Page 131 - การประเมินความเหมาะสมของที่ดินสำหรับพืชเศรษฐกิจเพื่อวางแผนการใช้ที่ดินในการฟื้นฟูพื้นที่ลุ่มน้ำวิกฤต ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำประแสร์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
109

ตารางที่ 20: ปัจจัยพื้นฐานในการตัดสินในเปลี่ยนแปลงการใช๎ที่ดิน

ผลตอบ ปัจจัย และ การถือ คุณภาพ การบริการ รวม
แทนทาง แหลํงผลิต ครอง ที่ดิน จากภาครัฐ
การเปลี่ยนแปลงการใช๎ที่ดิน
เศรษฐกิจ ที่ดิน และ
หนํวยงานอื่น

เปลี่ยนพื้นที่ปุาเพื่อปลูกพืชรายปี 25.0 - 75.0 - - 100
เปลี่ยนพื้นที่ปุาเพื่อปลูกพืชยืนต๎น 41.2 11.7 41.2 - 5.9 100
เปลี่ยนพืชรายปีเป็นพืชยืนต๎น 52.2 17.0 17.6 8.8 4.4 100
เปลี่ยนพื้นที่เพื่อปลูกผสม 51.1 18.4 26.5 2.0 2.0 100
เปลี่ยนพืชยืนต๎นเป็นพืชรายปี 60.0 40.0 - - - 100
เปลี่ยนพื้นที่เพื่อปลูกผสม 66.7 33.3 - - - 100
พืชรายปี (ไมํเปลี่ยนแปลง) 35.2 61.0 1.9 1.9 - 100
พืชยืนต๎น (ไมํเปลี่ยนแปลง) 64.0 26.0 10.0 - - 100

ที่มา: นารีลักษณ์ วรรณไสย (2553)

จากตาราง จะเห็นวํา เกษตรกร ประมาณร๎อยละ 50 พิจารณาผลตอบแทนทาง
เศรษฐกิจ เชํนรายได๎สูงและผลตอบแทนสุทธิจากการเกษตรเป็นเหตุผลหลักในการเปลี่ยนแปลงการใช๎

ที่ดินของตนจากพืชรายปีเป็นพืชยืนต๎นหรือเปลี่ยนพื้นที่เป็นการปลูกผสม และในทํานองเดียวกัน
ประมาณร๎อยละ 60 ของเกษตรกรเปลี่ยนพืชยืนต๎นเป็นพืชรายปี หรือปลูกพืชรายปีแซมไปในพื้นที่
ปลูกพืชยืนต๎นในชํวงที่เริ่มปลูกพืชยืนต๎นหรือยังไมํได๎ผลผลิต เนื่องจากคํานึงผลตอบแทนทางเศรฐกิจ

เป็นหลัก ถึงแม๎วําจะมีปัจจัยอื่นๆอีกหลายประการที่สํงผลกระทบตํอผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ
เชํน มีการผลิตที่สูงขึ้น หรือมีการลงทุนต่ํา แตํเกษตรกรยังมั่นใจวําจะสามารถทํากําไรจากการปลูกพืช
ยืนต๎น สํวนใหญํเกษตรกรในพื้นที่จะทําการปลูกพืชยืนต๎นคือ ยางพาราและปาล์มน้ํามัน
ทรัพยากรและปัจจัยการผลิต เป็นอีกเหตุผลที่สําคัญในการตัดสินใจเปลี่ยนแปลงการใช๎
ที่ดิน ทรัพยากรการผลิต รวมไปถึงขนาดการถือครองที่ดิน เอกสารสิทธิ์ และปัจจัยการผลิต

เชํน แหลํงน้ํา ชลประทาน ปุ๋ย แรงงาน ความรู๎การลงทุน และความพร๎อมในตลาด เป็นต๎น โดยจาก
ข๎อมูลการสอบถามเกษตรกรในพื้นที่ พบวํา เกษตรกรที่มีที่ดินขนาดเล็กต๎องการปลูกพืชรายปี
เนื่องจากสามารถหารายได๎จากการลงทุนได๎เร็วขึ้น โดยสํวนใหญํจะปลูกผักเป็นพืชเชิงเดี่ยว

หรือทําเกษตรแบบผสมผสานโดยแบํงที่ดินไว๎ปลูกข๎าวเพื่อบริโภคในครัวเรือน และทําแปลงผักหรือ
มันสําปะหลังเพื่อเป็นรายได๎เข๎าครัวเรือน
ความมั่นคงในการถือครองที่ดินถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สําคัญในการอธิบายถึงการ
เปลี่ยนแปลงการใช๎ที่ดินจากพื้นที่ปุาสูํการทําการเกษตร จากข๎อมูลในตาราง พบวํา เกษตรกรร๎อยละ

75.0 และ 41.2 มีความต๎องการที่ดิน และเป็นสาเหตุสําคัญของการแปลงพื้นที่ปุาเป็นการปลูกพืชราย
ปีและไม๎ยืนต๎น ตามลําดับ โดยทั่วไปกรณีที่เจ๎าของที่ดินที่ไมํมีเอกสารสิทธิ์จะทําการปลูกพืชยืนต๎น
เพื่อเรียกร๎องสิทธิในที่ดินทํากิน ในบางกรณีการได๎มาซึ่งที่ดินทํากินจากการรุกล้ําพื้นที่ปุา จะทําให๎มี
การเปลี่ยนแปลงพื้นที่ปุาเพิ่มมากขึ้นเมื่อมีการขายที่ดินหลังจากได๎รับกรรมสิทธิ์ที่ดินแล๎ว