Page 5 - องค์ความรู้สู่ปีดินสากล 2558

ของการจัดตั้งศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง อันเนื่องมาจากพระราชดําริ และศูนยศึกษาการพัฒนา
อันเนื่องมาจาก พระราชดําริอื่นๆ อีก 5 แหงทั่วประเทศไทย โดยพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว

ไดพระราชทานความหมายของคําวา “ศูนยศึกษาการพัฒนา” ไวดังนี้
“ศูนย” หมายถึง จุดศูนยกลางหรือแหลงรวมของการศึกษาตางๆ
“ศึกษา” หมายถึง การศึกษาการพัฒนา
ดังนั้น ศูนยศึกษาการพัฒนาจึงหมายถึง แหลงรวมในการศึกษาวาจะพัฒนาอยางไรจึงจะไดผล

จากนั้นจะตามดวยชื่อของสถานที่ที่ศูนยนั้นตั้งอยู เชน ศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง ศูนยศึกษาการพัฒนา
หวยฮองไคร เปนตน จากนั้นจึงลงทายดวย “อันเนื่องมาจากพระราชดําริ” ซึ่งปจจุบันศูนยศึกษาการพัฒนา
มีทั้งหมด 6 แหง โดยแตละศูนยจะเปนตัวแทนของปญหาในแตละพื้นที่ที่เกษตรกรประสบปญหา เชน

ภาคเหนือ และภาคอีสาน ประสบปญหาเรื่องน้ําและปาไม ภาคตะวันออกประสบปญหาเรื่องการทําประมง
ชายฝงและดินที่ไมสามารถประกอบอาชีพเกษตรกรรมได และภาคใตประสบปญหาพื้นที่ดินพรุ
สําหรับศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง อันเนื่องมาจากพระราชดําริ เริ่มตนขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๔
โดยพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวไดเสด็จเยี่ยมราษฎร พระองคทรงพบพื้นที่ถูกปลอยทิ้งรางจํานวนมาก
เกษตรกรไมสามารถใชประโยชนที่ดินเพื่อทํากินได ทําใหพระองคทรงสงสัยวาทําไมเกษตรกรจึงไมสามารถใช

ประโยชนที่ดินทํากินได โดยทรงพบวาบริเวณนั้นเปนพื้นที่ลุมต่ําและดินเปนกรดจัด จึงทรงมีพระราชดํารัส
สั่งใหเจาหนาที่และผูที่เกี่ยวของเขาไปศึกษาถึงปญหาและวิธีแกไขพื้นที่ซึ่งพบวามีลักษณะลุมต่ํา น้ําทวมขัง
เมื่อระบายน้ําออกก็จะพบปญหาดินเปนกรดจัด ฤดูแลงจะมีไฟไหมและขอบดินของบริเวณนั้นจะเปนดินทรายจัด

มีความอุดมสมบูรณต่ํา และหากขุดดินลึกลงไปประมาณ ๕๐ เซนติเมตร จะพบชั้นดินดานเปราะ (ชุดดินบาน
ทอน) จากปญหาดังกลาวจึงทรงมีพระราชดําริใหจัดตั้งศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ ขึ้นโดยใหหนวยงาน
ตางๆเขามาศึกษาและพัฒนารวมกันแบบผสมผสาน เชน กรมพัฒนาที่ดิน กรมวิชาการเกษตร กรมปศุสัตว
กรมสงเสริมการเกษตร และสํานักงานกองทุนฯสวนยาง เปนตน พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงต องการ

ใหศ ูนย ศ ึกษาการพัฒนานี้เป ็น one stop service ค ือ เป ็นศ ูนย กลางแห งการศ ึกษาและพัฒนา เมื่อเข ามา
ในศ ูนย ศ ึกษาฯ สามารถนำความรูไปใชประโยชนไดทั้งหมด โดยมีคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงาน
โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ (กปร.) มีมติใหจัดตั้งศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ วันที่ ๖ มกราคม
๒๕๒๕ ณ บานพิกุลทอง ตําบลกะลุวอเหนือ อําเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส และมีการบริหารงานในรูปแบบ

ของคณะกรรมการบริหารโครงการฯ โดยมีองคมนตรีเปนประธานและมีคณะอนุกรรมการ กรมพัฒนาที่ดิน
เปนหนวยงานหลักดูแลศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ โดยพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงมี
พระราชดํารัสถึงศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ วา เปนศูนยแหงการสาธิตการพัฒนาแบบเบ็ดเสร็จ
หมายถึง ทุกสิ่งทุกอยาง ทุกดาน ของชีวิตประชาชนที่จะหาเลี้ยงชีพในทองที่ ไดเห็นวิทยาการแผนใหมและ

สามารถศึกษาวิธีการจะทํามาหากินใหมีประสิทธิภาพ

2 องคความรูสูปดินสากล 2558