Page 13 - การประเมินคุณภาพดินเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ ทางการเกษตรที่มีอัตราการชะล้างพังทลายสูงโดยใช้เทคนิคนิวเคลียร์ จังหวัดกาญจนบุรี Assessing soil quality and enhance crop productivity through agriculture management using nuclear techniques in the area of erosion in Kanchanaburi province.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

7

สภาพทรัพยากรดินในพื้นที่โครงการวิจัย สามารถแบงออกไดเปนลักษณะชุดดิน สภาพดินปญหา
ศักยภาพของดินในการเพาะปลูกพืช และการใชประโยชนที่ดินในปจจุบัน
ชุดดินที่พบในพื้นที่โครงการศึกษาวิจัยนี้ ประกอบดวย
1) ชุดดินมวกเหล็ก (Muak Lek Series: Ml) จัดอยูในกลุมชุดดินที่ 47 พบไดในสภาพพื้นที่ที่เปนลูกคลื่น

ลอนลาด เชิงเขา ลานตะพักน้ํา ไปจนถึงเนินเขา มักพบไดในระดับความลาดชันตั้งแตรอยละ 2 ถึง 35 วัตถุตน
กําเนิดดินของชุดดินมวกเหล็ก เกิดจากการผุพังสลายตัวอยูกับที่ และ/หรือ การเคลื่อนยายตะกอนดินเนื้อ
ละเอียดและหินมาเปนระยะทางไมไกลนัก ในดานสมบัติทางกายภาพของชุดดินมวกเหล็กนั้น มีการระบายน้ําดี
การซึมผานไดของน้ําอยูในระดับปานกลาง การไหลบาของน้ําบนผิวดินอยูในระดับปานกลางถึงเร็ว ชุดดิน
มวกเหล็กจัดอยูในลักษณะของดินตื้น เนื่องจากพบชั้นเศษหินหนาแนน หินตนกําเนิด และ/หรือ หินที่กําลัง
สลายตัว ที่ความลึกไมเกิน 50 เซนติเมตร จากผิวดิน โดยบางบริเวณอาจพบเศษหินลอยอยูบนหนาดินได ซึ่งเนื้อ
ดินชั้นลาง จะมีสีน้ําตาลปนเหลือง น้ําตาล หรือน้ําตาลเขม เนื้อดินเปนดินรวนปนดินเหนียว หรือดินรวนเหนียว
ปนทรายแปง หรือดินเหนียว ที่มีเศษหินหรือกรวดปะปนมาก ในขณะที่เนื้อดินบน เปนดินรวนหรือดินรวนปน
ทรายแปง สีน้ําตาลปนเทาหรือน้ําตาลเขม สมบัติทางเคมีของชุดดินมวกเหล็ก ประกอบดวย คาความเปนกรด

เปนดางของชั้นดินบน มีคาระหวาง 5.5 ถึง 7.0 ในขณะที่คาความเปนกรดเปนดางของชั้นดินลาง มีคาระหวาง
5.5 ถึง 6.5 ปริมาณอินทรียวัตถุ ระดับคาความจุการแลกเปลี่ยนไอออน และความอิ่มตัวของเบสอยูในระดับปาน
กลาง นอกจากนี้ ปริมาณฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมที่เปนประโยชนจัดอยูในระดับปานกลางไปจนถึงต่ํา ดวย
เหตุนี้ ชุดดินมวกเหล็ก จึงถูกจัดใหเปนดินที่มีความอุดมสมบูรณอยูในระดับปานกลางไปจนถึงต่ํา และไมควร
นํามาใชประโยชนในการเพาะปลูก ควรปลอยและรักษาใหคงไวเปนปาตามธรรมชาติ เพื่อเปนแหลงตนน้ําลําธาร
2) ชุดดินวังสะพุง (Wang Saphung series: Ws) จัดอยูในกลุมชุดดินที่ 55 พบไดในสภาพพื้นที่ที่เปนลูก
คลื่นลอนลาดเล็กนอยถึงเปนลูกคลื่นลอนลาด เชิงเขา ลานตะพักน้ํา ไปจนถึงเนินเขา มักพบไดในระดับความลาด

ชันตั้งแตรอยละ 2 ถึง 12 วัตถุตนกําเนิดดินของชุดดินวังสะพุง เกิดจากเกิดจากการผุพังสลายตัวอยูกับที่ และ/
หรือ การเคลื่อนยายตะกอนดินเนื้อละเอียดและหินมาเปนระยะทางไมไกลนัก เชน หินดินดาน หินทรายแปง หิน
โคลน หินชนวน หินฟลไลท เปนตน ในดานสมบัติทางกายภาพของชุดดินวังสะพุงนั้น มีการระบายน้ําดี การซึม
ผานไดของน้ําอยูในระดับปานกลาง การไหลบาของน้ําบนผิวดินอยูในระดับปานกลางถึงเร็ว ชุดดินวังสะพุงจัดอยู
ในลักษณะของดินลึกปานกลาง สวนใหญพบชั้นหินพื้นภายใน 100 เซนติเมตร จากผิวดิน แตเนื่องจากมักพบชุด
ดินนี้ ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบนและที่สูงตอนกลางของประเทศ อาจทําใหรากของพืชที่มีระบบรากลึกอาจถูก
จํากัดการเจริญเติบโต เพราะสภาพพื้นที่มีความลาดชันสูง จึงสงผลใหดินเกิดการชะลางพังทลายไดงาย เนื้อดินชั้น
บนเปนดินรวน ดินรวนปนดินเหนียวหรือ ดินรวนเหนียวปนทรายแปง สีน้ําตาลเขมถึงสีน้ําตาลปนเทาเขม
ในขณะที่เนื้อดินชั้นลาง เปนดินเหนียว สีแดงปนเหลืองถึงสีแดง หรือ ดินเหนียวสีน้ําตาลปนแดงหรือสีน้ําตาลปน
เหลือง มีเศษหินปะปนหนาแนน ที่อาจพบจุดประสีน้ําตาลปนเหลือง สีแดง และสีน้ําตาลเปนตน สมบัติทางเคมี

ของชุดดินวังสะพุง ประกอบดวย คาความเปนกรดเปนดางของชั้นดินบน มีคาระหวาง 6.0 ถึง 7.0 ในขณะที่คา
ความเปนกรดเปนดางของชั้นดินลาง มีคาระหวาง 4.5 ถึง 6.5 ปริมาณอินทรียวัตถุ ระดับคาความจุการ
แลกเปลี่ยนไอออน และความอิ่มตัวของเบสอยูในระดับปานกลางไปจนถึงต่ํา นอกจากนี้ ปริมาณฟอสฟอรัสที่เปน
ประโยชนอยูในระดับปานกลางไปจนถึงต่ํา แตมีปริมาณโพแทสเซียมเปนประโยชนอยูในระดับสูง ดวยเหตุนี้ ชุด
ดินวังสะพุง จึงถูกจัดใหเปนดินที่เหมาะสมตอการเพาะปลูกพืชไร เชน ขาวโพด ขาวไร ถั่วตาง ๆ และสวนผลไม
เชน มะมวง มะขาม ลําไย แตจําเปนตองปรับปรุงบํารุงดินและใชปุยอินทรียหรือปุยชีวภาพ รวมกับปุยเคมีเพื่อ
เพิ่มผลผลิตใหสูงขึ้น รวมกับการจัดระบบการปลูกพืชและระบบอนุรักษดินและน้ําใหเหมาะสมกับสภาพความลาด

ชันของพื้นที่ หรืออาจปลอยใหสภาพพื้นที่อยูในสภาพปา พืชพรรณธรรมชาติ ปาเบญจพรรณ หรือทุงหญาเลี้ยง
สัตว เปนตน