Page 8 - การวิเคราะห์ทรัพยากรธรรมชาติและการกำหนดบริเวณการใช้ที่ดินตามศักยภาพพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาคลองจันดี (รหัส2202)

2

2. วัตถุประสงค

2.1 ศึกษาวิเคราะหสถานภาพดานทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะและสมบัติของดิน เพื่อจัดทํา
หนวยที่ดินสําหรับใชเปนขอมูลพื้นฐานในการวางแผนการใชที่ดิน

2.2 กําหนดบริเวณการใชที่ดินตามศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาติ รวมทั้งเสนอมาตรการดาน การ

บริหารจัดการทรัพยากรที่ดิน

3. อธิบายนามศัพท

3.1 ลุมน้ํา หมายถึง หนวยของพื้นที่หนึ่งที่เกี่ยวของกับการจัดการน้ําโดยเฉพาะ มีขนาดตามความ

ตองการของบุคคลและประเภทของการศึกษา คณะกรรมการอุทกวิทยาแหงชาติ ไดแบงพื้นที่ประเทศไทย
ออกเปนลุมน้ําสําคัญ 25 ลุมน้ําหลัก และแบงออกเปน 254 ลุมน้ําสาขา (สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ํา

เพื่อการเกษตร , 2553) การรักษาพื้นที่ลุมน้ําไมใหเสื่อมโทรมตองมีการจัดการอยางถูกตองและ

เหมาะสม โดยเปาหมายหลักในการจัดการลุมน้ํา คือ การผสมผสานหลักการทางวิชาการและการ
มีสวนรวมของชุมชนในการที่จะใหพื้นที่ลุมน้ํามีทรัพยากรไวใชอยางยั่งยืน มีปริมาณน้ําที่เพียงพอ

ตอการใช มีระยะเวลาการไหล ที่เหมาะสมและสม่ําเสมอ มีคุณภาพน้ําที่ดีเหมาะสมตอการอุปโภค

และบริโภค การควบคุมการพังทลายของดิน การลดความเสียหายจากอุทกภัย รวมทั้งการใชทรัพยากร

ในลุมน้ําอยางถูกตองตามหลักอนุรักษ (เกษม, 2553) การคํานวณหารูปรางของลุมน้ํามี 2 วิธี ดังนี้
- ฟอรมแฟคเตอร (From Factor : FF) คือ อัตราสวนระหวางความกวางตอความยาวเฉลี่ยของ

ลุมน้ํา ถาคา FF เทากับ 1 รูปรางของลุมน้ํานั้นจะเปนวงกลม ถามีคาเกิน 1 จะมีรูปรางคลายพัด และถา

มีคานอยกวา 1 จะมีรูปรางคลายสี่เหลี่ยม
- สัมประสิทธิ์ความหนาแนน (Compactness coefficient : Kc) คืออัตราสวนระหวาง

เสนลอมรอบพื้นที่ลุมน้ํา ( perimeter) ตอเสนรอบวงกลมที่มีเนื้อที่เทากับเนื้อที่ลุมน้ําซึ่งสามารถ

เขียนสมการคํานวณคา Kc ไดดังนี้ Kc = 0.28P

√A
โดย P คือ ความยาวเสนลอมรอบพื้นที่ลุมน้ํา (กิโลเมตร) และ A คือเนื้อที่ลุมน้ํา (ตาราง

กิโลเมตร) คา Kc มีคาต่ําสุดไดเทากับ 1 ซึ่งรูปรางของลุมน้ํานั้นจะเปนวงกลม คา Kc เพิ่มมากขึ้น

รูปรางของลุมน้ําจะมีลักษณะผิดปกติไมใชวงกลม

3.2 พื้นที่ลุมน้ํา หมายถึง พื้นที่ซึ่งลอมรอบดวยสันปนน้ํา เปนพื้นที่รับน้ําฝนของแมน้ําสายหลัก

ในลุมน้ํานั้นๆ เมื่อฝนตกลงมาในพื้นที่ลุมน้ําจะไหลออกสูลําธารสายยอยๆ แลวรวมกันออกสูลําธาร

สายใหญ และรวมกันออกสูแมน้ําสายหลักจนไหลออกปากน้ําในที่สุด (คํารณ, 2551)

สํานักสํารวจดินและวางแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน