Page 37 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำห้วยยาง อำเภอศรีเทพ และอำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์
P. 37
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
19
การจัดท าแผนการใช้ที่ดิน เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการทางภูมิสารสนเทศ (Geographic
Information System: GIS) เพื่อจัดท าแผนการใช้ที่ดินเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ า โดยการประมวลผลข้อมูล
ทางกายภาพ ได้แก่ ประเภทการใช้ที่ดิน การประเมินคุณภาพดิน น้ า สภาพภูมิอากาศ สภาพเศรษฐกิจ
และสังคม ดังนี้
วิเคราะห์ประเภทการใช้ที่ดิน จากชนิดของพืช ลักษณะการด าเนินงาน และสภาพการผลิตใน
การใช้ที่ดินทั้งทางด้านกายภาพและสภาพเศรษฐกิจสังคม ซึ่งได้แก่ รูปแบบการผลิต การเขตกรรม การ
จัดการ เงินทุน และขนาดของกิจการ เป็นต้น โดยใช้ข้อมูลเหล่านี้มาวิเคราะห์เพื่อคัดเลือกประเภทการใช้
ที่ดินที่เหมาะสม (กรมพัฒนาที่ดิน, 2561) กับความต้องการการผลิตพืชของเกษตรกรในท้องถิ่นนั้น
การคัดเลือกประเภทการใช้ที่ดินมีวิธีการโดยวิเคราะห์ข้อมูลดินร่วมกับข้อมูลสภาพการใช้ที่ดิน
มาจัดท าหน่วยที่ดิน หลังจากนั้นถึงด าเนินการเก็บข้อมูลตามเนื้อที่สภาพการใช้ที่ดินที่มีมากที่สุดในลุ่มน้ า
การประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพเป็นการวิเคราะห์ศักยภาพของหน่วยที่ดินต่อการใช้
ประโยชน์ที่ดินประเภทต่าง ๆ ในระดับการจัดการที่แตกต่างกัน วิธีการประเมินคุณภาพที่ดินมีหลายวิธี
กรมพัฒนาที่ดินได้เลือกใช้วิธีการประเมินคุณภาพที่ดินตามหลักการของ FAO Framework ซึ่งสามารถท า
ได้ 2 รูปแบบ คือ 1) การประเมินทางด้านคุณภาพ 2) การประเมินทางด้านปริมาณหรือด้านเศรษฐกิจ แต่
ในการประเมินคุณภาพที่ดินเบื้องต้นนี้จะท าการประเมินเพียงด้านเดียว คือ การประเมินทางด้านคุณภาพ
เป็นการประเมินเชิงกายภาพว่าที่ดินนั้น ๆ มีความเหมาะสมมากหรือน้อยเพียงใดต่อการใช้ที่ดินประเภท
ต่าง ๆ โดยศึกษาการประเมินคุณภาพดินร่วมกับประเภทการใช้ที่ดินที่ได้ก าหนดเป็นตัวแทนการ
เกษตรกรรมหลักในลุ่มน้ า การวิเคราะห์ได้ค านึงถึงปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืชในแต่ละด้าน
ของดินที่แตกต่างกัน โดยอาศัยคุณลักษณะดินแตกต่างกันไปตามวัตถุต้นก าเนิดของดิน ซึ่งคุณลักษณะ
ที่ดินที่ใช้ในการแสดงค่าเพื่อวัดระดับการเจริญเติบโตแตกต่างกัน
คุณภาพที่ดินที่น ามาประเมินส าหรับการปลูกพืช ในระบบ FAO Framework ได้ก าหนดไว้
ทั้งหมด 25 ชนิด แต่ที่น ามาพิจารณาเพื่อประเมินความเหมาะสมของที่ดินในแต่ละประเภทการใช้ที่ดินมี
จ านวน 8 ชนิด ประกอบด้วย
1) ระบอบอุณหภูมิ (Temperature regime: T)
คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่ ค่าเฉลี่ยอุณหภูมิในฤดูเพาะปลูก เพราะอุณหภูมิมี
อิทธิพลต่อการงอกของเมล็ด การออกดอกของพืชบางชนิด และมีส่วนสัมพันธ์กับกระบวนการสังเคราะห์แสง
ซึ่งส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของพืช
2) ความชุ่มชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืช (Moisture availability: M)
