Page 7 - แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและฟื้นฟูพื้นที่เกษตรกรรมด้วยระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ลุ่มน้ำห้วยศาลจอด อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
P. 7
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
ในการคัดเลือกพื้นที่เพื่อด าเนินการ โดยอาศัยปัจจัยหลักและเกณฑ์ที่ก าหนด ส าหรับพิจารณา
จัดล าดับความส าคัญมี 6 ด้าน ประกอบด้วย (1) ระดับความรุนแรงของการชะล้างพังทลายของดิน
(2) เอกสารสิทธิ์ (3) การใช้ที่ดิน (4) กิจกรรมที่ด าเนินงานในพื้นที่ (5) แผนปฏิบัติงานของพื้นที่ (6) ความ
ต้องการของชุมชน พบว่า บ้านตาลสอง บ้านตาล ต.โคกสี บ้านค าเจริญ บ้านหนามแท่งน้อย
บ้านหนามแท่งใหญ่ ต าบลบ้านถ่อน บ้านค าชน บ้านดงต้อง ต าบลโพนสูง เป็นพื้นที่ที่มีความส าคัญอันดับ
ต้น ๆ ที่คัดเลือกเป็นพื้นที่ด าเนินการ รองลงมา คือ บ้านโพนสว่าง บ้านค าบก บ้านยางชุม ต าบลโพนสูง
บ้านโนนถ่อน บ้านหนองตาล บ้านโพธิ์ชัย ต าบลบ้านถ่อน บ้านค้อ ต าบลสว่างแดนดิน ตามล าดับ
ซึ่งในแต่ละสภาพพื้นที่ส่วนใหญ่มีลักษณะใกล้เคียงกัน อย่างไรก็ตาม เพื่อให้การด าเนินงานสอดคล้องกับ
สภาพปัญหาของพื้นที่และความต้องการของชุมชน สามารถน ามาจัดท าแผนการด าเนินงานแบ่งออกเป็น
4 ระยะ โดยมีเป้าหมายใน ระยะที่ 1 (ปี 2565) พื้นที่ 20,000 ไร่ระยะที่ 2 (ปี 2566) พื้นที่ 10,000 ไร่
ระยะที่ 3 (ปี 2567) พื้นที่ 10,000 ไร่ และระยะที่ 4 (ปี 2568) พื้นที่ 10,000 ไร่ โดยก าหนดแนวทางและ
มาตรการที่มีความสอดคล้องกับสภาพปัญหา แผนการใช้ที่ดินบนพื้นฐานการมีส่วนร่วม ดังนี้
พื้นที่ลุ่มน้ าห้วยศาลจอด ทั้งลุ่มน้ ามีระดับความรุนแรงน้อย อัตราการสูญเสียดิน 0-2 ตัน ต่อไร่ต่อปี
ซึ่งมาตรการด้านอนุรักษ์ดินและน้ าเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินได้แก่ การไถพรวนและการปลูก
พืชตามแนวระดับ การยกร่องตามแนวระดับ คันดินเบนน้ า แนวหญ้าแฝกทางล าเลียง แนวคันหญ้าแฝก
ทางระบายน้ า ฝายชะลอน้ า บ่อดักตะกอน การปรับระดับและปรับปรุงแปลงนา
ดินที่พบ
ส่วนใหญ่มีปัญหาด้านความอุดมสมบูรณ์ต่ า และดินตื้น จึงก าหนดมาตรการคือส่งเสริมการปลูกพืชปุ๋ยสด
โดยเฉพาะปอเทือง เพื่อปรับปรุงบ ารุงดิน และเพิ่มธาตุอาหารในดิน การใช้ปุ๋ยหมัก และน้ าหมักชีวภาพ ใน
ส่วนของพื้นที่นาข้าวที่ได้รับผลกระทบจากน้ าซับน้ าเค็มพื้นที่มีประมาณ 400 ไร่ จ าเป็นต้องปรับรูปแปลง
นา และปรับปรุงบ ารุงดินด้านพืชปุ๋ยสด ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก
พื้นที่ทางการเกษตร
ของลุ่มน้ าห้วยศาลจอดประสบกับสภาพปัญหาน้ าท่วมในฤดูน้ าหลากไหลบ่าท่วมพื้นที่ตามแนวล าห้วย
และขาดแคลนน้ าในบางช่วงของฤดูการเพาะปลูก จึงก าหนดมาตรการด้านสภาพปัญหา และความต้องการ
ของชุมชนคือการขุดลอกตกแต่งแนวทางน้ าห้วยศาลจอด และล าห้วยสาขา อาคารชะลอน้ าใน
ห้วยศาลจอด และฝายชะลอน้ าในล าห้วยสาขา บ่อน้ าในไร่นา คลองส่งน้ า และระบบบ่อบาดาล
