Page 147 - ถอดบทเรียนแนวทางการผลิตที่เป็นเลิศ 21 ชนิดพืช : เผยแพร่ในวันครบรอบสถาปนา 61 ปี วันที่ 23 พฤษภาคม 2567 ภายใต้หัวข้อ “พัฒนาที่ดิน เกษตรกรทำกินอย่างยั่งยืน"

หຌองสมุดกรมพัฒนาทีไดิน
122

ถอดบทเรียน

ต้นแบบการจัดการดินส าหรับกาแฟ

สถานการณ์และสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตและ
การให้ผลผลิตของกาแฟ

กา฽ฟ฼ปຓนพืช฼ศรษฐกิจสำคัญ฽ละ฼ปຓน฼ครืไองดืไมทีไเดຌรับความนิยมทัไว฾ลก༛รวมทัๅงประ฼ทศเทย༛ซึไงธุรกิจ
รຌานกา฽ฟ฿นประ฼ทศเทยมีการ฼ติบ฾ต༛฽ละขยายตัว฼พิไมขึๅนทุกป຃༛฼นืไองจากความนิยมการดืไมกา฽ฟของคนรุ຋น฿หม຋༛
รวมทัๅง฿หຌความสน฿จทีไมา༛฼รืไองราวของกา฽ฟ༛฼อกลักษณຏของ฽หล຋งปลูก༛รูป฽บบการบริ฾ภค༛฽ละรสชาติของ
กา฽ฟมากขึๅน༛ประ฼ทศเทยมีการปลูกกา฽ฟ༛2 สายพันธุຏ༛เดຌ฽ก຋༛อะราบิกา༛(Coffea arabica) ฽ละ฾รบัสตา༛
(Coffea robusta)༛฿นป຃༛2566 ประ฼ทศเทยมี฼นืๅอทีไปลูกกา฽ฟ༛236,000༛เร຋༛มีมูลค຋าผลผลิต༛1,189༛ลຌานบาท༛

฾ดยอะราบิกา༛มี฼นืๅอทีไปลูก༛124,000༛เร຋༛ปลูกมากทีไสุด฿นจังหวัด฼ชียงราย༛฼ชียง฿หม຋༛฽ละน຋าน༛฿หຌผลผลิตสาร
กา฽ฟ฼ฉลีไย༛76 กิ฾ลกรัมต຋อเร຋༛สำหรับ฾รบัสตา༛฼นืๅอทีไปลูก༛112,000༛เร຋༛ผลผลิตสารกา฽ฟ฼ฉลีไย༛86 กิ฾ลกรัม
ต຋อเร຋༛ปลูกมากทีไสุด฿นจังหวัดชุมพร༛฽ละระนอง༛༛ซึไงนอกจากกา฽ฟจะบริ฾ภคภาย฿นประ฼ทศ฽ลຌว༛ประ฼ทศเทย

ยังมีการส຋งออกเปต຋างประ฼ทศ༛฿นป຃༛2566 ส຋งออกประมาณ༛2,943༛ตัน༛คิด฼ปຓนมูลค຋า༛910༛ลຌานบาท༛
(สำนักงาน฼ศรษฐกิจการ฼กษตร, 2566)
การจัดการการผลิตกา฽ฟอะราบิกา༛฼ปຓนสายพันธุຏทีไนิยมปลูก฽ละบริ฾ภคกันมากทีไสุด฿น฾ลก༛มีปริมาณ
การผลิตถึง༛80༛฼ปอรຏ฼ซในตຏ฿นตลาดกา฽ฟ฾ลก༛฽ต຋มี฼พียงจำนวน༛1༛฿น༛8༛฼ท຋านัๅนทีไ฼ปຓนกา฽ฟทีไมีคุณภาพเดຌ
มาตรฐาน฽ละ฼ปຓนทีไนิยม༛กา฽ฟชนิดนีๅ฿หຌผลผลิตทีไมีคุณภาพ฽ละปริมาณสารกา฽ฟชัๅนดี༛มีกลิไน฽ละรสชาติดี

ทีไสุด฿น฼อ฼ชีย༛สามารถปลูก฿นพืๅนทีไทีไมีระดับความสูงตัๅง฽ต຋༛800༛-༛1200༛฼มตร༛฼หนือระดับนๅำทะ฼ล สำหรับ
กา฽ฟ฾รบัสตา༛฼ปຓนกา฽ฟพันธุຏทีไตຌองการความชุ຋มชืๅนสูง༛ปลูกง຋าย฿หຌปริมาณผลผลิตมาก༛สามารถปลูก฿นพืๅนทีไ
ทีไมีระดับความสูงตัๅง฽ต຋༛500༛-༛600༛฼มตร༛฼หนือระดับนๅำทะ฼ล༛สำหรับสภาพ฽วดลຌอมทีไ฼หมาะสมต຋อการ

฼จริญ฼ติบ฾ต฽ละ฿หຌผลผลิตของกา฽ฟ༛ประกอบดຌวย༛สภาพภูมิอากาศ༛สภาพพืๅนทีไ༛สภาพดิน༛ธาตุอาหาร༛฽ละนๅำ༛
฾ดยมีรายละ฼อียดดัง฽สดง฿นตารางทีไ༛1

คุณภาพของกาแฟ

คุณภาพของกา฽ฟ฾ดยทัไวเปมีอยู຋༛2༛ลักษณะกวຌางโ༛คือ༛(1)༛คุณภาพทางกายภาพ༛(Physical
quality) ฼ชน༛ขนาด༛สี༛รูปร຋างของ฼มลใด༛฽ละกลิไน༛(2)༛คุณภาพการชงดืไม༛(Cup tasting quality) เดຌ฽ก຋༛กลิไน
฽ละรสชาติ༛฾ดยทัไวเปคุณภาพทัๅง༛2༛อย຋างนีๅอาจ฽ปรผันตรงหรือผกผันหรือเม຋สัมพันธຏ฼ลยกใเดຌ༛คุณภาพของ
กา฽ฟ༛ซึไง฼กิดจากชนิด༛พันธุ༛฽หล຋งปลูก༛฽ละการจัดการ฽ปลงปลูก༛องคประกอบทาง฼คมีภาย฿น฼มลใดกา฽ฟ฼ปຓน
ตัวบงชีๅคุณภาพการชงดืไมเดຌ༛฼ชน༛caffeine, trigonelline, chlorogenic acids ฽ละ༛sucrose ฼มืไอพบวามีมาก

คุณภาพการชงดืไมจะดีเปดຌวย༛(Ky et al.,2001; Campa et al., 2004)༛