข้อมูลดินไปใช้
ประโยชน์ได้หลายๆ ด้าน แต่ข้อมูลทรัพยากรดินที่มีอยู่ยังเป็นฐานข้อมูลเดิม ที่มีข้อมูลส่วนใหญ่มาจากการ
จัดทําแผนที่ดินระดับจังหวัด มาตราส่วน 1:100,000 อีกทั้งยังขาดข้อมูลที่สําคัญๆ อีกมาก ทําให้ไม่ตอบสนอง
ต่อการใช้งาน
นอกจากนี้แล้ว ชุดดินซึ่งเป็นการจําแนกขั้นต่ําสุดตามระบบอนุกรมวิธานดินที่มีลักษณะและสมบัติที่
สม่ําเสมอ และต้องประกอบไปด้วยดินที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันที่สุด ทั้งในด้านการกําเนิดและการจัดเรียงตัว
ของชั้นกําเนิดดิน แต่จากการวิเคราะห์การแพร่กระจายรวมทั้งลักษณะและสมบัติทางด้านต่างๆ ของแต่ละชุด
ดินก็ยังปรากฏความแปรปรวนในแต่ละพื้นที่ บางครั้งมีความแตกต่างจากลักษณะเดิมที่กําหนดไว้เมื่อจัดตั้งชุด
ดินนั้น บางครั้งในแผนที่ดินไม่พบชุดดินในพื้นที่ที่เป็นบริเวณที่จัดตั้งชุดดินนั้นๆ บางชุดดินที่เคยมีปริมาณเนื้อที่
มาก แต่เมื่อมีการปรับปรุงแผนที่ดินใหม่ กลับมีปริมาณลดลงอย่างมากหรือบางครั้งไม่พบเลย บางพื้นที่ให้ชื่อ
ชุดดินเดียวกันแต่สมบัติดินมีความแตกต่างกัน แต่ประเด็นสําคัญก็คือ การกําหนดลักษณะและสมบัติของดิน
รวมทั้งการจําแนกดินในระบบอนุกรมวิธานดินของดินในพื้นที่ไม่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม สาเหตุดังกล่าว
ข้างต้นส่งผลให้ข้อมูลชุดดินมีความไม่น่าเชื่อถือและเป็นข้อจํากัดจากการใช้ประโยชน์จากข้อมูลแผนที่ดิน จึง
เป็นที่มาของการดําเนินงาน โครงการการศึกษาดินตัวแทนหลักสําหรับการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทย
ซึ่งข้อมูลจากการศึกษาดินตัวแทนหลักดังกล่าว จะได้นํามาใช้ปรับปรุงการกําหนดลักษณะ สมบัติ ของ
ชุดดินจัดตั้งของประเทศไทย เพื่อให้เป็นไปตามปัจจัยสิ่งแวดล้อมในการกําเนิดดินตามสมการของ Jenny
(1941) พร้อมทั้งจัดทําฐานข้อมูลทรัพยากรดินทั้งทางด้านสมบัติทางสัณฐานวิทยา สมบัติทางกายภาพ เคมี แร่
วิทยา และจุลสัณฐานวิทยา เพื่อให้สามารถใช้เป็นฐานข้อมูลอ้างอิง (soil reference base) และสามารถ
ประยุกต์ใช้ข้อมูลที่มีอยู่สําหรับกิจกรรมต่างๆ
เอกสารฉบับนี้ประกอบด้วยเนื้อหาจํานวน 9 บท ได้แก่
