Page 10 - เทคโนโลยีการพัฒนาที่ดินสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน OVERVIEW of TECHNOLOGIES and APPROACHES for SUSTAINABLE DEVELOPMENT
P. 10
การคืนชีวติ ให้ผืนดนิ แม่แจ่ม ด้วยระบบการจัดการท่ดี นิ และน า้
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
รูปแบบ โคก หนอง นา โมเดล บนพื้นที่สูง อภิชาติ บุญเกษม
กองวิจัยและพัฒนาการจัดการทิดี่ ิน
“เป็นการจั การที่ ินในพื้นที่สูงแบบผสมผสานศาส ร์พระราชา (รัชกาลที่ 9) ้านการท า
เกษ รทฤษฎีใหม่ ามแนวเศรษฐกิจพอเพียงผสานกับภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อบริหาร
จั การน้ าและพัฒนาพื้นที่การเกษ รให้มีการใช้ประโยชน์ไ ้อย่างยั่งยืน”
พื้นที่เข ป่าสงวนแห่งชา ิแม่แจ่ม และพื้นที่ชั้นคุณภาพลุ่มน้ าชั้น 1 เอบี
ชั้น 2 และ 3
ปัญหา ชุมชนท้องถิ่น ั้งเ ิมที่อาศัยในพื้นที่ผิ กฎหมาย
เกิ การบุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อปลูกข้าวโพ เลี้ยงสั ว์ หอมแ ง และ
กะหล่ าปลี
หน้า ินเสื่อมโทรมและถูกกั เซาะจากน้ าฝนทุกปี ความอุ มสมบูรณ์ของ
ินล ลงและผลผลิ ข้าวโพ ก็ล ลง
“แม่แจ่ม โมเ ล” เปลี่ยนเขาหัวโล้น เป็นเขาหัวจุก ฟื้นฟูพื้นที่ภูเขาที่ถูกท าลาย
ให้กลับคืนมา แก้ปัญหาความแห้งแล้งช่วงหน้าแล้ง และล ปัญหาหมอกควัน
“โคก” เน้นการปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง เพื่อ
บริโภค (พอกิน) ใช้สอยในครัวเรือน (พอใช้) และสร้างที่อยู่
อาศัย (พออยู่) ช่วยสร้างสม ุลระบบนิเวศ (พอร่มเย็น) ้วย
ไม้ 5 ระ ับคือ ไม้ระ ับสูง ไม้ชั้นกลาง ไม้ชั้นเ ี้ย ไม้เรี่ย ิน
และไม้หัวใ ้ ิน
“หนอง” ฝายชะลอน้ า บ่อ ัก ะกอน คลองไส้ไก่ บ่อน้ า
้านล่าง และแท็งค์เก็บน้ าบนที่สูง ส าหรับใช้อุปโภคบริโภค
และท าการเกษ ร โ ยฝายชะลอน้ าในแนวระ ับจะเก็บกักน้ า
ในร่องเขาและควบคุมอั ราไหลของน้ า คลองไส้ไก่ ขุ ให้มี
ลักษณะค เคี้ยว และขุ ไล่ ามระ ับชั้นความสูงของพื้นที่
เพื่อให้น้ าไหลผ่านทั่วพื้นที่และไหลลงสู่บ่อน้ า ้านล่าง
“นา” ส าหรับปลูกข้าว นาขั้นบันไ อยู่ในพื้นที่ลา เอียง
ปลูกข้าวเพื่อบริโภคเอง ยกหัวคันนาสูงและกว้างเพื่อกัก
เก็บน้ าฝนที่ กลงมาไว้ในท้องนาและใช้น้ าควบคุมวัชพืช
และเร่งระ ับความสูงของ ้นข้าวเพื่อเพิ่มผลผลิ ใช้ข้าว
พันธุ์พื้นเมือง และปลูกใน ินที่อุ มสมบูรณ์จะมีภูมิคุ้มกัน
่อโรคและแมลง 1 5
