Page 126 - สถานภาพการชะล้างพังทลายของดินในประเทศไทย Status of Soil Erosion in Thailand

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

116

มาตรการอนุรักษ์วิธีพืช (vegetatitve conservation measures) เป็นวิธีการป้องกัน
การชะล้างพังทลายของดินโดยใช้การปลูกพืช เป็นการเพิ่มความหนาแน่นของพืช การคลุมดินป้องกันเม็ดฝน
กระทบผิวดิน ตลอดจนการปรับปรุงบ ารุงดินที่เป็นการลงทุนต่ า และเกษตรกรสามารถปฏิบัติเองได้ เช่น การใช้
พืชตระกูลถั่ว หญ้าเลี้ยงสัตว์ หรือหญ้าธรรมชาติ ปลูกเป็นแถบขวางความลาดเทของพื้นที่หรือปลูกคลุมดิน หรือ
การใช้ระบบการปลูกพืชแบบผสมผสาน เพื่อลดความแรงของเม็ดฝน ดักตะกอนดิน และชะลอความเร็วของน้ า
จ าเป็นต้องท าให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ และปัจจัยต่าง ๆ วิธีการนี้สามารถกระท าได้ง่ายและลงทุนน้อย
มีวิธีปฏิบัติดังตารางที่ 4.3

ตารางที่ 4.3 มาตรการอนุรักษ์วิธีพืช วิธีปฏิบัติ และการใช้งาน

มำตรกำรอนุรักษ์วิธีพืช วิธีปฏิบัติ กำรใช้งำน

1) การปลูกพืชตามแนว ปลูกพืชขนานกันไปตามแนว  เหมาะกับพื้นที่ที่มีความลาดชัน 2-12 เปอร์เซ็นต์
ระดับ (contour ระดับขวางความลาดเทของ มีความลาดเทสม่ าเสมอ และมีระยะความลาดเทไม่
cultivation) พื้นที่ เกิน 100 เมตร
2) การปลูกพืชคลุมดิน ปลูกพืชตระกูลหญ้าหรือพืช  พืชที่ขึ้นปกคลุมผิวหน้าดินช่วยควบคุมการชะล้าง
(cover cropping) ตระกูลถั่วคลุมดิน พังทลายของดินและปรับปรุงบ ารุงดิน ช่วยป้องกัน
เม็ดฝนไม่ให้กระทบผิวดินโดยตรง ลดการชะล้าง
พังทลายของดิน
 ช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน ปรับปรุงคุณสมบัติทาง
กายภาพของดิน ควบคุมวัชพืช และช่วยปรับ
สภาพแวดล้อมบริเวณปลูกพืชให้เหมาะสม
 เหมาะกับพื้นที่ที่มีความลาดเทตั้งแต่ 0-35
เปอร์เซ็นต์ และเหมาะสมส าหรับปลูกคลุมดินใน
สวนไม้ผล หากพื้นที่ลาดชันสูงเกิน 20 เปอร์เซ็นต์
และเป็นดินเลว ใช้ปลูกพืชเศรษฐกิจไม่คุ้มค่า
3) การปลูกพืชหมุนเวียน ปลูกพืชตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป  เพื่อหมุนเวียนการใช้ธาตุอาหารพืช ท าให้ดินมี
(crop rotation) หมุนเวียนในพื้นที่เดียวกัน อาจ ความอุดมสมบูรณ์ สามารถควบคุมการระบาดของ
ปลูกพืชเศรษฐกิจหมุนเวียนกับ โรคแมลงและวัชพืช
พืชตระกูลถั่วหรือพืชตระกูลหญ้า
เช่น ข้าวโพด-ถั่ว โดยจัดชนิดและ
เวลาปลูกพืชให้เหมาะสม
4) การปลูกพืชแซม เป็นการปลูกพืชตั้งแต่ 2 ชนิด  เพื่อช่วยลดการระเหยน้ าจากผิวดินเนื่องจากมีการ
(intercropping) ขึ้นไปบนพื้นที่ในเวลาเดียวกัน เพิ่มประชากรพืชที่ปกคลุมดิน ท าให้โรคแมลงและ
โดยปลูกพืชที่2 แซมลงใน วัชพืชน้อยลง
ระหว่างแถวของพืชหลัก เช่น  พืชแซมควรเป็นพืชตระกูลถั่วที่มีอายุสั้นกว่าพืช
ข้าวโพดแซมถั่ว หลัก ระบบรากของพืชทั้งสองควรมีระดับที่แตก
ต่างกัน และเลือกพืชแซมที่สามารถสร้างรายได้
5) การปลูกพืชเหลื่อมฤดู ปลูกพืชต่อเนื่องคาบเกี่ยวกัน  เพื่อใช้ประโยชน์ที่ดินกับพืชที่ปลูกตามมาได้อย่าง
(relay cropping) โดยการปลูกพืชที่สองระหว่าง คุ้มค่าและเพิ่มรายได้ต่อพื้นที่ให้มากขึ้น