Page 12 - รายงานการสำรวจดินเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำคลองพระเพลิงน้อยลุ่มน้ำสาขาคลองพระสทึง (รหัส 1502) ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำปราจีนบุรี (รหัส 15) พื้นที่ดำเนินการ บ้านท่าผักชี หมู่ 6 และบ้านหนองปักหลัก หมู่ 11 ตำบลพระเพลิง อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้้าคลองพระเพลิงน้อย

ลุ่มน้้าสาขาคลองพระสทึง (รหัส 1502) ลุ่มน้้าหลักแม่น้้าปราจีนบุรี (รหัส 15)
พื้นที่ด้าเนินการ บ้านท่าผักชี หมู่ 6 และบ้านหนองปักหลัก หมู่ 11 ต้าบลพระเพลิง

อ้าเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว

1. บทน้า

ทรัพยากรดินและน้้า เป็นปัจจัยพื้นฐานในการผลิตในภาคการเกษตร แตํปัจจุบันทรัพยากรเหลํานี้
เสื่อมโทรมลงทุกวัน สาเหตุหนึ่งเกิดจากการใช๎พื้นที่ท้าการเกษตรอยํางตํอเนื่อง และขาดการพัฒนาฟื้นฟูดิน
และน้้าอยํางถูกวิธี อีกทั้งปัญหาเกี่ยวกับสภาพดิน เชํน ดินเปรี้ยว ดินเค็ม ดินตื้น ดินทราย ดินอินทรีย์ หรือ

แม๎แตํดินในพื้นที่สูงที่เสี่ยงตํอการชะล๎างพังทลายของดิน ล๎วนเป็นอุปสรรคในการประกอบอาชีพของ
เกษตรกร ซึ่งสภาพปัญหาในแตํละท๎องถิ่นก็มีความแตกตํางกันไปตามสภาพภูมิประเทศ และการใช๎
ประโยชน์ที่ดิน เพื่อให๎การแก๎ปัญหาได๎อยํางเหมาะสมและตรงกับสภาพปัญหา กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวง
เกษตรและสหกรณ์ จึงได๎จัดท้า “โครงการเขตพัฒนาที่ดินลุํมน้้า” ขึ้น

เขตพัฒนาที่ดินลุํมน้้า หมายถึง พื้นที่ลุํมน้้าขนาดเล็กที่ได๎รับการคัดเลือกจากสถานีพัฒนาที่ดิน
จังหวัด โดยคัดเลือกจากพื้นที่ที่ประสบปัญหาด๎านการเกษตรทางด๎านตํางๆ เพื่อเข๎ารับการพัฒนา โดย
การบูรณาการ กิจกรรมตํางๆ ที่เกี่ยวข๎องของกรมพัฒนาที่ดิน เชํน การส้ารวจและวางแผนการใช๎ที่ดิน การ
จัดระบบอนุรักษ์ดินและน้้า การพัฒนาแหลํงน้้า การปรับปรุงบ้ารุงดิน และการฟื้นฟูดินที่มีปัญหาทาง

การเกษตร เกษตรกรที่อยูํในพื้นที่เขตพัฒนาที่ดินลุํมน้้านอกจากจะได๎รับการชํวยเหลือแก๎ไขปัญหาตํางๆ ได๎
แล๎ว ยังได๎รับการถํายทอดองค์ความรู๎และเทคโนโลยีการผลิตที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น
ดังนั้น เขตพัฒนาที่ดินลุํมน้้า จึงเป็นจุดเรียนรู๎และแปลงสาธิตด๎านการบริหารจัดการทรัพยากรดิน
ที่มีขนาดใหญํและเป็นระบบมากที่สุด ตั้งแตํต๎นน้้า กลางน้้า และปลายน้้า กลําวคือ ในพื้นที่ต๎นน้้าก็ต๎อง

รักษาพื้นที่ป่าไม๎ส้าหรับเป็นแหลํงน้้าต๎นทุน กรมพัฒนาที่ดินจะน้าระบบอนุรักษ์ดินและน้้าเข๎าไปชํวยป้องกัน
การชะล๎างพังทลายของดิน เมื่อน้้าไหลลงมาจากต๎นน้้าก็วางแผนเพื่อการกักเก็บน้้าไว๎ใช๎ประโยชน์ สํวนใน
พื้นที่เกษตรที่มีปัญหานั้นจะน้าเทคโนโลยีของกรมฯ เข๎าไปปรับปรุงบ้ารุงดินให๎มีความอุดมสมบูรณ์ พร๎อม

กันนี้ก็จะมีการสํงเสริมการเกษตรอยํางถูกวิธี และเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ของเกษตรกร ซึ่งเชื่อวําจะ
สามารถชํวยให๎เกิดการใช๎ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะทรัพยากรดินและน้้าเพื่อการเกษตรได๎
อยํางมีประสิทธิภาพสูงสุดและมีความยั่งยืน
ในการนี้กรมพัฒนาที่ดิน โดยสถานีพัฒนาที่ดินสระแก๎วได๎คัดเลือกพื้นที่ด้าเนินการ บ๎านทําผักชี หมูํ 6
และบ๎านหนองปักหลัก หมูํ 11 ต้าบลพระเพลิง อ้าเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก๎ว เป็นพื้นที่ด้าเนินการที่มี

ลักษณะเป็นตัวแทนของพื้นที่ที่ประสบปัญหาด๎านการเกษตร ครอบคลุมสภาพปัญหาสํวนใหญํในพื้นที่เขต
พัฒนาที่ดินลุํมน้้าคลองพระเพลิงน๎อย และเกษตรกรมีความพร๎อมที่จะเข๎ารํวมโครงการ ยอมรับรูปแบบ
และวิธีการพัฒนาที่ดินตามแนวทางของกรมพัฒนาที่ดิน การส้ารวจดินในพื้นที่ด้าเนินการเป็นการศึกษาพื้นที่

อยํางละเอียด เพื่อให๎ทราบถึงปัญหาของทรัพยากรดินในพื้นที่ด้าเนินการอยํางแท๎จริง จากนั้นจึงด้าเนินการ
วางแผนพัฒนาพื้นที่ โดยให๎ความส้าคัญกับความเหมาะสมของวิธีการกับสภาพปัญหา เพื่อให๎การด้าเนินการ
พัฒนาที่ดินในเขตพัฒนาที่ดินได๎รับผลสัมฤทธิ์สูงสุด