Page 58 - การจัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการพัมนาที่ดินชุมชนบนพื้นที่สูงบ้านห้วยแล้ง ตำบลท่าข้าม อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย

47

4.5 การประเมินอัตราและปริมาณน้ าไหลบ่า
จากการส ารวจดินได้มีวงรอบส ารวจ 510 ไร่ ดินส่วนใหญ่เป็นดินร่วนเหนียวปนทราย (pH 5.2 – 5.3)

ความอุดมสมบูรณ์โดยทั่วไปค่อนข้างต่ า พื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดจนถึงลอนชัน ปริมาณอินทรียวัตถุต่ าถึงปาน
กลาง (ประมาณ 0.8 – 2.1เปอร์เซ็นต์)สภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินปลูกพืชไร่ ไม้ผลไม้ยืนต้น สลับป่าโปร่งและเป็น
พื้นที่รกร้างบริเวณที่โล่งจะมีหญ้าปกคลุมที่ผิวดินพอประมาณ ไม่เห็นร่องรอยการชะล้างพังทลายของดินเด่นชัดนัก
ความลาดชันของพื้นที่อยู่ระหว่าง 5 – 50 เปอร์เซ็นต์ปริมาณน้ าฝนเฉลี่ยทั้งปี 1,713 มิลลิเมตร ความรุนแรงของ

น้ าฝนเฉลี่ย 70 มิลลิเมตรต่อชั่วโมง
เมื่อแบ่งพื้นที่ตามสันปันน้ า และหาพื้นที่รับน้ าตลอดจนร่องน้ า จะได้พื้นที่สองพื้นที่รับน้ า (Water
shed) พื้นที่ A เนื้อที่ประมาณ 150 ไร่ พื้นที่ B เนื้อที่ประมาณ 201 ไร่และ พื้นที่เศษเหลือเนื้อที่ประมาณ 159
ไร่ ซึ่งพื้นที่ปฏิบัติงานจริง คือ 510 ไร่ หลังจากจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ าแล้วได้ประเมินอัตราและปริมาณน้ าไหล

บ่า ดังนี้
4.5.1 การประเมินอัตราน้ าไหลบ่าในพื้นที่ A (150 ไร่)
3
สูตรอัตราน้ าไหลบ่า q = CiA หรือ = 0.00278 CiA ม /วินาที
360

โดย q = อัตราของน้ าไหลบ่าสูงสุด มีหน่วยเป็น ลูกบาศก์เมตร /วินาที
C = สัมประสิทธิ์ของน้ าไหลบ่า
I = ความรุนแรงของน้ าฝนมีหน่วยเป็น มิลลิเมตร/เซนติเมตร

A = พื้นที่ของบริเวณรับน้ ามีหน่วยเป็นเฮกตาร์
หมายเหตุ แปลงสูตรให้พื้นที่มีหน่วยเป็นไร่จะได้สูตรดังนี้ คือ
สูตร q = CiA ลูกบาศก์เมตร /วินาที
360 ×6.25
การประเมินค่า C

1. ความรุนแรงของน้ าฝนเฉลี่ย 70 มิลลิเมตร/เซนติเมตร = 0.20
2. พื้นที่ค่อนข้างชันเฉลี่ยความลาดชันมากกว่า 20% = 0.10
3. พื้นผิวดินเป็นหุบเป็นห้วยฯ มีคันคูรับน้ ารอบเขาแบบที่ 6ฯลฯ

= 0.05
4. ลักษณะพื้นที่มีดินตื้น = 0.25
5. มีพืชคลุมดินไม่มากกว่า 50% = 0.10
C = 0.70

ดังนั้น C = สัมประสิทธิ์ของน้ าไหลบ่า = 0.70
I = ความรุนแรงของน้ าฝนมีหน่วยเป็น = 70 มิลลิเมตร/เซนติเมตร
A = พื้นที่ของบริเวณรับน้ ามีหน่วยเป็นเฮกตาร์ = 150 ไร่
6.25