Page 70 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

51

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ทิศตะวันออก ติดต่อสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

ทิศตะวันตก ติดต่อจังหวัดนครนายก สระบุรี ลพบุรี เพชรบูรณ์ และพิษณุโลก
ทิศใต้ ติดต่อจังหวัดปราจีนบุรีและสระแก้ว และราชอาณาจักรกัมพูชา

2. สภาพภูมิประเทศ

ลักษณะภูมิประเทศภาคตะวันออกเฉียงเหนือส่วนใหญ่เป็นที่ราบเรียบ และบางแห่งเป็นลูกคลื่นลอนลาด

ที่มีความต่างระดับโดยเฉลี่ยของพื้นที่น้อย มีความสูงประมาณ 130 - 250 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง ภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือจึงยังไม่เป็นที่ราบสูงอย่างที่เคยเข้าใจ เนื่องจากเกณฑ์ที่กําหนดไว้ของที่ราบสูงจะต้องมี
ความสูงของพื้นที่ราบตั้งแต่ 300 เมตรจากระดับทะเลปานกลางขึ้นไป (ประเทือง, 2528; สํานักงานพัฒนา
เทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ, 2546) ดังนั้น ลักษณะภูมิประเทศของภาคตะวันออกเฉียงเหนือส่วนใหญ่

เป็นพื้นที่เกือบราบ (peneplain)

พื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีการยกตัวเป็นแนวสันแคบๆ ของเทือกเขาล้อมเป็นกรอบด้านตะวันตก
และด้านใต้ของภาค โดยมีเทือกเขาที่สําคัญ (กรมทรัพยากรธรณี, 2550; จุมพล, 2551) ได้แก่
1) เทือกเขาเพชรบูรณ์ เป็นเทือกเขาที่อยู่ทางตอนบนด้านทิศตะวันตกของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ทอดตัวในแนวเหนือ-ใต้ กั้นเขตแดนจังหวัดชัยภูมิกับจังหวัดเลย และบางตอนเป็นแนวกั้นระหว่างภาคเหนือ

และภาคกลางกับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมียอดเขาภูหลวง อยู่ในเขตจังหวัดเลย เป็นยอดเขาที่สูงที่สุด
ในภาค มีความสูงประมาณ 1,571 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง ส่วนยอดภูกระดึง สูงประมาณ 1,316 เมตร
จากระดับทะเลปานกลาง

2) เทือกเขาดงพญาเย็น เป็นเทือกเขาที่อยู่ทางตอนล่างด้านทิศตะวันตก กั้นระหว่างภาคกลางกับ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งต่อกับเทือกเขาเพชรบูรณ์ ส่วนทางใต้จะติดต่อกับเทือกเขาพนมดงรัก
3) เทือกเขาสันกําแพง เป็นเทือกเขาที่อยู่ทางด้านใต้ของที่ราบสูงโคราชโดยทอดตัวในแนวตะวันตก
ถึงตะวันออก และกั้นภาคตะวันออกเฉียงเหนือกับภาคกลางโดยมียอดเขาสูงที่สุดในเทือกเขานี้ คือ เขาแหลม

ซึ่งมีความสูงประมาณ 1,368 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง
4) เทือกเขาพนมดงรัก เป็นเทือกเขาที่อยู่ทางใต้ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทอดตัวในแนว
ตะวันตก-ตะวันออก เป็นเทือกเขาที่กั้นระหว่างภาคตะวันออกเฉียงเหนือกับภาคตะวันออก และกั้นเขตแดน
ระหว่างไทยกับกัมพูชา โดยมียอดเขาที่สูงที่สุดในเทือกเขานี้คือ ยอดเขาภูโคกใหญ่ ซึ่งมีความสูงประมาณ 753 เมตร

อยู่ในเขตอําเภอน้ํายืน จังหวัดอุบลราชธานี
5) เทือกเขาภูพาน เป็นเทือกเขาบริเวณตอนกลางของภาค ทอดตัวในแนวตะวันออกเฉียงใต้ถึง
ตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นเทือกเขาที่ยาวมากที่สุดในภาค คือเริ่มจากชายแดนไทยที่อําเภอพิบูลมังสาหาร ผ่าน
อําเภอโขงเจียม อําเภอศรีเมืองใหม่ จังหวัดอุบลราชธานี ขึ้นไปจังหวัดมุกดาหาร กาฬสินธุ์ สกลนคร อุดรธานี

ขอนแก่น จนถึงภูเขาบริเวณเขื่อนอุบลรัตน์ในจังหวัดขอนแก่น มีความสูงประมาณ 500 - 700 เมตรจากระดับ
ทะเลปานกลาง เทือกเขาภูพาน เป็นแนวแบ่งเขตพื้นที่ของภาคออกเป็นแอ่งคล้ายกระทะ 2 แอ่ง ได้แก่
แอ่งสกลนคร ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของภาค บริเวณตั้งแต่ชายขอบเทือกเขาภูพานขึ้นไปทางเหนือจรดริมฝั่ง

แม่น้ําโขง ในจังหวัดหนองคาย โดยทอดเป็นแนวตั้งแต่ภูกระดึงทางตะวันตกไปจรดฝั่งแม่น้ําโขงในจังหวัด
นครพนม ทางตอนใต้ของแอ่งด้านของเทือกเขาภูพานจะมีระดับสูงกว่าและลาดเอียงไปทางเหนือและทาง