Page 103 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำห้วยศาลจอด อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

73

30.86 ของเกษตรกรกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด มีแหล่งน้ าตื้นเขินมากขึ้นจากกการชะล้างพังทลายของดิน

รองลงมามีน้ าไหลบ่าพัดพาหน้าดินโดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนพื้นที่มีสภาพหน้าดินมีร่องหรือร่องน้ าเล็ก ๆ
และเกษตรกรมีการใช้ปุ๋ยสารเคมียาฆ่าแมลงมากขึ้นร้อยละ 28.16 27.16 และ 1.23 ตามล าดับ

ทั้งนี้จะเห็นว่า เกษตรกรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบของการชะล้างพังทลายของ

ดินต่อความเสียหายทางทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยดินที่ถูกชะล้างหรือ กัดเซาะจะถูกพัดพา
ไหลไปตกตะกอนในแหล่งน้ า ท าให้แหล่งน้ าตื้นเขิน ส่งผลให้ในฤดูฝนแม่น้ า ล าคลองเก็บน้ าไว้ไม่ทันเกิดน้ า

ท่วมและเกิดสภาวะขาดแคลนน้ าในฤดูแล้งอีกทั้งสารเคมีและ ยาฆ่าแมลงที่ไหลปนไปกับตะกอนดินสู่พื้นที่
ตอนล่าง ท าให้เกิดมลพิษสะสมในดินและน้ ามีผลเสียต่อคน พืช สัตว์บก และสัตว์น้ า

4.2) ผลกระทบต่อผลผลิต เกษตรกรส่วนใหญ่ร้อยละ 60.00 ได้รับผลกระทบต่อปริมาณ

ผลผลิต โดยส่วนใหญ่ได้รับผลกระทบในระดับน้อย (ผลผลิตลดลงไม่เกิน 20%) ร้อยละ 83.33 ของ
เกษตรกรที่ได้รับผลกระทบ รองลงมาคือ ได้รับผลกระทบในระดับปานกลาง (ผลผลิตลดลง 20-40%)

ร้อยละ 16.67 ของเกษตรกรที่ได้รับผลกระทบ แต่มีเกษตรบางส่วน ร้อยละ 40.00ไม่ได้รับผลกระทบจาก
การชะล้างพังทลายที่เกิดขึ้น ท าให้ไม่มีผลกระทบต่อปริมาณผลผลิตทางเกษตร

4.3) แนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลาย จากสภาพปัญหาของการชะ

ล้างพังทลายของดินในพื้นที่เพาะปลูกพืชและที่อยู่อาศัยของเกษตรกร จะเห็นว่ามีเกษตรกรเพียงร้อยละ
45.00 ของเกษตรกรกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด มีการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลาย โดยเกษตรกร

ส่วนใหญ่ ร้อยละ 27.78 ของเกษตรกรที่มีการป้องกันและแก้ไขปัญหา ได้น ากระสอบบรรจุดินขวางทางน้ า

รองลงมา คือ ท าคันนาให้ใหญ่ขึ้น ปรับพื้นที่ให้สม่ าเสมอ และท าร่องน้ า ร้อยละ 22.22 16.67 และ 11.11
ตามล าดับ นอกจากนี้เกษตรกรยังมีการป้องกันและแก้ไข โดยการปลูกกอใฝ่บริเวณริมห้วย ปลูกหญ้าแฝก

ขุดบ่อดักตะกอน และท าคันดินขวางทางน้ า ในขณะที่เกษตรกรมากถึงร้อยละ 55.00 ของเกษตรกรกลุ่ม
ตัวอย่างทั้งหมด ไม่มีการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายโดยเกษตรกรส่วนใหญ่ให้เหตุผลว่า

ขาดองค์ความรู้ ร้อยละ 90.91 ของเกษตรกรที่ไม่มีการป้องกันและแก้ไข ปัญหารองลงมาขาดงบประมาณ

และไม่มีเวลา ร้อยละ 4.55 เท่ากัน ทั้งนี้เกษตรกรส่วนใหญ่ร้อยละ 86.36 ของเกษตรกรทั้งหมด มีความ
ต้องการให้หน่วยงานรัฐเข้ามาช่วยเหลือด าเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหา แต่ยังมีเกษตรกรบางส่วนที่ไม่

ต้องการให้เข้ามาด าเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหาดังกล่าว

ตารางที่ 3-18 ความรู้ความเข้าใจด้านการอนุรักษ์ดินและน้ าในพื้นที่ลุ่มน้ าห้วยศาลจอด อ าเภอสว่างแดนดิน

จังหวัดสกลนคร ปีการผลิต 2562

รายการ ร้อยละ
1) ลักษณะและสภาพปัญหาด้านการชะล้างพังทลายของดิน

ในพื้นที่ปลูกพืชและที่อยู่อาศัย(ตอบได้มากกว่า 1 ข้อ)
(1) แหล่งน้ าตื้นเขินมากขึ้น 30.86

(2) น้ าไหลบ่าพัดพาหน้าดิน 28.16