Page 9 - ต้นแบบอนุรักษ์ดินและน้ำจังหวัดเชียงใหม่ Soil and Water Conservation Model in Chiang Mai Province.
P. 9
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
1
หลักการและเหตุผล
ในโอกาสที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารีในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุ 60
พรรษา ในปี 2558 กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จ
พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจด้านการพัฒนาชนบทต่อเนื่องนาน
กว่า 30 ปี และเพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาสทรง
เจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา จึงได้เสนอแนวคิดในการจัดทำโครงการ “เมืองต้นแบบอนุรักษ์ดินและน้ำ
กรมพัฒนาที่ดิน” เพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพการทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำที่ยั่งยืนและช่วยเพิ่มผลผลิต
ทางการเกษตรในชุมชน เน้นกระบวนการมีส่วนร่วมของกลุ่มหมอดิน ยุวเกษตรกรในโรงเรียน กลุ่มแม่บ้าน
เกษตรกร และกลุ่มเกษตรกรอื่น ๆ แล้วขยายผลการน้อมนำแนวพระราชดำริ และการดำเนินโครงการจาก
หมอดิน ตลอดจนขยายผลไปยังหมู่บ้านที่ตั้งโรงเรียนในพื้นที่สูงที่ได้รับผลกระทบจากการชะล้างพังทลายของ
ดิน เพื่อให้เกิดการพัฒนาอาชีพด้านการเกษตร ลดการพึ่งพาปัจจัยภายนอกนำไปสู่การพึ่งพาตนเอง
เสริมสร้างความมั่นคงทางด้านอาหารทำให้ชุมชนมีความเข้มแข็งและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยน้อมนำหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นแนวทางในการดำเนินงาน ควบคู่ไปกับเมืองเกษตรสีเขียว อันได้แก่
เชียงใหม่ ราชบุรี พัทลุง หนองคาย ศรีสะเกษ และจันทบุรี ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
โครงการฯ นี้นอกจากจะเทิดพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในโอกาส
ทรงเจริญพระชนมายุ 60 พรรษาปี 2558 แล้ว ยังเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตรโดยอาศัย
งานวิจัยต้นแบบ Paired watershed เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ทางวิชาการอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังช่วยปลูกฝังการ
อนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่สูงให้กับโรงเรียนให้ตระหนักถึงประโยชน์การอนุรักษ์ดินและน้ำ เป็นการเพิ่มผลผลิต
อย่างพอเพียงจนสามารถนำผลผลิตทางการเกษตรที่เหลือนำมาขายให้เกิดรายได้ที่ยั่งยืนอย่างสม่ำเสมอ และ
ยังขยายผลด้านการผลิตทางการเกษตรสู่ครอบครัวของนักเรียนและชุมชน รวมถึงปลูกฝังให้เด็กนักเรียนมี
ทัศนคติที่ดีต่ออาชีพการเกษตร การอนุรักษ์ดินและน้ำ มีความรู้และทักษะในการประกอบอาชีพและการ
ดำเนินชีวิต ด้วยการใช้กระบวนการกลุ่มหมอดิน ยุวเกษตรกรในโรงเรียนเป็นแนวทางในการดำเนินงาน
มีเป้าหมายการดำเนินงานในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนและโรงเรียนใกล้เคียงในพื้นที่สูง ให้มีการ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้จากหมอดินสู่โรงเรียน จำนวน 5 โรงเรียน และชุมชนที่ตั้งโรงเรียน จำนวน 5 ชุมชนในพื้นที่
จังหวัดเชียงใหม่ โดยเริ่มดำเนินงานในปี 2559 และสิ้นสุดโครงการฯในปี2563
เมื่อโครงการฯ เสร็จสิ้นแล้วหมอดิน เกษตรกรในท้องถิ่น เกิดการพัฒนาอาชีพด้านการเกษตร ลดการ
พึ่งพาปัจจัยภายนอกนำไปสู่การพึ่งพาตนเอง เสริมสร้างความมั่นคงทางด้านอาหารทำให้ชุมชนมีความเข้มแข็ง
และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนและโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จะ
สามารถเพิ่มผลผลิตให้พอเพียงตลอดปีการศึกษาตามมาตรฐานการประเมิน และแก้ปัญหาการขาดโภชนาการ
ของเด็กนักเรียนในโรงเรียนได้อย่างยั่งยืน ชุมชนเป้าหมายมีการพัฒนาด้านการผลิตทางการเกษตร มีแหล่ง
อาหารในชุมชนและเพิ่มรายได้ให้กับสมาชิกในชุมชน ตลอดจนครู นักเรียน และชุมชน มีความรู้และ
อุดมการณ์ด้านการเกษตร การประกอบอาชีพ และการดำเนินชีวิตตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
