Page 9 - เทคโนโลยีการพัฒนาที่ดินสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน OVERVIEW of TECHNOLOGIES and APPROACHES for SUSTAINABLE DEVELOPMENT
P. 9
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
การจัดการที่ดินแบบผสมผสาน
ในรูปแบบ โคก หนอง นา โมเดล ภาคเหนือของประเทศไทย
ศันสนีย์ อรัญวาสน์
กองวิจัยและพัฒนาการจัดการที่ดิน
การจั การที ิน สม สานในภาค หนือของ ระ ทศไทย หรือที รียกว่า โคก หนอง นา โม ล นศาส ร์พระรา า
้านการทํา กษ รทฤษฎีใหม่ าม นว ศรษฐกิจพอ พียงกั ภูมิ ญญาในท้องถิ น พื อการ ริหารจั การนํ า ละพัฒนาพื นที
ทางการ กษ รให้มีการใ ้ ระโย น์ไ ้อย่างยั งยืน โ ย ่งสั ส่วนพื นที ออก น : : : ังนี
% สําหรั หล่งนํ าโ ยการขุ ่อ ก็ นํ าทําหนอง ละคลองไส้ไก่ % สําหรั ทํานา ลูกข้าว %สําหรั ทําโคกหรือ า
ลูก า อย่าง ระโย น์ อย่าง ก็คือ ลูกไม้ใ ้สอย ไม้กินไ ้ ละไม้ ศรษฐกิจ พื อให้ไ ้ ระโย น์ คือ มีกิน มีอยู่ มีใ ้ ละมี
ความสม ูรณ์ ละความร่ม ย็น ละ % สําหรั ที อยู่อาศัย ละ ลี ยงสั ว์
ข้อมูลจำเพาะทางเทคนิค
สิ งสําคัญของการทํา โคก หนอง นา นพื นที สูง คือ
การขุ ่อ พื อ ก็ กักนํ าโ ย ่อนํ าใหญ่ กว้าง ม ร
ลึก ม ร ละยาว ม ร อยู่ที พื นรา ้านล่าง
ละขุ ่อขั น ันไ อีก ่อ กว้าง ม ร ลึก .
ม ร ละยาว ม รไว้ใน นวระ ั
สร้าง ท็งค์นํ าขนา , ลิ รไว้ ้าน นสุ ล้ว
สู นํ าจาก ่อนํ าใหญ่ขึ นไ ก็ ไว้ที ท็งค์นํ า ้วย
พลังงาน สงอาทิ ย์ ละ ล่อยลงในคลองไส้ไก่กว้าง
. - . ม ร ึ งขุ ลั ลาะ ข้าไ ในพื นที ละล หลั น
าม นวระ ั ลงมาให้ทั วพื นที พื อกระจายนํ า ละความ
ุ่ม ื นให้ ก่พื ักสวนครัว นา ไม้ า ละไม้ ลที ลูกไว้ เอกสารฉบับเต็ม หัวข้อที่ 3 การจัดการที่ดินแบบผสมผสานฯ
มีการกั น ายกระสอ ทรายจํานวน ายไว้ที ร่องนํ า จากหนังสือ 37 เทคโนโลยีเพื่อการจัดการดินอย่างยั่งยืน
พื อ ะลอ ละ ก็ กักนํ า ยังมีการ ก็ นํ าไว้ในนาขั น
ันไ อีก ้วย โ ยการยกคันนาให้สูง . ม ร
สามารถ ลูกข้าวไ ้ ละครั ง
ขอ คัน ิน ละคันนา ลูก ก กล้วย พื ักพื สวน
ครัว ่างๆ ้านล่างมีการ ลี ยงวัวโ ยการล้อมคอก
พื นที างส่วนถูกกั นสําหรั ลูก า างส่วน ลูกไม้ ล
สมกั ไม้ า มีการ ลูกพื คลุม ิน พื อ องกันไม่ให้
ินโ น สง โ ย รง ละรักษาความ ื นใน ิน
ประโยชน์ที่ได้รับ
่
ทรัพยากร ิน ละนํ า ีขึ น มีความอุ มสม ูรณ์การจั การ ินง่ายขึ น ลูกอะไรก็ไ ้กินไ ้ขาย ล ลิ ีขึ น
พึ งพา น องไ ้ ไม่พี งสาร คมี
สุขภาพอนามัย ีขึ น อาหารสะอา ลอ ภัย อากาศ ริสุทธิ
สร้าง ครือข่าย ุม นที ข้ม ข็ง กิ ความสามัคคี การร่วม รงกันทํางาน ละหมุน วียนกันไ ใน ลง
สมา ิก มีกฎระ ีย ุม น ละยึ ถือ ฏิ ั ิโ ย คร่งครั
บทเรียนที่ได้รับ
มีภาระงานมากขึ น พราะ ้องทํางานหลายอย่างในทุกๆ วัน ่น ร นํ า ลูก ัก ลี ยงวัว ั หญ้า หาอาหาร
ของคน ละสั ว์ น ้น จึง ้องมีการร่วม รงกันทํางาน ละหมุน วียนกันไ ใน ลงสมา ิก
มีความ ก ่างกัน ้านความคิ จึง ้องใ ้กฎระ ีย หรือ นวทางของกลุ่มฯ นหลัก
จจุ ันยังไม่มีรายไ ้ น ัว งิน ่มีกิน สามารถ ก็ กินไ ้จากของที ลูกสั ว์ที ลี ยงไว้ ละ ่ง นกัน
ระหว่างครัว รือน ลก ลี ยน จกจ่ายกันในกลุ่ม ไม่มีรายไ ้ ่ก็ไม่มีค่าใ ้จ่าย ้องรอ วลาจนกว่าพื ที
ลูกไว้จะให้ ล ลิ ที มากขึ น พื อพอ ริโภค ละขาย นรายไ ้
ที่มา : บุญมา แหลมคม, ธีรศักดิ์ สุวรรณโน (เกษตรกร) สมจิตต์ เลิศดิษยวรรณ, ถนอมขวัญ ทิพวงศ์ กมลาภา วัฒนาประพัฒน,์ ปานิสรา ทองท้วม (ผู้รวบรวมข้อมูล) 4
