Page 115 - แผนการใช้ที่ดินลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำโกลก

3-54

3.2 การประเมินคุณภาพที่ดิน

การประเมินคุณภาพที่ดินดานกายภาพเปนการวิเคราะหศักยภาพของหนวยที่ดินตอการใช

ประโยชนที่ดินประเภทตางๆ ในระดับการจัดการที่แตกตางกัน วิธีการประเมินคุณภาพที่ดินมีหลายวิธี

กลุมวางแผนทรัพยากรน้ําเพื่อการพัฒนาที่ดินไดเลือกใชวิธีการประเมินคุณภาพที่ดินตามหลักการของ

FAO Framework ซึ่งมีจํานวน 2 รูปแบบ คือ
1) การประเมินทางดานคุณภาพ เปนการประเมินเชิงกายภาพวาที่ดินนั้นๆ มีความเหมาะสมมากหรือ

นอยเพียงใดตอการใชประโยชนที่ดินประเภทตางๆ

2) การประเมินทางดานปริมาณหรือเศรษฐกิจ ซึ่งจะใหคาตอบแทนในรูปผลผลิตที่ไดรับ
จํานวนเงินในการลงทุนและจํานวนเงินจากผลตอบแทนที่ไดรับ

3.2.1 การประเมินคุณภาพที่ดินดานกายภาพ

การศึกษาไดดําเนินการประเมินคุณภาพที่ดินทางกายภาพเพียงดานเดียว โดยศึกษาการ

ประเมินคุณภาพดินรวมกับประเภทการใชประโยชนที่ดินที่ไดกําหนดเปนตัวแทนการเกษตรกรรมหลักในลุม
น้ําสาขา รวมทั้งยังไดประเมินคุณภาพที่ดินจากพืชที่ควรแนะนําในลุมน้ําสาขาแมน้ําโกลก การวิเคราะหได

คํานึงถึงปจจัยที่มีผลตอการเจริญเติบโตของพืชในแตละดานของดินที่แตกตางกัน โดยอาศัยคุณลักษณะ

ดินแตกตางกันไปตามวัตถุตนกําเนิดของดิน ซึ่งคุณลักษณะที่ดินที่ใชในการแสดงคาเพื่อวัดระดับการ
เจริญเติบโตแตกตางกัน

การเลือกคุณลักษณะที่ดินเพื่อใชเปนตัวแทนคุณภาพที่ดินในการประเมินความเหมาะสม

ที่ดินตามระบบ FAO กําหนดในระบบไว 25 ชนิด สําหรับประเทศไทยใชคุณลักษณะดินเพื่อใชเปน

ตัวแทนคุณภาพที่ดินในการประเมินความเหมาะสมที่ดิน 13 ชนิด โดยตัวแทนคุณภาพที่ดินแตละตัว
มีขอจํากัดในการเลือกใชจากปจจัยดาน 1) มีผลตอพืชหรือประเภทการใชที่ดินนั้นๆ 2) พบคาวิกฤต

ในพื้นที่ปลูกนั้นๆ 3) การรวบรวมขอมูลตองสามารถปฏิบัติไดจริงจากเงื่อนไขดังกลาว จําเปนตองจัดลําดับ

ความสําคัญคุณภาพที่ดินกอนที่จะนํามาประเมิน ตามเงื่อนไขการคัดเลือกคุณภาพที่ดิน
เมื่อทําการจัดลําดับความสําคัญแลวพบวา เงื่อนไขหลักขึ้นอยูกับการรวบรวมขอมูล

คุณลักษณะที่ดิน ดังนั้นเมื่อนํามาใชในการประเมินความเหมาะสมทางกายภาพของพืชตางๆ ในเขต

ลุมน้ําสาขา จึงมีปจจัยหลัก 7 ปจจัย ที่นํามาวิเคราะห ดังนี้
1) ความชุมชื้นที่เปนประโยชนตอพืช (m)

2) ความเปนประโยชนของออกซิเจนตอรากพืช (o)

3) ความเปนประโยชนของธาตุอาหาร (s)
4) ความจุในการดูดยึดธาตุอาหาร (n)

5) สภาวะการหยั่งลึกของราก (r)

กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน