Page 221 - การปรับปรุงและจัดทำข้อมูลเชิงพื้นที่ด้านการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการพัฒนาที่ดิน
P. 221
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
ผ1-8
โครงการพัฒนาแหล่งน้้าชุมชน
1. หลักการและเหตุผล
การจัดการน้ าที่ถูกต้องและเหมาะสมในพื้นที่ลุ่มน้ า เป็นการบรรเทาการเกิดน้ าท่วมในฤดูฝน และ
บรรเทาความแห้งแล้งในฤดูแล้งของลุ่มน้ านั้นๆ และท าให้ระบบนิเวศน์ของลุ่มน้ ามีคุณภาพดี ในทางตรงกันข้าม
หากพื้นที่ลุ่มน้ าใดมีการจัดการน้ าที่ไม่ถูกต้องแล้ว การเกิดน้ าท่วมและความแห้งแล้งในพื้นที่ลุ่มน้ าจะเกิดรุนแรง
มากขึ้นและบ่อยครั้ง หรือซ้ าซากทุกปีหรือเกือบทุกปี ดังนั้น การจัดการน้ าท่าในพื้นที่ลุ่มน้ า เช่น พื้นที่ปุาไม้
พื้นที่การเกษตร และพื้นที่ตัวเมืองอย่างถูกต้องและเหมาะสมแล้ว จะบรรเทาน้ าท่วมและความแห้งแล้งและ
คุณภาพของน้ าท่าในพื้นที่ลุ่มให้มีคุณภาพดี มีปัจจัยหลายอย่างที่เป็นตัวควบคุมปริมาณอัตราการเป็นประโยชน์
เวลาของการมีน้ าท่า และคุณภาพของน้ าท่า เช่น ลักษณะต่างๆทางกายภาพของลุ่มน้ า ธรรมชาติของพายุฝน
การใช้ประโยชน์ที่ดิน และการจัดการที่ดินในพื้นที่ลุ่มน้ า ปัจจัยที่ส าคัญที่สุดที่มีผลกระทบกระเทือนอย่างมาก
กับปริมาณอัตราการใช้ประโยชน์ เวลาของการมีน้ าท่า และคุณภาพของน้ าท่า ได้แก่ การใช้ประโยชน์ที่ดิน
และการจัดการที่ดิน ซึ่งเป็นสิ่งที่ควบคุมได้ในพื้นที่ลุ่มน้ า
กรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งมีภารกิจด้านการพัฒนาแหล่งน้ าเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ า จึงได้จัดท า
โครงการพัฒนาแหล่งน้ าชุมชน เพื่อเป็นต้นแบบของการบริหารจัดการน้ าท่าที่ดี ซึ่งประกอบด้วย การบริหาร
จัดการด้านอุปสงค์ของการใช้น้ า (Demand side management) และการบริหารจัดการด้านอุปทาน
(Supply side management) ซึ่งประกอบด้วยการจัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ าที่มีประสิทธิภาพ สามารถ
ปูองกันการชะล้างพังทลายของดินที่กระทบต่อสภาวะแวดล้อมในพื้นที่การเกษตรและแหล่งเก็บกักน้ า มีการ
ก่อสร้างแหล่งเก็บกักน้ าให้สามารถน าไปใช้ในเขตพื้นที่การเกษตรที่ก าหนดขึ้น โดยการวางแผนการใช้ที่ดิน
อย่างเหมาะสม มีการจัดระบบการปลูกพืชได้โดยก าหนดระยะเวลา ชนิด และพันธุ์พืชให้เหมาะสม สอดคล้อง
กับศักยภาพของดินและสภาพภูมิอากาศ รวมถึงการพัฒนาและสร้างความเข้มแข็งให้กับกลุ่มเกษตรกรด้านการ
ใช้น้ า ด้านการปรับปรุงบ ารุงดิน โดยมีกิจกรรมฝึกอบรมเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเกษตรกร
2. วัตถุประสงค์ของโครงการ
2.1 เพื่ออนุรักษ์น้ าและเก็บเกี่ยวน้ า โดยการจัดการให้น้ าฝนที่ตกลงมาถูกกักเก็บไว้ให้ไหลซึมลงใต้ดิน
เป็นประโยชน์ในรูปของความชื้นแก่พรรณพืช ไม่ให้ไหลบ่าไปกัดเซาะดินในพื้นที่ตอนล่างให้เกิดความเสียหาย
2.2 เพื่อกักเก็บน้ าไว้ใช้เพื่อการเกษตรกรรม
2.3 เพื่อเป็นต้นแบบการพัฒนาแหล่งน้ าชุมชนที่มีการบริหารจัดการอย่างครบวงจร
3. ระยะเวลาด้าเนินการ
ครอบคลุมระยะเวลาในปีงบประมาณ
4. วิธีด้าเนินงาน
4.1 ศึกษาความเหมาะสมของพื้นที่กลุ่มเกษตรกรและศักยภาพของการท าการเกษตรกรรม
การปรับปรุงและจัดท้าข้อมูลเชิงพื้นที่ด้านการพัฒนาแหล่งน้้าเพื่อการพัฒนาที่ดิน
