Page 13 - ต้นแบบอนุรักษ์ดินและน้ำจังหวัดเชียงใหม่ Soil and Water Conservation Model in Chiang Mai Province.
P. 13
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
5
2. ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic information systems)
ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ หรือ ระบบ GIS เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่
(Spatial data) โดยข้อมูลลักษณะต่าง ๆ ในพื้นที่ที่ทำการศึกษาจะถูกนำมาจัดให้อยู่ในรูปแบบที่มี
ความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันและกันซึ่งจะขึ้นอยู่กับชนิดและรายละเอียดของข้อมูลนั้น ๆ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดี
ที่สุดตามต้องการ
“GIS เป็นระบบของคอมพิวเตอร์ฮาร์ดแวร์ ซอฟท์แวร์และวิธีการที่ออกแบบมาเพื่อการจัดเก็บ การ
จัดการ การจัดทำ การวิเคราะห์การทำแบบจำลอง และการแสดงข้อมูลเชิงพื้นที่ เพื่อแก้ปัญหาการวางแผนที่
ซับซ้อนและปัญหาในการจัดการ” เป็นคำจำกัดความที่ได้ให้ไว้โดย Federal interagency coordinating
committee (1988)
“ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เป็นระบบโปรแกรมที่สามารถนำไปใช้ในการสร้างและวิเคราะห์ข้อมูล
รูปทรงสัณฐานของวัตถุทุกอย่างบนพื้นผิวโลก (Spatial) เกี่ยวกับระบบแผนที่ ภาพถ่ายทางอากาศและแผนผัง
ต่าง ๆ ของลักษณะภูมิประเทศทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ และมนุษย์สร้างขึ้นสิ่งเหล่านี้สามารถแปลความ
ออกมาเป็นรหัสอิเล็กทรอนิกส์ซึ่งเรียกออกมาใช้งาน แก้ไขและวิเคราะห์ข้อมูลได้” (พรทิพย์, 2531) แต่จาก
การสำรวจอัตราส่วนในการนำไปใช้ประโยชน์ถือว่า ประสบผลสำเร็จน้อยมาก (Marble และ Penquet,
1983) ทั้งนี้เนื่องจาก มีปัญหาทางด้านฮาร์ดแวร์เป็นส่วนใหญ่และการแก้ไขข้อมูลให้ถูกต้องเพราะข้อมูลที่
บันทึกไว้อาจผิดพลาดได้ซึ่งเป็นเรื่องของคณิตศาสตร์และซอฟท์แวร์ (ครรชิต, 2529)
และอีกความหมายหนึ่ง คือ ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ หมายถึงกระบวนการของการใช้
คอมพิวเตอร์ฮาร์ดแวร์ (Hardware),ซอฟท์แวร์ (Software),ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ (Geographic data) และ
การออกแบบ (Personnel design) ในการเสริมสร้างประสิทธิภาพของการจัดเก็บข้อมูล การปรับปรุงข้อมูล
การคำนวณและการวิเคราะห์ข้อมูล ให้แสดงผลในรูปของข้อมูลที่สามารถอ้างอิงได้ในทางภูมิศาสตร์หรือ
หมายถึง การใช้สมรรถนะของคอมพิวเตอร์ ในการจัดเก็บและการใช้ข้อมูลเพื่ออธิบายสภาพต่าง ๆ บน
พื้นผิวโลก โดยอาศัยลักษณะทางภูมิศาสตร์เป็นตัวเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลต่าง ๆ นั้นเอง
3. การสำรวจข้อมูลจากระยะไกล
การสำรวจข้อมูลจากระยะไกล หมายถึง วิทยาศาสตร์และศิลปะของการได้มาซึ่งข้อมูลที่เกี่ยวกับวัตถุ
(Object) พื้นที่หรือปรากฏการณ์ (Phenomena) ต่าง ๆ บนพื้นผิวโลกจากเครื่องมือบันทึกข้อมูลโดย
ปราศจากการเข้าไปสัมผัสวัตถุ
เป้าหมายนั้น ๆ ทั้งนี้อาศัยคุณสมบัติของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเป็นสื่อในการได้มาของข้อมูลใน 3
ลักษณะ คือ ช่วงคลื่น (Spectral) รูปทรงสัณฐานของวัตถุบนพื้นโลก (Spatial) และการเปลี่ยนแปลงตาม
ช่วงเวลา (Temporal)
ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจระยะไกล ในที่นี้จะหมายถึง ข้อมูลที่ได้จากการถ่ายภาพทางเครื่องบินใน
ระดับต่ำที่เรียกว่า ภาพถ่ายทางอากาศ (Aerial photo) และข้อมูลที่ได้จากการบันทึกภาพ จากดาวเทียมใน
ระดับสูงกว่า เรียกว่า ภาพถ่ายจากดาวเทียม (Satellite image) องค์ประกอบที่สำคัญของการสำรวจข้อมูล
ระยะไกล คือ คลื่นแสง ซึ่งเป็นพลังงานแม่เหล็กไฟฟ้า ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติไม่ว่าเป็นพลังงานที่ได้จาก
