Page 13 - ผลของระยะเก็บเกี่ยวและการลดความชื้นต่อความงอกและความแข็งแรงของเมล็ดพันธุ์ปอเทือง Effects of Harvest Stages and Dehumidification on Germination and Vigor of Sunn hemp (Crotalaria juncea) Seeds

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

12

3. การตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์

ปฏิสัมพันธ์ระหว่าง ระยะเก็บเกี่ยว วิธีลดความชื้น และจำนวนวันที่เก็บรักษาเมล็ดพันธุ์มีอิทธิพลต่อ
คุณภาพเมล็ดพันธุ์ กล่าวคือ พบความแตกต่างทางสถิติจากอิทธิพลของระยะเก็บเกี่ยวเมล็ดพันธุ์ปอเทือง วิธีการ
ลดความชื้น และจำนวนวันในการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ปอเทือง ดังนี้

การเก็บเกี่ยวเมล็ดพันธุ์ปอเทืองในระยะแก่เก็บเกี่ยว (HM) มีเปอร์เซ็นต์ความงอกมาตรฐาน เปอร์เซ็นต์
ความงอกในไร่นา และดัชนีความเร็วในการงอกสูงกว่าเมล็ดปอเทืองที่เก็บเกี่ยวในระยะแก่ทางสรีรวิทยา (PM)
อย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ คือ เปอร์เซ็นต์ความงอกมาตรฐาน เปอร์เซ็นต์ความงอกในไร่นา และดัชนีความเร็ว
ในการงอกของเมล็ดปอเทืองที่เก็บเกี่ยวในระยะแก่เก็บเกี่ยว มีค่าเท่ากับ 73.50% 80.31% และ 10.95
ตามลำดับ ขณะที่ระยะแก่ทางสรีรวิทยา มีค่าเท่ากับ 67.88% 75.04% และ 10.19 ตามลำดับ (ตารางที่ 3) ทั้งนี้
เป็นผลมาจากการที่เมล็ดปอเทืองมีขนาดเล็ก ผนังฝักหุ้มเมล็ดบาง ทำให้ขณะเก็บเกี่ยวและกระบวนการคัดแยก
เมล็ด เมล็ดปอเทืองได้รับการกระทบเทือนเกิดความเสียหาย อีกทั้งเป็นระยะที่เมล็ดมีความชื้นสูง เมล็ดบอบช้ำ
และเชื้อราเข้าทำลายได้ง่าย ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์
วิธีการลดความชื้นมีอิทธิพลต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ปอเทือง กล่าวคือ การลดความชื้นเมล็ดพันธุ์ปอเทือง
ด้วยวิธีต่างๆ ส่งผลให้ เปอร์เซ็นต์ความงอกมาตรฐาน เปอร์เซ็นต์ความงอกในไร่นา และดัชนีความเร็วในการงอก

ของเมล็ดปอเทืองแ ตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยมีแนวโน้มสูงที่สุดในการลดความชื้นด้วยการใช้
แสงอาทิตย์ รองลงมาคือการลดความชื้นด้วยการตากลมในที่ร่ม และการอบด้วยตู้อบลมร้อน ตามลำดับ ทั้งนี้
เป็นผลมาจากการที่เมล็ดปอเทืองมีความชื้นค่อนข้างสูง ซึ่งการลดความชื้นด้วยแสงอาทิตย์ ทำให้ฝักปอเทือง
ได้รับความร้อนที่ทั่วถึง อีกทั้งในช่วงที่ทำการทดลองอยู่ในช่วงเข้าสู่ฤดูร้อน ปริมาณแสงแดดตลอดทั้งวันค่อนข้าง
สม่ำเสมอ ทำให้เมล็ดแห้งได้เร็ว ขณะที่การลดความชื้นด้วยตู้อบลมร้อน และการตากลมในที่ร่ม จะใช้
ระยะเวลาในการลดความชื้นมากกว่า ทำให้เมล็ดปอเทืองภายในฝักได้รับความเสียหายจากการเข้าทำลาย
ของเชื้อรา จึงส่งผลให้คุณภาพเมล็ดพันธุ์ลดลง

อิทธิพลของจำนวนวันที่เก็บรักษาต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ปอเทือง กล่าวคือ เมล็ดพันธุ์ปอเทืองจะมี
เปอร์เซ็นต์ความงอกมาตรฐาน เปอร์เซ็นต์ความงอกในไร่นา และดัชนีความเร็วในการงอกลดลงเมื่อจำนวนวันใน
การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์มากขึ้น ทั้งนี้เป็นผลมาจากการที่เมล็ดนำสารอาหารที่สะสมไว้ไปใช้ ทำให้อาหารที่
สะสมไว้ในเมล็ดลดลง อีกทั้งอัตราการหายใจของเมล็ดสูงขึ้น ดังนั้นเมื่อเก็บรักษาเมล็ดปอเทืองไว้เป็นระยะ
เวลานาน ความมีชีวิตและคุณภาพของเมล็ดพันธุ์ปอเทืองจึงลดลง (อนุรัชนี และคณะ, มปป) ซึ่งระยะเวลาที่
เหมาะสมต่อการเก็บรักษาเมล็ดปอเทืองคือ 0 – 90 วัน เนื่องจากเป็นช่วงที่เมล็ดพันธุ์ปอเทืองมีคุณภาพในการ
งอกดีที่สุด โดยเมล็ดปอเทืองมีเปอร์เซ็นต์ความงอกมาตรฐานเท่ากับ 84.5 - 90.17% เปอร์เซ็นต์ความงอกในไร่
นาเท่ากับ 87.17 - 92.17% และดัชนีความเร็วในการงอกเท่ากับ 12.52 – 13.47