Page 138 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
P. 138
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
116
2.5 ความเหมาะสมของดินสําหรับใช้เป็นบ่อขุด
จากผลการจําแนกความเหมาะสมของดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินสําหรับการใช้เป็นบ่อขุด สามารถ
แบ่งออกได้เป็น 3 ระดับ คือ
1) ดินที่มีความเหมาะสมดี (1) สําหรับใช้เป็นบ่อขุด ได้แก่ ชุดดินบุรีรัมย์ ชุมแพ กันทรวิชัย
เขมราฐ นาดูน โนนไทย พล และวังไห (ตารางที่ 46) เนื่องจากชุดดินดังกล่าวมีสภาพให้ซึมได้ของดินอยู่ใน
ระดับช้าและช้ามาก ที่ระดับความลึก 1 - 2 เมตร จากผิวดิน โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การนําน้ําของดินน้อยกว่า 0.5
เซนติเมตรต่อชั่วโมง ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ไม่มีก้อนหินโผล่ และหินพื้นโผล่ทําให้ง่ายต่อการขุดบ่อ
2) ดินที่มีความเหมาะสมปานกลาง โดยมีข้อจํากัดในเรื่องสภาพให้ซึมได้ของดินอยู่ในระดับ
ค่อนข้างช้าถึงปานกลาง (2k) โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การนําน้ําของดิน 0.5 - 5 เซนติเมตรต่อชั่วโมง ได้แก่ ชุดดิน
บ้านไผ่ ชํานิ จัตุรัส จันทึก ห้วยแถลง โคราช มหาสารคาม นครพนม ภูเรือ ร้อยเอ็ด เรณู สีคิ้ว สูงเนิน
ศรีสงคราม ท่าตูม และอุบล
3) ดินไม่เหมาะสม มีข้อจํากัดในเรื่องสภาพให้ซึมได้ของดินอยู่ในระดับค่อนข้างเร็วถึงเร็ว (3k)
โดยมีค่าสัมประสิทธิ์การนําน้ําของดินมากกว่า 5 เซนติเมตรต่อชั่วโมง ได้แก่ ชุดดินบุณฑริก เชียงคาน ชุมพลบุรี
ชุมพวง จอมพระ ด่านซ้าย เลย น้ําพอง โพนพิสัย ปลาปาก ปักธงชัย ธาตุพนม ท่าอุเทน วาริน วังสะพุง
ยางตลาด และยโสธร
โดยพื้นที่ส่วนใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นหินทรายชนิดต่างๆ ที่วางตัวเป็นชั้นสลับกัน และมี
แทรกสลับด้วยชั้นหินตะกอนชนิดอื่นๆ เช่น หินทรายแป้ง หินดินดานปนโคลน หินกรวดมน เป็นต้น ทําให้มี
เนื้อดินเป็นดินร่วนปนทราย และมีน้ําไม่เพียงพอสําหรับทําการเกษตร เกษตรกรจึงมีความต้องการขุดบ่อน้ําใน
ไร่นา เพื่อเก็บกักน้ําไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง ซึ่งบ่อขุดสามารถเก็บกักน้ําได้ เพราะมีหินทรายแป้ง และดินเหนียว
รองรับอยู่ใต้ล่าง ในการวินิจฉัยความเหมาะสมของดินสําหรับใช้เป็นบ่อขุด และอ่างเก็บน้ําขนาดเล็ก จะประเมิน
สมบัติของดินภายในระดับความลึก 2 เมตรเท่านั้น เพื่อคาดการณ์ดินที่อยู่ใต้ระดับความลึกดังกล่าว ดังนั้น
การประเมินความเหมาะสมของดินสําหรับใช้เป็นบ่อขุด และอ่างเก็บน้ําขนาดเล็ก อาจมีความคลาดเคลื่อนได้
(ภาพที่ 18)
ตารางที่ 46 ความเหมาะสมของดินสําหรับใช้เป็นบ่อขุดของดินตัวแทนหลัก
ระดับความเหมาะสม ข้อจํากัด สัญลักษณ์ ชุดดิน
เหมาะสมดี - 1 บุรีรัมย์ ชุมแพ กันทรวิชัย เขมราฐ นาดูน
โนนไทย พล วังไห
เหมาะสมปานกลาง สภาพให้ซึมได้ของดิน 2k บ้านไผ่ ชํานิ จัตุรัส จันทึก ห้วยแถลง
(0.5 – 5 cm/hr) โคราช มหาสารคาม นครพนม ภูเรือ
ร้อยเอ็ด เรณู สีคิ้ว สูงเนิน ศรีสงคราม
ท่าตูม อุบล
ไม่เหมาะสม สภาพให้ซึมได้ของดิน 3k บุณฑริก เชียงคาน ชุมพลบุรี ชุมพวง
(มากกว่า 5 cm/hr) จอมพระ ด่านซ้าย เลย น้ําพอง โพนพิสัย
ปลาปาก ปักธงชัย ธาตุพนม ท่าอุเทน วาริน
วังสะพุง ยางตลาด ยโสธร
