Page 58 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำห้วยศาลจอด อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

38

ของเนื้อที่ทั้งหมด และดินในกลุ่มวัตถุต้นก าเนิดดินที่พบบริเวณที่ราบตะกอนน้ าพามาทับถมของวัสดุเนื้อ

หยาบ เป็นดินลึกที่มีการระบายน้ าค่อนข้างเลว ปริมาณอินทรียวัตถุต่ า ได้แก่ ชุดดินศรีขรภูมิ (Sik) มีค่า K-
factor สูงที่สุดในค่า K-factor ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ(ค่า K-factor = 0.36) คิดเป็นร้อยละ 8.47

ของเนื้อที่ทั้งหมด ในพื้นที่ความลาดชัน 5-12 % ลักษณะเป็นลูกคลื่นลอดลาด และมีชนิดวัตถุต้นก าเนิด

ดินเกิดจากตะกอนล าน้ าหรือวัตถุต้นก าเนิดที่ผุพังสลายตัวอยู่กับที่ หรือจากการสลายตัวผุพังแล้ว
เคลื่อนย้ายมาทับถมของวัสดุเนื้อหยาบ เนื้อดินเป็นพวกดินร่วนหยาบ ได้แก่ ชุดดินห้วยแถลง(Ht-slC)

มีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนทราย ความลาดชัน 5-12 %ผลรวมปริมาณร้อยละของทรายแป้งและปริมาณ
ร้อยละของทรายละเอียดมีค่าสูง ส่งผลให้ค่า K-factor ต่ าและปริมาณร้อยละของอินทรียวัตถุในดินต่ า

ส่งผลให้ค่า K-factor ต่ า และยังพบว่าดินในกลุ่มวัตถุต้นก าเนิดดินพวกหินตะกอนล าน้ าเนื้อหยาบ

มีแนวโน้มให้ค่า K-factor ต่ าที่สุดในพื้นที่ และดินในกลุ่มวัตถุต้นก าเนิดดินที่พบบริเวณที่ราบตะกอนน้ าพา
มาทับถมของวัสดุเนื้อหยาบ เป็นดินลึกที่มีการระบายน้ าค่อนข้างเลว ได้แก่ ชุดดินศรีขรภูมิ (Sik-silA)

เนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนทรายแป้ง และดินล่างเป็นดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง มีค่า K-factor ค่อนข้าง
สูงในพื้นที่

นอกจากปัจจัยด้านลักษณะสมบัติของดินแล้ว ปัจจัยด้านสภาพพื้นที่และการใช้ประโยชน์ที่ดินก็มี

ผลต่อการชะล้างพังทลายของดิน โดยเฉพาะความลาดชันของพื้นที่จะมีผลโดยตรงต่อการชะล้างพังทลาย
ของผิวหน้าดิน การไหลบ่าของน้ าผ่านผิวหน้าดินระดับน้ าใต้ดิน ความชื้นในดิน การระบายน้ า ความยาก

ง่ายต่อการกักเก็บน้ าและการเขตกรรม ดังนั้น สภาพพื้นที่จึงเป็นปัจจัยที่ส าคัญอย่างหนึ่งที่ควบคุมลักษณะ

ของการใช้ประโยชน์ที่ดินซึ่งส่งผลต่อการชะล้างพังทลายของดินด้วย โดยเฉพาะพืชไร่ เช่น มันส าปะหลัง
และอ้อย ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจที่ปลูกเป็นส่วนใหญ่และปลูกในพื้นที่ที่มีความลาดชันสูง ท าให้ดินมีอัตราการ

ถูกชะล้างพังทลายของดินมากขึ้น เนื่องจากปลูกในพื้นที่ที่มีความลาดชันและมีสิ่งปกคลุมผิวหน้าดินน้อย
ส่งผลท าให้ความอุดมสมบูรณ์ของดินลดลง รวมทั้งในพื้นที่มีการใช้เครื่องจักรกลในการไถพรวนดิน

บ่อยครั้ง เป็นสาเหตุส าคัญที่ท าให้สมบัติดินทางกายภาพลดลงและส่งเสริมให้เกิดการชะล้างพังทลายของ

ดินเพิ่มสูงขึ้น (ตารางที่ 3-3 และภาพที่ 3-4)

ตารางที่ 3-3 ทรัพยากรดินในพื้นที่ลุ่มน้ าห้วยศาลจอด อ าเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร

เนื้อที่
ล าดับ สัญลักษณ์ ค าอธิบาย
ไร่ ร้อยละ

1 Ht-slB ชุดดินห้วยแถลงมีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนทราย ความลาด 16,375 17.09
ชัน 2-5 เปอร์เซ็นต์

2 Ht-slC ชุดดินห้วยแถลงมีเนื้อดินบนเป็นดินร่วนปนทราย ความลาด 4,488 4.68

ชัน 5-12 เปอร์เซ็นต์
3 Nbn- ดินคล้ายชุดดินหนองบุญมากที่มีศิลาแลงอ่อนมีเนื้อดินบนเป็น 2,786 2.91

pic-slA ดินร่วนปนทราย ความลาดชัน 0-2 เปอร์เซ็นต์