Page 9 - การประเมินคุณภาพดินเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ ทางการเกษตรที่มีอัตราการชะล้างพังทลายสูงโดยใช้เทคนิคนิวเคลียร์ จังหวัดกาญจนบุรี Assessing soil quality and enhance crop productivity through agriculture management using nuclear techniques in the area of erosion in Kanchanaburi province.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

3

การตรวจเอกสาร

พื้นที่สูงในประเทศไทยครอบคลุมเนื้อที่ 67.22 ลานไร คิดเปนรอยละ 53 ของพื้นที่สูงใน 20 จังหวัด
ไดแก เชียงใหม เชียงราย แมฮองสอน พะเยา ลําพูน แพร นาน ลาปาง ตาก เพชรบูรณ พิษณุโลก เลย สุโขทัย

กําแพงเพชร กาญจนบุรี อุทัยธานี สุพรรณบุรี ราชบุรี ประจวบคีรีขันธ และเพชรบุรี ซึ่งพระราชกฤษฎีกาจัดตั้ง
สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องคการมหาชน) พ.ศ. 2548 ใหความหมายของพื้นที่สูงไววา “พื้นที่ที่เปนภูเขา
หรือพื้นที่ที่มีความสูงกวาระดับน้ําทะเลหารอยเมตรขึ้นไป หรือพื้นที่ที่อยูระหวางพื้นที่สูงตามที่คณะกรรมการ
กําหนด”(สวพส., 2550) หรือเปนบริเวณพื้นที่ซึ่งมีความลาดชันโดยเฉลี่ยมากกวารอยละ 35 ซึ่งพื้นที่ตั้งชุมชนบน
พื้นที่สูงสวนใหญอยูในพื้นที่ปาตนน้ําลําธาร เขตอุทยานแหงชาติ และเขตปาสงวน ทําใหหนวยงานของรัฐเขาไป
ดาเนินงานไดไมทั่วถึง นอกจากนี้พื้นที่สูงยังคงมีปญหาการทําไรเลื่อนลอย และการบุกรุกทําลายปาอยางตอเนื่อง
ซึ่งพื้นที่ลาดชันเชิงซอนที่มีความลาดชันมากกวา 35 เปอรเซ็นต จัดเปนพื้นที่ที่ยังไมมีการศึกษา สํารวจ และ

จําแนกดิน โดยกรมพัฒนาที่ดิน จึงจัดไวใหอยูในกลุมชุดดินที่ 62 หรือที่เรียกวา พื้นที่ลาดชันเชิงซอน (SC : slope
complex) เพราะเปนสภาพพื้นที่ที่มีความลาดชันสูง ซึ่งถือวายากตอการจัดการดูแลรักษาสาหรับการเกษตร และ
มักประสบปญหาของการชะลางพังทลายอยางรุนแรงนั้น จึงสงผลให ดินขาดความอุดมสมบูรณ และเมื่อไมไดรับ
การจัดการดินและที่ดินอยางสม่ําเสมอ จะทําใหเกิดความเสื่อมโทรมของที่ดินตามมา
เพราะฉะนั้น การจัดการดินและที่ดินในพื้นที่ที่มีความลาดชันสูง จึงควรตองดําเนินการตามลําดับ
ขั้นตอน ประกอบดวย
1) การศึกษาสภาพภูมิสังคม สภาพภูมิประเทศและสภาพภูมิอากาศในพื้นที่ศึกษาวิจัย
2) การประเมินคุณภาพของดินในพื้นที่ลาดชันที่เสี่ยงตอการชะลางพังทลายของดิน
3) การประเมินการสูญเสียหนาดิน เนื่องมาจากการชะลางพังทลายของดิน
4) การประมวลผลขอมูลขางตน เพื่อประกอบการตัดสินใจจัดทําระบบอนุรักษดินและน้ํา

5) การเปรียบเทียบมาตรการจัดการที่ดินที่เหมาะสมในพื้นที่บริเวณนั้น เพื่อสรางความตระหนักและการ
ยอมรับของเกษตรกรในพื้นที่นั้น ๆ

1. การศึกษาสภาพภูมิสังคม สภาพภูมิประเทศ และสภาพภูมิอากาศในพื้นที่ศึกษาวิจัย
1.1 สภาพภูมิสังคมของพื้นที่ศึกษา
โครงการวิจัยนี้ ไดทําการศึกษา วิจัย ในพื้นที่ หมูที่ 1 ชุมชนบานทาดินแดง และชุมชนบานวังขยาย
ตั้งอยูที่ตําบลปรังเผล อําเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ประชากรที่อาศัยอยูในพื้นที่ตําบลปรังเผลทั้งหมด เปน
กลุมชาติพันธุกะเหรี่ยง มอญ พมา และสัญชาติไทย มีจํานวนทั้งสิ้น 1,751 ครัวเรือน รวมประชากรทั้งหมด
5,307 ราย ประกอบดวย เพศชาย 2,735 ราย และเพศหญิง 2,572 (,2553) ราย การนับถือศาสนาในพื้นที่

ประกอบดวย ศาสนาพุทธ และนับถือผีหรือมีความเชื่อทางธรรมชาติบางสวน สถานภาพดานการศึกษาของตําบล
ปรังเผล มีสถานศึกษาตั้งแตระดับอนุบาลถึงระดับมัธยมศึกษาตอนปลายสําหรับใหบริการดานการศึกษาแก
เยาวชนและประชาชนทั่วไป สถานภาพดานสาธารณสุขของตําบลปรังเผล มีโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตําบล
ปรังเผล จํานวน 1 แหง โดยผูเขารับการรักษาสวนใหญจะเปนการเจ็บปวยดวยโรคมาลาเรีย และเนื่องจากใน
ปจจุบันที่มีการอพยพยายถิ่นฐาน ประชากรสวนใหญในพื้นที่จึงเปนชาวกระเหรี่ยง มอญ พมา และสัญชาติไทย
โดยสวนใหญมีอาชีพหาของปา และเกษตรกรรม เปนตน
จากขอมูลสํามะโนการเกษตร พ.ศ. 2556 จังหวัดกาญจนบุรี (สํานักงานสถิติแหงชาติ. 2557) รายงานวา
อําเภอสังขละบุรี มีผูถือครองที่ดินเพื่อการเกษตรทั้งสิ้น 1,685 ราย คิดเปนรอยละ 2.5 ของผูถือครองที่ดินทั้ง
จังหวัดกาญจนบุรี พื้นที่เกษตรกรรมในอําเภอสังขละบุรี มีเนื้อที่ทั้งสิ้น 22,019 ไร (รอยละ 1.3) โดยมีเนื้อที่ถือ

ครองเฉลี่ย 13.1 ไร และการจางงานภาคการเกษตร ประกอบดวย ลูกจางชาวไทย คิดเปนรอยละ 76.1 และ
ลูกจางตางดาว คิดเปนรอยละ 23.9 เปนตน ลักษณะการทําการเกษตรของเกษตรกรในพื้นที่อําเภอสังขละบุรีโดย