Page 72 - รายงานการสำรวจดิน เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำห้วยกุดรัง ลุ่มน้ำสาขาลำน้ำชีส่วนที่ 4 (รหัส 0416) ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำชี (รหัส 04) พื้นที่ดำเนินการ บ้านวังทอง หมู่ที่ 7 บ้านวังโจด หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 15 บ้านห้วยเตย หมู่ที่ 12 และบ้านหนองแสง หมู่ที่ 11 ตำบลห้วยเตย อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
53

7.1.6 ธรณีสัณฐานและวัตถุต้นก้าเนิดดิน

สภาพธรณีสัณฐานและวัตถุต้นก าเนิดดินของลุ่มน าสาขาล าน าชีส่วนที่ 4 (0416)

ประกอบด้วย

1) สัณฐานแบบเควสตา (cuesta) เป็นสัณฐานที่เกิดจากการเอียงตัวของชั นหินตามธรณี

โครงสร้าง ที่เกิดจากการเคลื่อนตัวของเปลือกโลก (plate - tectonics) และเมื่อมีแรงมากระท าต่อหิน ท าให้

เกิดการแตกหรือรอยเลื่อนในชั นหิน ท าให้เกิดการเอียงตัวของชั นหินและเกิดการคดโค้งของหินที่มีลักษณะ

ด้านลาดตามแนวเขา (dip slope) มีมุมเอียงเล็กน้อย มีวัตถุต้นก าเนิดดินจะเป็นหินเนื อละเอียด เช่น

หินดินดานของหมวดหินเสาขรัว (Jsk) ซึ่งง่ายต่อการสลายตัวผุพัง โดยสัณฐานแบบเควสต้าพบได้ในลุ่มน า

สาขานี บริเวณ ต าบลค าพอุง อ าเภอโพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ด

2) สัณฐานที่เกิดจากอิทธิพลของธารน าไหล (fluvial land form) เกิดจากอิทธิพล

ของน า ในการกัดกร่อนและพัดพาเอาตะกอนไปตามความลาดเอียงของพื นที่ไปสู่พื นที่ที่อยู่ต่ ากว่า ซึ่งท าให้

เกิดภูมิสัณฐานแบบต่างๆ คือ

(1) ที่ราบลุ่มน าท่วมถึง (flood plain) เป็นพื นที่ราบเรียบถึงค่อนข้างราบเรียบ

ที่ขนานเป็นแนวยาวไปตามล าน าชี ซึ่งในพื นที่ลุ่มน าย่อยนี ได้แก่ ตะกอนน าพา (Qa) ที่ประกอบด้วย

2 ลักษณะ ได้แก่ สันดินริมน า (river levee) เป็นคันดินที่เกิดขึ นตามธรรมชาติในหน้าน าหลาก ล าน าชีจะ

พัดพาเอาตะกอนมาทับถมริมสองฝั่งแม่น า ตะกอนที่ทับถมกันจะเกิดเป็นลักษณะเนินดินยาวติดฝั่งแม่น าและ

ขนานไปตามริมน า ซึ่งจะเห็นได้ชัดเมื่อน าลด และที่ราบลุ่มหลังแม่น า (river basin) เป็นพื นที่ลุ่มต่ าถัดลงมา

จากสันดินริมน า มีลักษณะเป็นแอ่งและมักมีน าท่วมขังในฤดูฝน

(2) พื นที่เกือบราบ (plaination surface) เกิดจากตะกอนจ านวนมากที่ถูกพัดพา

ด้วยอิทธิพลของน า ตามความลาดเอียงของพื นที่ มาทับถมบนพื นที่กว้างใหญ่ที่ซ้อนอยู่บนชั นหินแข็งพื นล่าง

แล้วเกิดปรากฏการณ์ปรับระดับของพื นที่จากอิทธิพลของน าและฝน พัดพาเอาตะกอนบางส่วนออกไป เป็น

ผลให้เกิดสภาพพื นที่ลดระดับ เกิดเป็นพื นที่มีความลาดชันหรือเป็นลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อยถึง ลูกคลื่นลอน

ชัน ซึ่งในพื นที่ลุ่มน าสาขาล าน าชีส่วนที่ 4 (รหัส 0416) นี มักพบบริเวณหน่วยหินมหาสารคาม (Kms) และ

แนวตะกอนตะพักลุ่มน า (Qt) หรือบริเวณที่อยู่สูงถัดขึ นมาจากพื นที่ราบน าท่วมถึง (flood plain) ซึ่งจ าแนก

พื นที่ออกเป็น 3 ลักษณะ คือ

ตะพักระดับต่ าของพื นที่เกือบราบ (lower part of planation surface) เป็น

บริเวณที่อยู่ถัดขึ นมาจากพื นที่ราบลุ่มหลังแม่น า มีลักษณะเป็นที่ราบลุ่ม ราบเรียบหรือพื นที่เกือบราบ