Page 142 - แผนบริหารจัดการโครงการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำโดมใหญ่ อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
103

1.3) พื้นที่ที่มีการชะล้างน้อย ก าหนดมาตรการ คือ การไถพรวนและปลูกพืชตาม

แนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging) การสร้างคันดิน (terrace, bench
terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง (farm road) ทางระบายน้ า

(waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond) การไถพรวนดินล่าง (sub

soiling) การปรับระดับ และปรับรูปแปลงนา
2) มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรม ดินที่พบส่วนใหญ่มีปัญหาดิน

ตื้นและมีความอุดมสมบูรณ์ต่ า จึงก าหนดมาตรการ คือ ปลูกพืชคลุมดินปลูกพืชปุ๋ยสด การใช้ ปุ๋ยคอก
ปุ๋ยหมัก และปุ๋ยชีวภาพเพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุ

3) มาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อพัฒนาแหล่งน้ า พื้นที่ทางการเกษตร พบปัญหาการ

ขาดแคลนน้ าส าหรับพื้นที่เกษตรกรรรม จึงก าหนดมาตรการตามสภาพปัญหาและความต้องการของชุมชน
คือ อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อและระบบ

ให้น้ าแบบ micro irrigation
ข้อแนะน าเพิ่มเติมในการใช้มาตรการอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อแก้ไขปัญหาให้สอดคล้องตาม

สภาพของพื้นที่

การอนุรักษ์ดินและน้ า ประกอบด้วย มาตรการหลายอย่างเป็นเครื่องมือในการปรับปรุงพื้นที่
เพื่อประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อม การน ามาตรการต่าง ๆ ไปใช้ต้องค านึงถึงสภาพของพื้นที่ใน

ด้านต่าง ๆ ดังนั้นในการออกแบบส าหรับพื้นที่หนึ่ง ๆ จึงจ าเป็นจะต้องใช้หลายมาตรการร่วมกันเพื่อให้เกิด

ประโยชน์ และการยอมรับของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ตามแนวทางปฏิบัติและมาตรฐานของกรมพัฒนาที่ดิน
ซึ่งในแต่ละมาตรการก็จะมีวิธีแยกย่อยต่อไปอีก โดยสามารถให้ค าแนะน าส าหรับพื้นที่ที่มีความลาดชัน

ต่างกันไป แต่ต้องพิจารณาตามความเหมาะตามสภาพการใช้ที่ดิน และคุณสมบัติทางกายภาพ (ความลึก
หน้าดิน) ประกอบการออกแบบการจัดการพื้นที่ด้วย

1. พื้นที่ป่าไม้นอกเขตตามกฎหมาย ให้ค าแนะน าในการน ามาตรการโดยให้หน่วยงานเจ้าของ

พื้นที่น าไปด าเนินงาน ได้แก่ ฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ ปลูกแฝก ฝายชะลอน้ า การปรับปรุงล าน้ า
2. พื้นที่เกษตรกรรมมีความลาดชันน้อยกว่า 2 เปอร์เซ็นต์ มาตรการที่เหมาะสมตามหลัก

วิชาการ คือ การพรวนดินล่าง การจัดรูปแปลงทางล าเลียง (farm road) มาตรการปรับปรุงบ ารุงดิน
อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อ ระบบให้น้ าแบบ

micro irrigation

3. พื้นที่เกษตรกรรมมีความลาดชัน 2-6 เปอร์เซ็นต์ มาตรการที่เหมาะสมตามหลักวิชาการ คือ
การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับ (contour cultivation) การยกร่องตามแนวระดับ (ridging)

การสร้างคันดิน (terrace, bench terrace) คันดินเบนน้ า (division terrace) แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง

(farm road) ทางระบายน้ า (waterways) ฝายชะลอน้ า (check dam, weir) บ่อดักตะกอน (pond) มาตรการ
ปรับปรุงบ ารุงดิน อ่างเก็บน้ า สระเก็บน้ า ฝายทดน้ า การปรับปรุงล าน้ า คลองส่งน้ า ระบบส่งน้ าด้วยท่อ

และระบบให้น้ าแบบ micro irrigation