Page 42 - เทคโนโลยีการพัฒนาที่ดินสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน OVERVIEW of TECHNOLOGIES and APPROACHES for SUSTAINABLE DEVELOPMENT
P. 42
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
อิสรยิ า มีสงิ ห์
กองวจิ ย ั และพฒั นาการจดั การที่ดนิ
การท าบ่อเบ้าขนมครกเก็บกักน ้าเป็นวิธีการขุดบ่อน ้าหรือสระน ้า
รูปสี่เหลี่ยมส าหรับเก็บกักน ้าในช่วงฤดูฝน เพื่อป้องกันการขาดน ้าใน
พื้นที่ให้สามารถท าการเกษตรในช่วงฤดูแล้งได้
การขุดบ่อจะขุดในแนวดิ่ง ไม่มีความลาดชัน เมื่อขุดเสร็จแล้ว
น าโคลนดินเหนียวมาฉาบรอบบ่อ เพื่อป้องกันการรั่วซึมของน ้า
ด้านบนขอบบ่อจะปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการพังทลายของดิน
วิธีการนี้เหมาะส าหรับพื้นที่จ ากัดหรือพื้นที่ขนาดเล็ก
เมื่อมีการขุดเบ้าขนมครกแล้วเกษตรกรได้ปรับเปลี่ยน
จากการท าเกษตรเชิงเดี่ยวมาท าเกษตรผสมผสาน ช่วยสร้าง
รายได้ให้กับสมาชิกในชุมชน และเป็นการขยายผลแนวคิดวิถี
ชีวิตแบบพอเพียง
บ้านทุ่งกระโปรง ต าบลป่าขะ อ าเภอบ้านนา จังหวัด
ธนาคารกักเก็บน ้าใน ความหลากหลายของพืช
พื้นที่การเกษตรขนาดเล็ก นครนายก เริ่มด าเนินการขุดบ่อเบ้าขนมครกเมื่อ พ.ศ. 2536
โดยผู้น าชุมชน 7 ครัวเรือน ได้ขุดบ่อเบ้าขนมครกจ านวน 7 บ่อ
เพื่อเป็นแหล่งเก็บกักน ้าไว้ใช้ท าการเกษตรในช่วงฤดูแล้ง
ปัจจุบันมีบ่อเบ้าขนมครกในชุมชนรวมทั้งสิ้น 87 บ่อ ค่าใช้จ่าย
ในการขุดบ่อเบ้าขนมครกประมาณ 6,000 บาท/บ่อ
บทสรุป
จุดแข็ง จุดอ่อน วิธีแก้ปัญหา
ใช้ต้นทุนต ่า ท าให้ผลผลิตและรายได้เพิ่มขึ้น
บ่อน ้าต้องได้รับการดูแลรักษา ขุดลอกตะกอนดิน
เป็นต้นแบบที่ดีในการจัดการน ้า สามารถน าไป
ขยายผลในพื้นที่อื่นๆได้ อาศัยประสบการณ์และ จัดการถ่ายทอดความรู้
ความช านาญในการ
เกษตรกรมีบ่อน ้าขนาดเล็กไว้ใช้ทางการเกษตร หาทางน ้าใต้ดินหรือตาน ้า ให้กับสมาชิก
เนื้อหาฉบับเต็มหัวข้อที่ 25 การขุดบ่อเบ้าขนมครกกักเก็บน ้า
: ธนาคารกักเก็บน ้าในพื้นที่การเกษตรขนาดเล็ก
จากหนังสือ 37 เทคโนโลยีและการขยายผลการจัดการที่ดินอย่างยั่งยืน 37
