Page 112 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำคลองกุย อำเภอกุยบุรี และอำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
89

จากการวิเคราะห์สภาพปัญหาของพื้นที่ ข้อมูลทางเศรษฐกิจและสังคม ประกอบด้วย ข้อมูลทุติยภูมิ

และปฐมภูมิที่ได้จากการส ารวจภาคสนามเพื่อให้ได้ข้อมูลที่เป็นปัจจุบันครอบคลุมประเด็นปัญหาของ
สภาพพื้นที่อย่างแท้จริง ได้แก่ ข้อมูลการชะล้างพังทลายของดิน ข้อมูลด้านทรัพยากรดิน (คุณสมบัติของ

ดิน, สภาพดินปัญหา) ข้อมูลสภาพการใช้ที่ดิน ระดับการเปลี่ยนแปลงของการใช้ที่ดินด้านทรัพยากรน้ า

สภาพภูมิประเทศและสิ่งแวดล้อม ซึ่งมีความเชื่อมโยงกันในด้านกายภาพ ด้านเศรษฐกิจ และสังคม ผ่าน
กระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน และการรับฟังความคิดเห็นของหน่วยงานในระดับพื้นที่ เพื่อน าข้อมูลมา

ประกอบการวิเคราะห์และจัดท าแผนปฏิบัติการเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน และฟื้นฟูพื้นที่
เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ า ให้มีประสิทธิภาพเกิดประสิทธิผลถูกต้องตามสมรรถนะและ

ศักยภาพของที่ดิน และให้ผู้ที่เกี่ยวข้องได้เกิดการเรียนรู้น าไปสู่การจัดการที่ถูกต้องเหมาะสมและให้ได้

เครื่องมือในการใช้ที่ดินอย่างยั่งยืน เพื่อลดอัตราการชะล้างพังทลายและการกัดเซาะหน้าดิน การ
ตกตะกอน และปริมาณสารพิษตกค้างที่เป็นผลมาจากการใช้ที่ดินบนพื้นที่ลุ่มน้ าให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน

เกษตรกรและชุมชนสามารถใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม จึงมีการก าหนดแนวทางและ
มาตรการที่มีความสอดคล้องกับสภาพปัญหา แผนการใช้ที่ดิน บนพื้นฐานการมีส่วนร่วม ประกอบด้วย

1. มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน แบ่งตามระดับความ

รุนแรงของการชะล้าง ดังนี้
1.1 พื้นที่ที่มีการชะล้างรุนแรงมาก ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ

(contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench terrace)

คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา (hillside
ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond)

1.2 พื้นที่ที่มีการชะล้างปานกลาง ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ
(contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench terrace)

คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา (hillside

ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond)
1.3 พื้นที่ที่มีการชะล้างรุนแรงน้อย ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ

(contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench terrace)
คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) คูรับน้ าขอบเขา (hillside

ditch) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond) การไถ

พรวนดินล่าง (sub soiling) การปรับระดับ และปรับรูปแปลงนา
2. มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรม ดินที่พบส่วนใหญ่มีปัญหาดินตื้นและ

มีความอุดมสมบูรณ์ต่ า จึงก าหนดมาตรการ คือ ปลูกพืชคลุมดิน ปลูกพืชปุ๋ยสด การใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก

และปุ๋ยชีวภาพเพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุ
3. มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อพัฒนาแหล่งน้ า พื้นที่ทางการเกษตร พบปัญหาการขาด

แคลนน้ าส าหรับพื้นที่เกษตรกรรรม จึงก าหนดมาตรการตามสภาพปัญหาและความต้องการของชุมชน คือ