Page 90 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำคลองแอ่ง อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
62

จากผลการสัมภาษณ์เกษตรกรกลุ่มตัวอย่างเกี่ยวกับความรู้ ความเข้าใจด้านการอนุรักษ์ดิน

และน้ าในพื้นที่ลุ่มน้ าคลองแอ่ง โดยมุ่งเน้นข้อมูลเกี่ยวกับ 1) ความรู้ ความเข้าใจ การชะล้างพังทลายของ
ดิน 2) ผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อผลผลิต 3) แนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลายของดิน และ

ทัศนคติต่อการป้องกันสภาพปัญหา (ตารางที่ 3-13)

4.1) ความรู้ ความเข้าใจ การชะล้างพังทลายของดิน เกษตรกรให้ข้อมูลถึงการชะล้าง
พังทลายของดินในพื้นที่เพาะปลูกพืช และที่อยู่อาศัยของเกษตรกร พบว่า เกษตรกรร้อยละ 73.33 ของ

เกษตรกรทั้งหมด พื้นที่มีสภาพหน้าดินเป็นร่องหรือร่องน้ าขนาดเล็ก ร้อยละ 33.33 มีน้ าไหลบ่าพัดพาหน้าดิน
โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน ร้อยละ 86.67 การชะล้างพังทลายของหน้าดินส่งผลให้แหล่งน้ าตื้นเขินขึ้น ท าให้มี

ปริมาณการกักเก็บน้ าได้น้อยลง ร้อยละ 93.33 มีการใช้ปุ๋ย สารเคมี ยาฆ่าแมลงเพิ่มมากขึ้น และร้อยละ

46.67 ในบางพื้นที่มีสภาพรอยทรุดหรือรอยแยกของหน้าดิน
ทั้งนี้ จะเห็นว่า เกษตรกรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบของการชะล้างพังทลายของ

ดินต่อความเสียหายทางทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยดินที่ถูกชะล้างหรือ กัดเซาะจะถูกพัดพา
ไหลไปตกตะกอนในแหล่งน้ า ท าให้แหล่งน้ าตื้นเขิน ส่งผลให้ในฤดูฝนแม่น้ าล าคลองเก็บน้ าไว้ไม่ทันเกิดน้ า

ท่วม และเกิดสภาวะขาดแคลนน้ าในฤดูแล้ง อีกทั้งสารเคมีและยาฆ่าแมลงที่ไหลปนไปกับตะกอนดินสู่พื้นที่

ตอนล่าง ท าให้เกิดมลพิษสะสมในดินและน้ ามีผลเสียต่อคน พืช สัตว์บก และสัตว์น้ า
4.2) ผลกระทบต่อผลผลิต เกษตรกรส่วนใหญ่ร้อยละ 57.50 ได้รับผลกระทบต่อปริมาณ

ผลผลิตจากการชะล้างพังทลายของดิน ในกรณีพื้นที่เพาะปลูกทางการเกษตรที่มีสภาพเป็นร่องน้ า การ

สูญเสียของหน้าดินซึ่งถูกพัดพาไป หรือทรุดตัวในบางแห่ง โดยแบ่งระดับผลกระทบต่อผลผลิตออกเป็น
3 ระดับ คือ น้อย (ลดลงไม่เกิน 20%) ปานกลาง (ลดลง 20-40%) และมาก (ลดลงมากกว่า 40%) ซึ่งมี

สัดส่วนของเกษตรกรที่ได้รับผลกระทบใกล้เคียงกันร้อยละ 35.71 - 31.43 แต่มีเกษตรบางกลุ่ม (ร้อยละ
42.50) ให้ข้อมูลสภาพปัญหาการชะล้างพังทลายที่เกิดขึ้นไม่ได้ส่งผลกระทบต่อปริมาณผลผลิตทางเกษตร

4.3) แนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลาย จากสภาพปัญหาของ

การชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่เพาะปลูกพืช และที่อยู่อาศัยของเกษตรกร จะเห็นว่า มีเกษตรกรเพียง
ร้อยละ 37.50 ของเกษตรกรทั้งหมด มีการป้องกันและแก้ไขปัญหาการชะล้างพังทลาย โดยอาศัย 2 วิธี

หลัก คือ 1) การก่ออิฐขวางทางน้ า และ 2) การปลูกพืชคลุมดิน ในขณะที่เกษตรกรมากถึงร้อยละ 62.50
ที่ไม่ได้มีแนวทางหรือมาตรการในการป้องกันหรือแก้ไขแต่อย่างใด โดยให้เหตุผลว่า ส่วนใหญ่ขาดองค์

ความรู้ และยังขาดการสนับสนุนงบประมาณ ขาดแรงงาน เพื่อด าเนินการดังกล่าว อีกทั้งไม่มีเวลาในการ

ด าเนินการ นอกจากนี้ หากมีช่องทางในการป้องกันหรือแก้ไขโดยอาศัยหน่วยงานรัฐเข้ามาจัดการแก้ไขให้ ซึ่ง
เกษตรกรส่วนใหญ่ (ร้อยละ 70.00) ไม่ต้องการให้เข้ามาด าเนินการแก้ไข และมีเพียงบางส่วนที่ต้องการให้

เข้ามาด าเนินการแก้ไข