Page 87 - สถานภาพการชะล้างพังทลายของดินในประเทศไทย Status of Soil Erosion in Thailand

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

77

ภาคกลางมีเนื้อที่ทั้งหมด 12,691,785 ไร่ หรือร้อยละ 3.96 ของเนื้อที่ทั้งประเทศ
ครอบคลุมพื้นที่ 9 จังหวัด คือ กรุงเทพมหานคร ชัยนาท นนทบุรี ปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา ลพบุรี สระบุรี
สิงห์บุรี และอ่างทอง สภาพภูมิประเทศของภาคกลางมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่ม พื้นที่ตอนบนเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ า
และที่ราบลูกฟูก (เนินเขาสลับกับที่ราบ) ส่วนตอนล่างเป็นที่ราบกว้างที่เกิดจากการทับถมของตะกอน และเกิดเป็นดิน
ดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ าเจ้าพระยา ด้วยลักษณะดังกล่าวท าให้อัตราการสูญเสียดินของภาคกลางน้อยกว่าภาคอื่นๆ
การเกิดการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่นี้ ส่วนใหญ่เกิดจากรูปแบบของการปลูกพืช
ที่เป็นการปลูกพืชเชิงเดี่ยวอย่างต่อเนื่องติดต่อกันเป็นเวลานาน ต้องใช้เครื่องมือในการเตรียมดิน การไถพรวนดิน

ท าให้โครงสร้างดินถูกท าลายดินแตกกระจายซึ่งง่ายต่อการถูกพัดพาไปกับน้ า ประกอบกับไม่มีการป้องกันที่ดี
ไม่มีการอนุรักษ์ดินและน้ า พื้นดินขาดสิ่งปกคลุม ผิวหน้าดินได้รับการปะทะกับฝนและลมโดยตรง ท าให้เกิดการ
พัดพาไปได้ง่ายและมากขึ้น นอกจากนั้นการขยายตัวและการหดตัวของอนุภาคดินเหนียวเป็นอีกสาเหตุหนึ่งของ
การถูกพัดพาไปกับน้ า
จากการประเมินการสูญเสียดินในพื้นที่ภาคกลาง พบว่า ภาพรวมของระดับความรุนแรง
ของการสูญเสียดินส่วนใหญ่อยู่ในระดับน้อย (0-2 ตันต่อไร่ต่อปี) คิดเป็นร้อยละ 88.42 ของเนื้อที่ทั้งหมดของภาค
(ตารางที่ 3.7) รองลงมา เป็นระดับปานกลาง (2-5 ตันต่อไร่ต่อปี) ร้อยละ 9.75 ของเนื้อที่ทั้งหมดของภาค ซึ่ง
กระจายทั่วทุกพื้นที่ของภาคกลาง และพื้นที่ที่มีระดับการสูญเสียดินมากกว่า 2 ตันต่อไร่ต่อปี โดยมีเนื้อที่รวม
ประมาณ 1,470,307 ไร่ หรือร้อยละ 11.58 ของเนื้อที่ทั้งหมดของภาค พบมากในพื้นที่มีความลาดชันสูง

ของจังหวัดสระบุรี ลพบุรี และชัยนาท ดังแสดงในภาพที่ 3.4

ตารางที่ 3.7 เนื้อที่การสูญเสียดินในภาคกลาง

ชั้นความรุนแรงของการสูญเสียดิน ปริมาณการสูญเสียดิน เนื้อที่
(ตันต่อไร่) ไร่ ร้อยละ

การสูญเสียดินน้อย 0 - 2 11,221,478 88.42
การสูญเสียดินปานกลาง 2 - 5 1,237,840 9.75
การสูญเสียดินรุนแรง 5 - 15 168,934 1.33
การสูญเสียดินรุนแรงมาก 15 - 20 12,867 0.10
การสูญเสียดินรุนแรงมากที่สุด > 20 50,666 0.40

เนื้อที่รวม 12,691,785 100.00

เมื่อพิจารณาปริมาณการสูญเสียดินตามสภาพพื้นที่ (ตารางที่ 3.8) พื้นที่ส่วนใหญ่มากกว่าร้อยละ 90 ของ
เนื้อที่ทั้งหมดของภาค เป็นพื้นที่ราบ ส่วนพื้นที่สูงที่มีความลาดชันมากกว่า 35 เปอร์เซ็นต์ มีเพียงร้อยละ 7.75 จึงท า
ให้มีสัดส่วนปริมาณการสูญเสียดินน้อย และมีพื้นที่ของความรุนแรงของการสูญเสียดินสูงสุดในระดับน้อย (0-2 ตันต่อ
ไร่) เพียงร้อยละ 4.25 ของเนื้อที่ทั้งหมดของภาค ในขณะที่พื้นที่ราบมีความรุนแรงการสูญเสียดินสูงสุดที่ระดับน้อย

เช่นเดียวกัน แต่มีสัดส่วนสูงกว่ามากถึงร้อยละ 84.16 ของเนื้อที่ทั้งหมดของภาค รองลงมาเป็นระดับปานกลาง
และระดับรุนแรง ส่วนที่ระดับรุนแรงมาก และระดับรุนแรงมากที่สุดพบในสัดส่วนต่ าใกล้เคียงกันกับในพื้นที่สูง
ส่วนใหญ่พบในพื้นที่จังหวัดลพบุรี สระบุรี และชัยนาท ดังแสดงในภาพที่ 3.4