Page 13 - รางวัลเลิศรัฐ ประจำปี พ.ศ. 2564 กรมพัฒนาที่ดิน

10

และจะขยายพื้นที่ปรับเปลี่ยนเพิ่มขึ้นจากเดิม การเปลี่ยนแปลงของรายได้ที่เพิ่มขึ้นส่งผลให้เกษตรกรมีคุณภาพ
ชีวิตและความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

ผลงานเรื่องที่ 2 : โครงการบริหารจัดการดินเชิงรุกแก่เกษตรกรรายแปลงผ่านบัตรดินดี
เปิดกว้างและเชื่อมโยงกัน  ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง มีขีดสมรรถนะสูง ทันสมัย
รูปแบบ/ลักษณะ/ Concept ของผลงาน

ทรัพยากรดินและน้ำเป็นปัจจัยพื้นฐานในการผลิตทางการเกษตร ข้อมูลดินและน้ำเป็นข้อมูลสำคัญ
ทำให้เกษตรกรสามารถวางแผนการผลิต ตัดสินใจปลูกพืชให้เหมาะสมกับดิน มีการจัดการดินที่ถูกต้อง เพิ่ม
ผลผลิต ลดต้นทุน สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเดิม พด. ได้มีการถ่ายทอดข้อมูลดิน
ความรู้ และเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดินสู่กลุ่มเกษตรกรและเกษตรกรรายย่อยอยู่แล้ว แต่ยังขาดการวิเคราะห์

แนะนำเกษตรกรเฉพาะรายอย่างเป็นระบบ ดังนั้น เพื่อเป็นการยกระดับการทำงานที่เน้นเกษตรกรเป็นศูนย์กลาง
พด.จึงพัฒนากลไกการขับเคลื่อนสร้างความเข้มแข็งของเกษตรกรเชิงรุก โดยจัดทำ “โครงการบริหารจัดการดิน
เชิงรุกแก่เกษตรกรรายแปลงผ่านบัตรดินดี”
เกิดนวัตกรรมเชิงผลผลิตเรียกว่า “บัตรดิน

ดี” ซึ่งเป็นบัตรประจำแปลงดินของเกษตรกร
ที่มอบให้แก่เกษตรกรเฉพาะราย โดย
เกษตรกรที่ได้รับบัตรดินดี จะได้รับการดูแล

ตรวจคุณภาพดิน แนะนำการใช้ประโยชน์
ที่ดินให้เหมาะสมสำหรับการทำเกษตร
ประเภทนั้น รวมทั้งผู้ถือบัตรดินดีจะได้รับ
สิทธิประโยชน์ในการรับปัจจัยการผลิตจาก พด. เป็นลำดับต้นๆ นอกจากนั้นจะมีการติดตามตรวจสุขภาพดินใน
กรณีที่พบว่า แปลงดินของเกษตรกรมีปัญหารุนแรง จำเป็นต้องได้รับคำแนะนำดูแลอย่างใกล้ชิด ทั้งนี้เพื่อให้

เกษตรกรที่มีความสนใจประสงค์จะดูแลปรับปรุงที่ดินของตนเอง สามารถใช้ประโยชน์ในการสร้างรายได้ เลี้ยงชีพ
ได้อย่างมั่งคง
พด. ดำเนินการพัฒนาใน 3 ด้าน ดังนี้ 1) เพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานเชิงรุกในลักษณะการบริการตรวจ

สุขภาพดินแก่เกษตรกรในพื้นที่ให้รู้ศักยภาพดินในแปลงเกษตรของตนเอง สามารถตัดสินใจเพาะปลูกและจัดการดิน
ได้อย่างเหมาะสมตามสภาพพื้นที่ รวดเร็วทันต่อฤดูกาลเพาะปลูก 2) พัฒนาระบบผู้ถือบัตรดินดีแบบออนไลน์ ที่
สามารถสแกนคิวอาร์โค้ดผ่านบัตรดินดี เข้าดูประวัติสุขภาพดินและการใช้ที่ดิน ผลวิเคราะห์ดิน คำแนะนำการจัดการ
ดิน และความรู้เกี่ยวกับดินในคลังข้อมูลดิน สามารถเชื่อมโยงถึงระบบสารสนเทศเชิงพื้นที่เพื่อพิจารณาสภาพปัญหา

หรือข้อจำกัดการปลูกพืช และ 3) ทำงานเป็นทีม บูรณาการร่วมกับหน่วยงานส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค รวมถึงการ
สร้างและประสานเครือข่ายเกษตรกรของ พด. ผ่านการใช้บัตรดินดี ผลงานปี 2562-2563 มีเกษตรกรได้รับบัตรดินดี
แล้ว จำนวน 173,667 ราย
ผลลัพธ์และผลกระทบที่เกิดขึ้น (1) เกษตรกรสามารถจัดการดินและปุ๋ยได้ด้วยตนเอง โดยเข้าถึงข้อมูล

องค์ความรู้และเทคโนยีการพัฒนาที่ดินได้สะดวก รวดเร็ว ทันต่อฤดูกาลเพาะปลูก ตอบสนองความต้องการได้ตรง
กับสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นจริง อันจะช่วยลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต และส่งผลให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้น (2) เกิดการบูรณา
การของหน่วยงาน ใช้ข้อมูลและเทคโนโลยีดิจิทัลสนับสนุนการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ ลดการปฏิบัติงานที่
ซ้ำซ้อน และช่วยตรวจสอบปรับปรุงข้อมูลระดับรายแปลงให้เป็นปัจจุบัน และ (3) ในระดับประเทศ ทรัพยากรดิน