Page 95 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

76

6. ทรัพยากรน้ํา

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีแหล่งน้ําผิวดินที่สําคัญ ดังนี้
1) แม่น้ําโขง เป็นแม่น้ําที่มีความยาวและใหญ่สายหนึ่งของทวีปเอเซีย โดยมีต้นกําเนิดมาจาก
เทือกเขาสูงในทิเบต ใช้เป็นเส้นกั้นพรมแดนระหว่างไทยกับลาว ไหลผ่านตั้งแต่ปากแม่น้ําเหือง จังหวัดเลย

ผ่านจังหวัดหนองคาย นครพนม มุกดาหาร อํานาจเจริญ จนถึงปากแม่น้ํามูล ที่จังหวัดอุบลราชธานี รวมมีความ
ยาวที่ไหลผ่านประมาณ 832 กิโลเมตร สภาพแม่น้ําโขงที่ไหลผ่านภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะแผ่ขยายกว้าง
ออกมากกว่าที่ไหลผ่านบริเวณในภาคเหนือ แม่น้ําโขงมีความแตกต่างของระดับน้ําในฤดูแล้งกับฤดูน้ําหลากสูง
ถึง 20 เมตร ลําน้ําสาขาซึ่งไหลมาบรรจบกับแม่น้ําโขงที่สําคัญ ได้แก่ แม่น้ําเหือง แม่น้ําเลย ห้วยน้ําโมง ห้วยหลวง

แม่น้ําสงคราม ลําน้ําก่ํา ห้วยบางทราย ห้วยบังอี และแม่น้ํามูล
2) แม่น้ํามูล เป็นแม่น้ําสายใหญ่และมีปริมาณน้ํามากที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีต้นกําเนิด
มาจากเทือกเขาสันกําแพงในเขตอําเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา แล้วไหลไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
ผ่านพื้นที่ของจังหวัดนครราชสีมา บุรีรัมย์ สุรินทร์ ร้อยเอ็ด ศรีสะเกษ และไหลลงสู่แม่น้ําโขงที่อําเภอโขงเจียม

จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งมีความยาวประมาณ 750 กิโลเมตร แม่น้ําสาขาสําคัญที่ไหลมาบรรจบกับแม่น้ํามูล
ก่อนไหลลงสู่แม่น้ําโขง ได้แก่ ลําพระเพลิง ลําตะคองไหล ลําเชิงไกร ลําจักรราช ลําปลายมาศ ลําทะเมนชัย
ลําสะแทด ลําตะโคง ห้วยระวี ห้วยทับทัน ห้วยน้ําเสียว ห้วยสําราญ แม่น้ําชี ลําเซบาย ลําเซบก และลําน้ําโดมใหญ่
3) แม่น้ําชี เป็นสาขาหนึ่งของแม่น้ํามูล มีต้นกําเนิดจากเทือกเขาดงพญาเย็นในเขตอําเภอเกษตรสมบูรณ์

จังหวัดชัยภูมิ หล่อเลี้ยงจังหวัดในภาคนี้ 8 จังหวัด ไหลผ่านพื้นที่ของจังหวัดชัยภูมิ นครราชสีมา ขอนแก่น
มหาสารคาม กาฬสินธุ์ ร้อยเอ็ด ยโสธร แล้วไหลลงสู่แม่น้ํามูลฝั่งซ้ายตรงเส้นแบ่งเขตอําเภอเมืองอุบลราชธานี
กับอําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี แม่น้ําสายนี้มีความสําคัญรองจากแม่น้ํามูล และเป็นแม่น้ําสายที่
ยาวที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งมีความยาวประมาณ 765 กิโลเมตร แม่น้ําชีมีลําน้ําสาขาที่สําคัญไหล

มาบรรจบ ได้แก่ ลําคันฉู ลําน้ําพอง ลําน้ําปาว และลําน้ํายัง
4) แม่น้ําสงคราม มีต้นกําเนิดระหว่างเทือกเขาภูพานระหว่างอําเภอสว่างดินแดน จังหวัดสกลนคร
กับอําเภอหนองหาน อําเภอกุมวาปี จังหวัดอุดรธานี ไหลผ่านจังหวัดสกลนคร อุดรธานี หนองคาย และ

นครพนม ผ่านเข้าไปในเขตอําเภอศรีสงคราม และไหลลงสู่แม่น้ําโขงที่ตําบลไชยบุรี อําเภอท่าอุเทน จังหวัด
นครพนม ซึ่งมีความยาวประมาณ 420 กิโลเมตร แม่น้ําสาขาสําคัญที่ไหลมาบรรจบกับแม่น้ําสงครามก่อนไหล
ลงสู่แม่น้ําโขง ได้แก่ ห้วยคอง ลําน้ํายาม และลําน้ําอูน
5) แม่น้ําเหลือง มีต้นกําเนิดบริเวณเทือกเขาเพชรบูรณ์ในอําเภอนาแห้ว จังหวัดเลย ไหลลงสู่แม่น้ํา
โขงที่อําเภอเชียงคาน จังหวัดเลย มีความยาวประมาณ 130 กิโลเมตร ไหลอยู่ในเขตประเทศยาวประมาณ 20

กิโลเมตร และเป็นพรมแดนระหว่างไทยกับลาวอีกประมาณ 110 กิโลเมตร
6) แม่น้ําเลย มีต้นกําเนิดจากเทือกเขาเพชรบูรณ์ด้านเหนือในเขตอําเภอวังสะพุง จังหวัดเลย ไหลผ่าน
อําเภอเมืองเลย และไหลลงสู่แม่น้ําโขงที่ตําบลเชียงคาน อําเภอเชียงคาน จังหวัดเลย มีความยาวประมาณ

130 กิโลเมตร
7) หนองน้ําและที่ลุ่ม เนื่องจากสภาพพื้นที่ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นที่ราบและมีเนื้อดินเป็น
ดินร่วนปนทราย ทําให้สะดวกต่อการระบายน้ําและซึมน้ํา ในภาคนี้จึงมีหนองน้ําอยู่ไม่มากนัก หนองน้ําขนาด
ใหญ่ ที่มีความสําคัญมีอยู่เพียงสามแห่ง ได้แก่ หนองหาร หนองพันสัก และหนองละหาน

7.1) หนองหาร อยู่ในเขตอําเภอเมือง จังหวัดสกลนคร เป็นหนองน้ําขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 8
กิโลเมตร ยาวประมาณ 13 กิโลเมตร มีน้ําตลอดปี ขนาดของหนองจะขยายออกอีกปะมาณเท่าตัวในฤดูฝน
กลางหนองมีเกาะเรียกว่า ดอนสวรรค์ เป็นแหล่งน้ําจืดธรรมชาติที่มีพื้นที่มากที่สุดในภูมิภาคนี้